"Mars'ta hayat olasılığı hayli arttı, başka göller de olabilir"

Bir grup İtalyan bilim insanının keşfi insanlığı bilim kurgu senaryolarına bir adım daha yaklaştırdı. Avrupa Uzay Ajansı'nın Marsis isimli radarını kullanan ekip, kızıl gezegende buz yüzeyin altında göl buldu. Bu Mars'ta şimdiye kadar bulunan sıvı haldeki en büyük su kütlesi. Peki keşif neden önemli? Mars'ta hayat hakkında bize ne söylüyor? Bu soruları, keşfi yapan ekibin üyesi Dr. Sebastian Lauro'yla konuştuk. Roma Tre Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Lauro, keşfin detaylarını Nalan KOÇAK'a anlattı...

Önceki araştırmalar Mars yüzeyinde geçmişte akan su yataklarının olduğunu ortaya koymuştu. Sizin araştırmanız daha önceki su keşiflerinden farklı ne söylüyor?

Aslında bu konu üzerine daha önce makaleler yazıldı. Bunlardan birinde Mars'ın güney kutbunda sıvı halde su bulunabileceği hipotezi dile getirildi. Pek çok bilim insanı da o bölgede su aradı. Fakat kimse bulamadı. Mars'ta dediğiniz gibi sıvı halde su bulundu ama stabil formda değildi. Biz de özellikle o bölgeye bakmaya karar verdik.

"ASLINDA 6 YILDIR BÖLGEDE SU OLDUĞUNU BİLİYORDUK"

Keşif neden önemli?

Daha önce kimse bu hipotezi kanıtlayamadığı için keşfimiz çok önemli. İlk kez Mars'ta stabil halde sıvı su bulundu. 6 yıldır Marsis'ten gelen verileri inceliyorduk ve geçen yıl elimize geçen yeni bilgileri analiz ettik ve bu sonuca ulaştık. Aslında 2012'den beri bu bölgede sıvı halde su olduğunu az çok biliyorduk. Fakat keşfi ilan edebilmek için istatistiki verileri elde etmemiz gerekiyordu.

"GÖLDE SICAKLIK -60 CİVARINDA, YAŞAM VAR MI BİLMİYORUZ"

Suyun yüzeyin altında sıvı halde bulunması ne anlama geliyor?

Tabii ki suyun varlığı doğrudan hayatın varlığıyla ilişkili. Eğer sıvı halde su varsa hayat vardır. Keşfimiz bu anlamda çok heyecan verici. Biliyorsunuz Mars'ta yaşamı anlayabilmek için, benzer koşullara sahip olduğu için, Antarktika'da buzda araştırmalar yapılıyor. Mesela orada mikroorganizmaların yaşadığı tespit edildi. Mars'ta bu mümkün mü henüz teyit edemiyoruz. Çünkü sıcaklık çok düşük, -60 civarında. Koşullar hayat için çok zorlu. Fakat bazı bakterilerin bu sıcaklıkta yaşayabileceğini de tahmin ediyoruz. Bu nedenle kesin bir şey söylemek doğru değil.

Bu keşif Mars'ta hayat ihtimalini güçlendiriyor diyebilir miyiz?

Kesinlikle, hayli artırıyor. Son 30 yıldır bilim insanları Mars'ta su arıyor çünkü hayat var mı bunu anlamaya çalışıyor. Bizim bunu bulmamız gerçekten çok önemli bir keşif.

İtalyan ekibin üyesi Dr. Sebastian Lauro

"MARS'TA YAŞAM KÜÇÜK YEŞİL YARATIKLAR DEMEK DEĞİL"

Şimdi şunu açıklığa kavuşturalım: Mars'ta hayat deyince herkesin aklına uzaylılar geliyor. Siz bilim insanları nasıl bir yaşam formunun peşindesiniz?

Mikroorgnizmalardan bahsediyoruz, yeşil küçük yaratıklardan değil. (Gülüyor)

Gölün özelliklerinden bahsedebilir misiniz?

Suda büyük ihtimalle tuz var. Tuz, suyun donma noktasını yukarı çekiyor. Güney kutbunda, yüzeyi 20 kilometre genişliğinde. Üzerinde kalın bir buz tabakası var, tabaka suyun sıvı halde kalmasını sağlıyor. Suyu yüzeyin 1 buçuk kilometre altında tespit ettik.

Keşfi nasıl yaptınız, hangi yöntemleri kullandınız?

Kullandığımız Marsis isimli radar, uzaya radyo dalgaları gönderiyor. Radar daha sonra yüzeye çarpan bu dalgaların yankısını topluyor. Suyu bulduğumuz yerde iki yankı tespit ettik, biri yüzeyden diğeri tabandan. Hangi bölgeden daha güçlü bir yankı geldiğini tespit etmek bizim için çok önemli. Çünkü yankıların her biri farklı güçte oluyor. Yankıların gücünden yüzeyin ya da altının nasıl bir maddeden oluştuğunu tespit ediyoruz. Bölgelerdeki farklılıkları anlıyoruz.

"BAŞKA GÖLLER DE OLABİLİR"

Bir sonraki hedefiniz ne? Araştırmanıza nasıl devam edeceksiniz?

Başka bölgelerde farklı göllerin ya da ırmakların olup olmadığını anlamaya çalışacağız. Çünkü böyle bir ihtimal var. Ayrıca suyun özelliklerini de kesin olarak tespit etmemiz gerekiyor.

Mars'a pek çok insanlı misyon planları var. Araştırmanız bu planları etkiler mi?

Tabii ki. Misyonun keşif noktalarından biri de burası olabilir. Ama bahsettiğim gibi o bölgede koşullar çok sert, buzu delebilecek uzay ekipmanı şimdilik yok. Ama 20 sene içerisinde neden olmasın?