Sıcak hava dalgasında çorba ve acılı baharat tüketmek hararet azaltıyor, terleyerek serinlemenizi sağlıyor
Son günlerde yaşadığımız sıcak hava dalgasının sağlığımız üzerinde olumsuz etkileri var. Uzmanlar dikkatli olmanın yanında bu etkileri azaltacak önlemleri almanın önemine dikkat çekiyor. Önlem alınmaması durumunda sıcak çarpması sorunu beyin hasarı ve ölümle sonuçlanabiliyor. Sıcak hava dalgasının etkilerini azaltmak adına yanlış bilgilerimizi düzeltmekte de fayda var. Bilinenin aksine sıcak günlerde çorba ve acı baharatlardan uzak kalmak doğru değil. Uzmanlar bu ikilinin harareti azalttığını ve terleyerek serinlememizi sağladıklarına dikkat çekiyor. Habertürk Sağlık Yazarı Ceyda Erenoğlu'nun haberi
Isı dalgası, bir bölgede alışılmadık derecede yüksek hava sıcaklıkların ortaya çıkması ve 2-3 gün veya daha uzun süre devam etmesi demek. Isı dalgası olarak kabul edilmesi için, sıcaklıkların belirli bir alan için tarihsel ortalamaların dışında olması gerekiyor. Ortalamanın 10 derece üzerinde veya onun daha da üzerinde olup aşırı nemle karşılaşılması bu tanımı karşılıyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Metin Okucu, son günlerde gündemimizde olan ısı dalgası ile ilgili dikkat çekici noktalara, tedbirlere ve yanlış bilinenlere dair çarpıcı bilgiler veriyor.
SICAK DALGASI SİZİ ÇARPARSA NELER OLABİLİR?
1. Sıcak krampları: Sıcak havada ağır efora bağlı kas ağrıları ve spazmlarıdır. Sıcak krampları genellikle vücudumuzun hava sıcaklığı ile ilgili sorun yaşadığının ilk işaretidir.
2. Sıcak bitkinliği: Ağır egzersiz yapıldığında, aşırı terleme yoluyla çok su kaybedildiğinde, sıcak, nemli bir yerde uzun süre korunmadan çalışıldığında ortaya çıkar. Serinlemek için cilde giden kan akışının artması hayati iç organlara kan akışının azalmasına neden olur. Koşullar düzeltilmezse durum giderek kötüleşir, vücut ısısı yükselir ve sıcak çarpması ile sonuçlanır.
3. Sıcak çarpması: Sıcak çarpması hayatı tehdit eden çok ciddi bir sağlık sorunudur. Vücudu soğutmak için terleme üreten sıcaklık kontrol sistemimiz çalışmayı durdurur. Vücut ısısı o kadar yükselebilir ki, vücut hızlı bir şekilde soğutulmazsa beyin hasarı ve ölümle sonuçlanabilir.
4. Güneş çarpması: Sıcak çarpması için kullanılan başka bir terimdir.
BELİRTİLER NELER?
Sıcak krampları: Kaslarımıza kramplar girmesidir.
Sıcak bitkinliği:
* Baş dönmesi veya bayılma
* Bulantı veya kusma
* Baş ağrısı
* Hızlı nefes alma ve kalp atışı
* Aşırı susuzluk
* Alışılmadık derecede koyu sarı idrar ile azalmış idrara çıkma
* Çocuklarda davranış değişiklikleri
Sıcak çarpması:
* Düşünce ve davranışlarda anormallikler
* Bilinç bulanıklığı
* Konuşma bozukluğu
* Havale ve koma hali
KİMLER RİSK ALTINDA?
Bir sıcak hava dalgası herkesi etkileyebilir, ancak en savunmasız olanlar:
* Yaşlılar, özellikle 75 yaşın üzerindekiler
* Kendi başlarına veya bir bakım evinde yaşayanlar
* Kalp veya akciğer rahatsızlıkları, yüksek tansiyon, diyabet, böbrek hastalığı, Parkinson hastalığı veya zihinsel hastalığı bulunanlar ile yatağa bağlı olanlar
* Bebekler ve çok küçükler
* Alzheimer hastalığı olanlar
* Dışarıda veya sıcak yerlerde fazla zaman geçirip çalışan insanlar
* En üst kattaki dairede yaşayanlar, evsizler
NE YAPMALI? NASIL TEDAVİ ETMELİ?
1. Sıcak krampları:
Kişiyi daha serin bir yere götürün ve rahat bir pozisyonda dinlenmesini sağlayın. Etkilenen kası hafifçe gerin ve bol sıvı içirin. Her 15 dakikada bir yarım bardak soğuk su verin. (İçlerinde alkol veya kafein bulunan sıvıları vermeyin. Bunlar daha fazla su ve mineral kaybına neden olabilecekleri için krampa yol açıp kişiyi olduğundan daha kötü hale getirebilir.)
2. Sıcak bitkinliği:
Kişiyi sıcak ortamdan uzaklaştırıp daha serin bir yere götürün. Sıkı giysilerini çıkartıp gevşeterek havlu veya çarşaf gibi serin, ıslak bezler uygulayın. Bilinci yerindeyse, içmek için soğuk su verin ve yavaş içtiğinden emin olun. Her 15 dakikada bir yarım bardak soğuk su içirin. Rahat bir pozisyonda dinlenmesini sağlayın ve durumundaki değişiklikleri dikkatlice izleyin.
3. Sıcak çarpması:
Sıcak çarpması hayatı tehdit eden bir durumdur. Bu sorunda hızlı bir yardım gerekir. 112 acil durum numarasını arayın. İlk yardım gelene kadar kişiyi daha serin bir yere taşıyın. Vücudunu hızla soğutun. Islak çarşafları vücudunun etrafına sarın ve havalandırıp solunumunu izleyin. Su içmek istemiyor, kusuyor veya bilinç seviyesinde değişiklikler oluyorsa yiyecek veya içecek vermeyin.
SICAK HAVA DALGASINDAN NASIL KORUNABİLİRİZ? PRATİK ÇÖZÜMLER
* Evinizdeki hava dolaşımını artırmak için taşınabilir fan ve tavan vantilatörlerini kullanın. Akşamları tüm pencereleri açıp mümkün olan en fazla hava sirkülasyonunu teşvik edin. Akşam olduğunda evdeki kapı ve camları açıp sıcak havayı bu yolla dışarıya itmek bir egzoz sistemi gibi işe yarar. Güneş doğduğunda ise tüm kapıları ve pencereleri kapatın. İç mekanları mümkün olduğunca uzun süre serin tutmak için perde ve panjurları kapattığınızdan da emin olun. Dış hava içeriden daha düşük bir sıcaklığa ulaşarak soğuduğunda (genellikle akşam ve geceleri) pencereleri açın ve vantilatörleri tekrar çalıştırın.
* Suyun soğutma gücünden yararlanın. Kovaları veya leğenleri doldurup ayaklarınızı ıslatın. Islak havlu ve bandanalar, omuzlara veya kafaya konulup takıldığında soğutma etkisine sahip olabilir. Serin duş almak, banyo yapmak ve serinlemek için soğuk suyla dolu bir sprey şişesi kullanmak yararlı olabilir.
* Eviniz birkaç katlı ise alt kata inin. Sıcak havanın yükselme özelliği nedeniyle evin üst katları zemin kattan daha sıcak olacaktır. Bir bodrum katı, öğle saatlerinde serin bir sığınak olabilir.
* Fazladan ısı kaynaklarını ortadan kaldırın. Ampuller, bilgisayarlar veya benzer cihazlar çalışır durumda bırakıldığında gereksiz ısı üretebilir. Fırın kullanmayın.
* Bir sıcak dalgasında her zamankinden daha fazla su tüketilir. Çok terliyorsanız tuz gibi mineralleri de çok kaybediyorsunuz demektir. Susuzluk hissi fazla sıvı kaybının ilk belirtisidir. Bunu önlemek için susama hissinin ortaya çıkmasını beklemeyin ve önceden yeterli miktarda sıvı tüketin. Alkollü içecekler ile kafeinden kaçının. Bu maddeler idrar söktürücü etki yaparak su kaybını artırır.
KLİMANIZ YOKSA EV YAPIMI KLİMA ETKİSİ
Su şişeleri içine 1 çorba kaşığı tuz koyun ve buzdolabının dondurucusunda dondurun. Donmuş şişeleri vantilatörün önüne koyun. Buz eridikçe, gelen esinti, buzun yüzeyinden gelen serin havayı alarak bir klima ünitesine benzer şekilde serin bir esinti yaratacaktır.
Fanın önündeki bir kase su veya üzerine yerleştirilmiş ıslak bir havlu da işe yarayacaktır.
EVDE ALINACAK ÖNLEMLER
* Perde ve pencereleri gün boyu kapalı tutun. Açık kalması sera etkisi anlamına gelir. Açık bir pencere, eve soğuk hava yerine sıcak havanın girmesine yol açacaktır.
* Pencereleri gün soğuduğunda açın. Sıcaklıklar geceleri önemli ölçüde düştüğü için akşamları pencere açmak evin etrafında serin havanın dolaşmasına izin verir. Bu daha iyi uyumanıza yardımcı olur.
* Günün en sıcak saatlerinde iç kapıları ve kullanılmayan odaların kapılarını kapalı tutun.
* Hava soğumaya başladığında, geceleri yatak odasının kapılarını açık bırakın. Böylece serin hava evin içinden geçebilir. Açık camların önüne koyacağınız ıslak bez içeri giren havanın daha da serinlemesine katkı yapar. Perdelerin veya panjurların soğuk suyla püskürtülmesi de benzer bir etki yaratacaktır.
* Vantilatörler ile çapraz esinti yaratın. Birden fazla vantilatörünüz varsa bir odayı daha serin hale getirmek için kullanabilirsiniz. Örneğin, kapının yanındaki bir fan odaya soğuk hava üfleyebilirken, penceredeki bir fan (dışa dönük çalışarak) sıcak havayı uzaklaştıracaktır. Bu konumlandırma, havanın odanın içinde hareket etmesini sağlamaya ve sabit bir hava akışına yardımcı olur.
SICAK ÇORBA ISIYI DÜŞÜRÜYOR
“Çorba, çay ve acılı baharatlar sıcak havada insanı daha kötü yapmaz mı “diye sormakta haklısınız. Tam tersine ısıyı düşürmeye yardım ederler. Tek şart güzelce terlemeye devam etmek. Eğer terleme olmuyor veya teriniz kurumuyorsa bu besinlerden de uzak durulması gerekir.
FARKLI BİLDİKLERİMİZİN DOĞRULARI
* Gündüz sıcağında kapı ve camları açık değil, kapalı tutun.
* Sıcak içecekler sizi daha çok ısıtmaz, tersine hararetinizi azaltır.
* Acılı baharatlar terleme ile serinlemenize katkı sağlar.
* 35 Derecenin üzeri hava sıcaklıklarında vantilatörleri doğrudan üzerinize döndürmeyin.
* İyi bir klimanın doğru kullanıldığında sizi hasta etmeyeceğini unutmayın. (Aynı şey araç klimaları için de geçerlidir.)
