Tansiyon ölçümlerinin çoğu güvenilir değil!

Yaptırdığımız tansiyon ölçümlerinin hatalı sonuç verebileceği pek çoğumuzun aklına gelmez. Habertürk’ten Ceyda Erenoğlu’nun haberi, bu ölçümlerin düşünüldüğü gibi güvenli olmadığını gösteriyor.

İstanbul Florence Nightingale Hastanesi, Sağlıklı Yaşam Merkezi Direktörü Uzm. Dr. Özgür Şamilgil, tansiyon aletlerinin kalibrasyonuyla ilgili çarpıcı ve dikkatli olmayı gerektiren sonuçlara dikkat çekiyor. Bu sonuçlara göre bir üniversitemizin yaptığı araştırmada,eczanedeki cihazların yüzde 30 hatalı ölçüm yaptığı ve yılda en az bir kez yapılması gereken kalibrasyon işlemimin ihmal edildiği görülüyor. Yine bir üniversite hastanesi, hastalarından evdeki tansiyon cihazlarını getirmelerini istiyor ve yaptığı incelemede bu cihazların yüzde 59’unun hatalı sonuç verdiğini saptıyor. Bu kadarla da kalmıyor ve Türk Nefroloji Dergisi’nde yayınlanan bir makale, bir üniversite hastanesinde yapılan araştırmada havalı tansiyon aletlerinin yüzde 41’inin hatalı ölçüm yaptığını duyuruyor. Ankara’da ki bir üniversite tarafından çeşitli sağlık kurumlarında rastgele yapılan ölçümlemelerde ise tansiyon aletlerinin önemli kısmında ölçümlerin uygunsuz olduğu sonucuna varılıyor.

TANSİYON ÖLÇÜMÜ NEDEN ÖNEMLİ?

Kalp-damar hastalıkları tüm dünyada hastalığa bağlı organ hasarları ve ölümün başta gelen nedenleri arasında yer alıyor. Tüm dünyada yıllık ölümlerin yüzde 29’una, ABD’de yıllık ölümlerin yüzde 40’ına bu hastalıklar yol açıyor. Türkiye’de kalbi besleyen damar (koroner) hastalığı görülme sıklığının 1990 yılında yüzde 5.4 iken 2000 yılında yarım kat artarak yüzde 8,1’e tırmandığı belirtiliyor. Artışı devam eden bu hastalıklarına yol açan risk faktörleri aşağıda yer alıyor;

*Yüksek kan basıncı (hipertansiyon)

*Aşırı şişmanlık

*Diyabet

*Sigara kullanımı

*Kanda yüksek kolesterol seviyesi

*Hareketsiz yaşam

*Genetik yatkınlık

DOĞRU TANI İÇİN DOĞRU ÖLÇÜM

Yukarıda da görüldüğü gibi hipertansiyon kalp damar hastalıklarına yol açan en önemli nedenler arasında bulunuyor. Hipertansiyonun hasar oluşturduğu hedef organlar arasında; beyin, gözler, böbrekler ve atardamarlar bulunuyor. Sorunun kontrol altında tutulması için tanının doğru konulması gerekiyor. Bunun gerçekleşmesi için ise kan basıncı ölçümünü yapacak cihazın doğru kullanılması ve doğru ölçüm yapması gerekiyor.

TANSİYON NASIL ÖLÇÜLÜR?

Şişli Kolan HastanesiKardiyoloji Uzmanı Dr. Kemal İlker Yıldırım, “Kan basıncının en kesin biçimde ölçülmesi, atardamar içine kateter denilen minik bir boru konularak direkt ölçülmesi şeklinde olmakla birlikte, bu ölçüm şekli, sağlık merkezlerinde bile pahalılığı ve yüksek enfeksiyon riski nedeniyle günlük ölçümlerde uygulanmıyor”diyor. Pratikte kullanılan tansiyon aletleri ise “cıvalı”, “kadranlı basınç ölçer” ve “elektronik” olarak sınıflandırılıyor. Bu aletlerin avantaj ve dezavantajları bulunuyor.

EN DOĞRU ÖLÇÜMÜ CİVALI ALETLER YAPIYOR

Cıvalı tansiyon aletleri en doğru ölçümü yapmalarına karşın, büyük olmaları ve kullanan kişinin özel eğitime tabi tutulması gerekliliği nedeniyle pratik hayatta ancak özel kliniklerde kullanılıyor. En büyük avantajının doğru ölçüm yapması yanında kalibrasyona (düzenli kontrol ile doğru ölçüm yapılıp yapılmadığının kontrolü) gerek duyulmaması olduğu belirtiliyor. Oysa hipertansiyon takip ve tedavisinde klinikte hekim tarafından yapılan ölçüm kadar, hastaların evde kendi kendilerini düzenli takip edip ölçüm sonuçlarını doktorları ile paylaşmaları da önemli görülüyor.

YANLIŞ ÖLÇÜM HASTALARI YANLIŞA GÖTÜRÜYOR

Pratikte havalı basınçölçer (aneroid) ve elektronik cihazlar kullanılıyor. En sık kullanılan hava basıncıyla ölçüm yapan tansiyon cihazları hem eğitim gerektiriyor hem de bu cihazların kalibrasyon adı verilen kontrollerinin 6 ayda bir yapılması gerekiyor. En sık ölçüm yaptırılan klinik ve eczanelerin çoğunda kalibrasyon kontrollerinin düzenli olarak yapılmadığı görülüyor. Yanlış ölçümler ise bazı hastalarda kafa karışıklığı yaratıp tedaviye uyumu güçleştiriyor ve hastaların doktorlar tarafından verilen tansiyon düşürücü ilaçlarını kendiliklerinden bırakmalarıyla sonuçlanıyor.

MUAYENE SIRASINDA TANSİYONUM HEP YÜKSEK ÇIKIYOR!

“Beyaz önlük’’ hipertansiyonu olarak bilinen ve muayene sırasında yüksek tansiyon değerlerinin izlenmesi anlamına gelen sorun hekimler için evde hastanın kendi ölçümlerini yapmasını çok daha önemli hale getiriyor. İtalya’da 25 -74 yaş arası 3 bin 200 hasta üzerinde yapılan “PAMELA” araştırması, bilimsel olarak, muayene sırasında ölçülen değerlerin evdekinden 20 mmHg’ a kadardaha yüksek olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte ileri derecede obez veya kalp ritmi düzensiz kişilerde ev ölçümlerinde yanlışlıklar olabileceğini unutmamak gerekiyor. Bu nedenle evde ölçülen kan basıncı değerlerinin hekim tarafından ölçülen değerleri destekleyici bilgi olarak kabul edilmesi büyük önem taşıyor.

EVDE HANGİ TANSİYON ALETİNİ KULLANALIM?

Bu noktada ev ölçümlerinde pratik ve çok özel eğitime ihtiyaç duyulmayan elektronik tansiyon cihazlarının kullanılması gerekiyor. Bunlar el bileği ve üst koldan ölçüm yapan cihazlar olarak öne çıkıyor. Hatalı ölçüm yapma riskinin daha fazla olması nedeniyle günümüzde bilekten ölçüm yapan cihazlar yerine üst koldan ölçüm yapan cihazlar öneriliyor. Bazı üretici firmalar hatalarını en düşük seviyeye indirdiklerini iddia etseler de sonuçların hafızaya alınması, bilgisayara aktarılabilmesi ve bu verilerin hekime gönderilebilmesi de avantaj olarak görülüyor. Elektronik tansiyon aletlerinin de manşon ile (bezle kaplı havayla şişen bölüm) ölçüm yaptıklarının unutulmaması ve bu aletlerin zaman içinde hassasiyetlerini kaybedebileceklerinin akılda tutulması gerekiyor. Bu nedenle belirli aralıklarla kontrol edilip doğru ölçüm yaptıklarından emin olunması öneriliyor. En doğrusunun evde kullanılan aletle doktorun ölçümlerini karşılaştırmak olduğuna dikkat çekiliyor.