Sigaranın vergideki payı 5 puan arttı
Yeni zamlarla 1 paket sigara 18.5 -19 liraya çıkarken neredeyse 1 dal sigara 1 lira oldu. Sigaraya yapılan zamların ardından yılın bundan sonraki 5 ayında bütçeye 5 milyar lirası ÖTV ve 1 milyar lirası da KDV'den 6 milyar lira fazladan gelir sağlanacak. 1 yıllık süreçte ise 14.4 milyar lira daha ÖTV ve KDV geliri elde edilecek. Böylece otomobil ve beyaz eşya başta olmak üzere daralma nedeniyle kaybedilen vergi gelirlerinin telafi edilmesi hesaplanıyor. Sadece sigaradan elde edilen ÖTV'nin payı toplam ÖTV içinde yüzde 32'den yüzde 38'e çıkarken sigaradan sağlanan gelirin tüm vergi gelirleri içindeki payı da yüzde 6.8'den yüzde 8'e ulaştı. Ancak fiyat artışları nedeniyle kaçak korkusu da arttı. Yasal satıştan kaçağa geçen her yüzde 1'lik dilim 800 milyon liralık vergi kaybına neden oluyor. Son yıllarda etkin mücadele ile yüzde 20'den yüzde 2.5'e gerileyen kaçak eğer iki katına çıkarsa vergi kaybı 1.5 milyar lira olacak. Rahim AK'ın yazısı...
Önce yılbaşında ardından temmuz ayında yapılan vergi artışları ile sigarada vergi oranı yüzde 87'ye kadar çıkarak Türkiye bu alanda dünya lideri olurken sigara şirketlerinin son iki gündür yaptığı fiyat artışları ile bütçeye yaklaşık 6 milyar lira gelir sağlanacak. Zammın bütçeye yıllık katkısı ise 14.4 milyar liraya ulaşacak. Böylece ekonomideki yavaşlama nedeniyle otomobil, beyaz eşya ve diğer ürünlerin satışlarının düşmüş olması nedeniyle oluşan vergi kaybının telafi edilmesi planlanıyor. Büyük sigara şirketlerinden 2'si 3'er liralık zammı dün ve bugün yaparken diğer büyük şirketin ise yarın sabahtan itibaren 3 liralık fiyat artışına gitmesi bekleniyor. Sigarada vergileme perakende satış fiyatına göre değiştiği için eğer sigara şirketleri fiyat artışına gitmezse beklenen vergi geliri elde edilemiyor. Şimdi ise beklenen zamlar yapıldığı için Maliye kasasına giren miktar da katlanacak.
ÖTV GELİRLERİ İÇİNDE PAYI YÜZDE 38'E ÇIKTI
Sigarada fiyatlarında dün ve bugün gerçekleşen artışlar ile yılın geri kalanında bütçeye 5 milyar ÖTV, 1 milyar KDV olmak üzere, toplam 6 milyar TL vergi geliri sağlanmış olacak.Sigara ÖTV gelirlerinin toplam ÖTV ve toplam vergi gelirleri içindeki payı da yapılan vergi artışları ile giderek tırmanıyor. Son yıllarda ÖTV gelirleri içindeki payı artış içinde olan tütün mamullerinin, 2019 yılının ilk 6 ayı sonunda payı yüzde 38’e ulaştı. Geçen yıl bu rakam yüzde 32 düzeyindeydi. 2019'un ilk 6 ayında toplam vergi gelirleri 307.7 milyar lira ve ÖTV geliri ise 64.8 milyar liraya çıkarken bunun tam 24.7 milyar lirası sigaradan elde edildi. Benzer şekilde, tütün mamullerinden elde edilen ÖTV gelirlerinin toplam vergi içindeki payında da önemli bir artış gerçekleşerek yüzde 6.8'den yüzde 8’e çıktı.
KAÇAK KORKUSU
Yeni zamlarla 1 paket sigara 18,5 19 liraya çıkarken neredeyse 1 dal sigara 1 lira oldu. Yapılan fiyat artışlarının ardından en çok korkulan ise zamlar nedeniyle kaçak sigaraya yönelimin ne düzeyde olacağı. Devlet başta Suriye sınırı olmak üzere son yıllarda kaçakçılıkla mücadelede oldukça başarılı adımlar atarak kaçak oranını düşürdü. 2014 sonu itibarı ile yüzde 20 seviyesine kadar çıkmış olan kaçak sigara ticareti, devletin etkin önlemleri neticesinde yüzde 2.5 seviyesine kadar inmiş bulunuyor.
HER YÜZDE 1'LİK KAÇAK 800 MİLYON LİRA VERGİ KAYBI
Türkiye'de toplam sigara tüketimi şu anda 118 milyar dal yani 6 milyar paket olarak ölçülüyor. Kaçak sigaranın mal olduğu vergi kaybı ise yaklaşık 1.5 milyar lira. Yasal pazardan kaçağa geçen her yüzde 1'lik dilim yani 1 milyar dalda (50 milyon paket) devletin kaybı 800 milyon liraya ulaşıyor. Eğer bu son zamlarla kaçak sigara pazarı ikiye katlanırsa vergi kaybı 1.5 milyar lira olabilecek.
1 KURUŞLUK VERGİNİN YANSIMASI 9.3 KURUŞ?
Perakende satış fiyatına bağlı sigara vergilendirme sistemi “mali çarpan” etkisi yaratıyor. “Mali çarpan” vergi ya da maliyet artışlarının perakende fiyatlara katlanarak yansıması sonucunu doğuruyor. Mevcut durumda nispi vergi oranının (yüzde 67) çok yüksek olması sebebiyle mali çarpanın seviyesi de çok yükselmiş durumda. 1 Kuruşluk bir maliyet artışının perakende satış fiyatına yansıması 9,3 Kuruş tutarında olmasını gerektiriyor.
SİGARADA VERGİ YÜKÜ NASIL DEĞİŞTİ?
VERGİ GELİRLERİ İÇİNDEKİ PAY YÜZDE 8'E ULAŞTI
(MİLYAR TL) Ocak-Haziran 2019
Vergi gelirler 307.7
ÖTV gelirleri 64.8
Sigara ÖTV'si 24.7
ÖTV gelirleri içindeki pay (%) 38.2
Vergi gelirleri içindeki pay (%) 8
