Son dakika... Wikipedia erişime açılıyor!

"BİLGİ VE FİKİRLERİ ERİŞİM ENGELİ SINIRLANDIRILDI"

Anayasa Mahkemesi geçen ay 6'ya karşı 10 oyla Wikipedia’nın erişime engellenmesinin ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine karar vermişti. Yüksek Mahkeme bu kararının gerekçesi de yayımladı. Wikipedia'nın kapatılmasının demokratik toplum düzeninin gereklerine uymadığını belirtilen gerekçede, erişim engeli kararının kullanıcıların bilgi ve fikirlere erişme hakkını sınırlandırdığını vurgulandı.

GÖZLER YEREL MAHKEMEDE

AYM ihlalin ortadan kaldırılması için kararın bir örneğini erişim yasağını koyan Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği’ne de gönderdi. Gözler artık erişim engelini koyan bu mahkemede olacak. Yerel mahkeme AYMkararı doğrultusunda, erişim engeli kararını kaldıracak. Bilgi Teknolojileri Ve İletişim Kurumu’na da bu karar uyarınca Wikipedia'yı yeniden erişime açacak. Wikipedia'ya erişim yasağı 29 Nisan 2017'de getirilmişti. Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği, Türkiye’yi Suriye iç savaşına destek vermekle suçlayan İngilizce 2 içeriğin kaldırılmaması nedeniyle Wikipedia'ya erişimi kapatmıştı.

İŞTE İHLAL GEREKÇESİ

AYM’nin ihlal kararının gerekçesinde şu tespitlere yer verildi:

BİLGİYE ERİŞİMİ SINIRLANDIRDI: Wikipedia'ya erişimin Türkiye'den engellenmiş olması sadece içerik sağlayıcı konumunda olan birinci başvurucunun bilgi ve fikirleri yayma hakkına müdahale oluşturmamış, aynı zamanda Türkiye'deki kullanıcıların bilgi ve fikirlere erişme hakkını da sınırlandırmıştır. Üstelik erişimin engellenmiş olması, karara konu içeriklerin Türkiye'deki Wikipedia kullanıcıları arasında tartışmaya açılmasına engel olmuş; aktif VVikipedia editörlerinin anılan içeriklere katkı sunma, bu içeriklerde düzenleme ve değişiklik yapabilme imkanlarını elinden almıştır.

İÇERİKLER GÜNCELLENİYOR: Wikipedia yazarları ve editörleri somut olaydaki müdahaleye neden olarak gösterilmiş olan içerikleri güncellemiş ve daha objektif hâle getirmiştir. Söz konu maddeler bugün dahi güncellenmeye devam etmektedir. Buna karşılık idare ve derece mahkemeleri internet sitesinin bu sürekli yaşayan bir ansiklopedi olma özelliğini kararlarında gözetmemişlerdir.

VAHİM NİTELİKTE İÇERİK YOK: Son olarak somut olayda erişim engellemeye konu içerikler nedeniyle daha sonra bir ceza soruşturması ve kovuşturmasının açıldığının bildirilmediği de eklenmelidir. Makaleleri yükleyen kişilerin kimliğini tespit etmenin zorluğu nedeniyle bir soruşturma açmak anlamsız olarak görülse bile makale içeriklerinde yer alan ve çoğu tartışmalı ifadelerin sahipleri bilindiği halde bu kişiler hakkında da bir ceza soruşturması yoluna başvurulmasının tercih edilmemiş olması, makalelerde Wikipedia'nın kapatılmasını haklı gösteren vahim nitelikte bir içerik bulunmadığını göstermektedir.

İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNE ORANTISIZ MÜDAHALE: İdari ve/veya yargısal makamlarca başvuruya konu internet sitesine erişimin engellenmesi şeklindeki kısıtlamanın zorlayıcı bir nedene dayandığının ilgili ve yeterli bir gerekçe ile gösterilemediği sonucuna varılmaktadır. Mevcut durumda erişimin engellenmesi tedbiri sürekli hâle gelmiştir. Bu şekilde süresiz hale gelen kısıtlamaların -internet sitesinin tamamına erişimin engellendiği de dikkate alındığında- ifade özgürlüğü üzerinde oldukça orantısız bir müdahale teşkil edeceği açıktır.

DEMOKRATİK TOPLUM DÜZENİNE UYGUN DEĞİL: İfade özgürlüğüne yapılan müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anayasa'nın 26. maddesinin ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

6 ÜYEDEN MUHALEFET ŞERHİ

AYM’nin bu ihlal kararına 6 üye muhalefet etti. Bu üyeler birlikte muhalefet şerhi kaleme aldı. Muhalefet şerhinde ise özetle şu tespitlere yer verildi:

KAMUSAL GEREKLİLİK: Türk Devleti'ni, Suriye ülkesinde yaşanan iç savaşı başlatanlardan olmakla, birçok ülke tarafından Dünya güvenliği için tehdit oluşturdukları değerlendirilerek küresel işbirliği içerisinde mücadele edilen örgütlere silah yardımında ve başka yardımlarda bulunmakla, askerî ve lojistik destek sağlamakla, onlarla petrol ticareti yapmakla suçlayan içeriklerin, iç ve dış güvenliğe ilişkin o dönemdeki koşullar dikkate alındığında, ülkenin milli güvenliğini ve kamu düzenini tehdit eden niteliği haiz olmadıklarının ve gecikmesinde sakınca bulunan haller kapsamına girmediklerinin, dolayısıyla kamusal gereklilikler bakımından erişimin engellenmesi kararına konu edilemeyeceklerinin söylenemeyeceği, dolayısıyla söz konusu içerikler yönünden erişimin engellenmesine karar verilmesinin kamusal bir gereklilikten kaynaklanmadığının söylenemeyeceği sonucuna ulaşılmaktadır.

ORANTILI BİR MÜDAHALE: Olayın bütünselliği ve konunun niteliği itibarıyla ilgili kamu otoritelerinin sahip oldukları takdir yetkisinin sınırları gözetildiğinde, www.wikipedia.org adlı internet sitesinde yer alan iki ayrı URL adresindeki içeriklere erişimin engellenmesinin kamusal gereklilikler bakımından zorunlu olduğu, dolayısıyla, başvurucuların ifade özgürlüklerine yapılan müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olduğu ve zorunlu bir toplumsal ihtiyacı karşıladığı; iki ayrı içerik nedeniyle tüm internet sitesinin erişime kapatılması tedbirine öncelikle site sahiplerinin tutumu, sonrasında da sadece ilgili içeriklere erişimin engellenmesinin teknik olarak mümkün olamaması nedeniyle başvurulduğu gözetildiğinde de müdahalenin orantılı bir müdahale teşkil ettiği, diğer bir deyişle başvurucuların fikirlerini ifade özgürlüğü yoluyla ifade etme hakları ile Anayasa'nın 26. maddesinin 2. fıkrasında belirtilen meşru amaçlar arasında adil bir dengenin sağlandığı ve derece mahkemeleri kararlarında yer alan gerekçelerin uygun ve yeterli düzeyde olduğu sonucuna varılmaktadır.