THY İstanbul Havalimanı’nın ne kadarına ortak olabilir?

İstanbul Havalimanı’na‘Büyük Taşınma’gerçekleşmeden,Atatürk Havalimanı’nın tüm ticari kapasitesi henüz yeni meydana aktarılmadan, ortaklar arasında hisse devirleri gerçekleşmeye başladı.Kalyon İnşaat,Kolin’in %20 hissesini alarak,İstanbul Havalimanı’nda %40 payla en etkin ve vizyon koyacak en önemli ortak haline geldi. Diğer bir ifadeyleKalyonzaten havalimanında öne çıkan, vizyon koyan, sorumluluk alan hissedardı. Son hisse devriyle konumu daha güçlenmiş oldu.

Aslında ortaklar arası hisse devir tartışması, 29 Ekim’deki açılış töreninden epey önce başlamıştı. Hissesini devredecek ilk ortak olarak da en fazlaNihat Özdemir’in Yönetimi Kurulu Başkanı olduğuLimakkonuşulmuş,Sabiha Gökçen’deki gibi tüm hisselerini satıp çıkacağı ara ara gündeme gelmişti. Hatta hissesini devrettiğine dairHürriyet’te haber bile çıktı. Ancak bu gelişme bizatihiLimak Holdingtarafından yalanladı. Amma velakin hisse devir tartışması hep gündemde oldu.

Yeni havalimanını yapıp, 25 yıl boyunca işletecek şirket;İstanbul Grand Airport (İGA) %20 eşit hisseyle beş ortaktan müteşekkil. Son hisse devrinden önceİGA’daki konumları şöyleydi:Mehmet Cengiz’e aitCengiz İnşaat, ihalede teknik kriteri sağlayan pilot şirket konumunda ve ihaleden sonra 3 yıl boyunca hisse devri yapamaz şartı vardı. Bu süre doldu veCengiz İnşaat’ın da hissesini devretmesinin önünde engel yok.Cemal Kalyoncu’nun Yönetim Kurulu Başkanı olduğuKalyon İnşaat, yönetim ve işletmede en etkili, vizyon koyan lokomotif hissedar.

THY’nin %49,12 payını temsil eden, patronu konumundaki kamu otoritelerinde %40 seviyesinde hisse alımı tartışılıyor. THY yönetimine de belli araştırmalardan sonra bu yönde bir görev verilebilir. Böyle bir gelişme halinde, Yeni Havalimanı’nda Kalyon’un %60, THY’nin de %40 hisseyle temsil edilebileceğine dikkat çekiliyor.

Dolayısıyla hisse devir tartışması iki ortak;Limak veMapaüzerinden yapıldı.Limak’tan sonra hissesini devredecek ikinci ortak olarak en fazlaMehmet Nazif Günal’ınMapa’sı konuşuldu. Fakat hissesini devredecekler arasında adı hiç geçmeyenCelal Koloğlu’nun patronu olduğuKolin, dün ansızın hissesiniCemal Kalyoncu’nun Yönetim Kurulu Başkanı olduğuKalyon’a devretti. Bu devirle birlikte kamuda ve havacılık sektöründe çok daha fazla mevzu gündeme geldi. Gelmeye de devam edecek gibi görünüyor.

Meselaİstanbul Havalimanı’nın yaklaşık %70 kapasitesini kullanacakTürk Hava Yolları'nın da (THY) hisse alması söz konusu. Daha önce THY’nin yönetim kademesinde %20 hisse alınmasının konuşulduğunu biliyorum. Fakat bu defa daha yukarılarda,THY’nin %49,12 payını temsil eden, patronu konumundaki kamu otoritelerinde %40 seviyesinde hisse alımının tartışılıyor.THYyönetimine de belli araştırmalardan sonra bu yönde bir görev verilebilir. Böyle bir gelişme halinde,Yeni Havalimanı’ndaKalyon’un %60,THY’nin de %40 hisseyle temsil edilebileceğine dikkat çekiliyor.

THY Havaalanı İşletme AŞ

EğerTHYtarafından böyle bir adım atılırsa,İstanbul Havalimanı’nda hissedar olarak temsili, 15 Kasım 2017’de kurulanTHY Havaalanı Gayrimenkul Yatırım ve İşletme Anonim Şirketikanalıyla olacak. Şirketin, bu amaçla kurulduğunu belirtmiş olayım. Benzer şekildeSabiha Gökçen Havalimanı’na da ortak olması gündeme gelmiş, sonraRekabet Kurumu’nun‘Hisse alabilirsiniz, ancak yönetimde yer almanız sorun olabilir’mealinde bilgilendirmesi,İstanbul Havalimanı’na da ortak olunma ihtimali ve diğer başka sebeplerden vazgeçilmişti.

Ancakİstanbul Havalimanı’nınTHYiçin çok daha farklı misyonu var. Ana HUB’ı yani merkez üssü olacağından, işletmesinde yaşanacak herhangi bir aksamanın faaliyetlerini etkileyecek olması sebebiyleTHY’nin böyle bir ortaklığa girmesinin ihtimal dahilinde olduğu belirtiliyor. THY’nin % 49,12'lik kamu payının 3 Şubat 2017’den bu yanaTürkiye Varlık Fonu’nda olduğunu hatırlatmış olayım.

6 Milyar Euro’luk borcun hissesi

İstanbul Havalimanı’nda hisse devirleri konuşuluyor, ama rakam pek gündeme gelmiyor. MeselaKolin%20 hissesini nasıl bir anlaşmaylaKalyon’a devretti? İki şirket arasında gerçekleşen ve detayları kamuya açıklanması zorunlu olmayan bir anlaşma söz konusu.İGAda halka açık olmadığı için hisse devrinin inceliklerine vakıf değiliz. Ama bilinen şu anİGA’nın 6 milyar Euro borcu olduğu. Yani Kalyon, aslında %20 hisseyle Kolin’in 1.2 milyar Euro borcunu üstleniyor.Dolayısıyla bu hisse devrinde kimin, kime para ödeyeceğini kestirmek zor. ÇünküİGAçatısı altındaki ortaklar arasında da alacak/verecek hesapları olabilir. Bu sebeple ihale şartnamesi gereği 25 yıl boyuncaİstanbul Havalimanı’nın işletmesini yapmak üzere hisse alan şirket, Kalyon veya diğerleri hesaplarını da mevcut borcun yapılandırılması ve 25 yıllık gelir hesabı üzerinden yapıyor. Ayrıca havalimanın 4 milyar Euro’luk daha diğer fazlar için yatırım yapması gerektiğini de hatırlatayım.

Hisse devrinin önünde engel var mı?

İstanbul Havalimanı’nı yapıp, işletecek olanİGA’daki hisse devirlerindeDevlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) onayı gerekiyor. Ancak ihalenin üzerinden belli bir süre geçti ve kritik zaman aşıldı. Havalimanı da hizmete açıldı. Bu sebeple sorun çıkacak engel görünmüyor. Sadece ilgili şirketlerinDHMİ’ye olan taahhütlerine ve hisse devrinin meydanın işletmesine olan etkisine bakılarak onay verilecek. Özetle,Kolin’inKalyon’a hisse devretmesinde sorun görünmüyor. Fakat eğer bir havayolu veTHY, havalimanından hisse almak isterse, menfaat çatışması oluşturup/oluşturmadığı açısındanRekabet Kurumuonayı gerekiyor.