Konuşma rehabilitasyon birimi sayesinde gırtlak kanserinde ses kaybına son
Gırtlak kanseri nedeniyle ameliyat olan bireylere seslerinin etkilenmesi nedeniyle konuşma rehabilitasyonu gerekebiliyor. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde konuşma rehabilitasyon biriminin hayata geçirilmesi bu konuyla ilgili sorunların çözümüne katkı sağlıyor. Bu sayede gırtlak kanserinde ses kaybının önüne geçilebileceği belirtiliyor. Habertürk Sağlık Yazarı Ceyda Erenoğlu'nun haberi
ABONE OL
Gırtlak kanseri ameliyatı olan bireyler ciddi sorunlarla karşı karşıya kalabiliyor. Bu sorunların başında ses, solunum ve yutma gibi temel işlevlerin olumsuz etkilenmesi geliyor. Gırtlak kanserinde hastaların yaşadıkları en büyük problemlerden birinin de sesin etkilenmesi olduğuna dikkat çekiliyor. İleri evre gırtlak kanserinde yapılan gırtlak ameliyatı (total larenjektomi) tüm gırtlak yapıların ve üst soluk borusunun bir bölümünün cerrahi olarak alınmasını içeren bir ameliyat olarak tanımlanıyor. Bu ameliyat, hava yolunun bağlantısının kesilmesine ve boyunda kalıcı bir solunum deliğine yol açabiliyor. Bu nedenle ses kaybı kaçınılmaz oluyor ve koku kaybıyla da karşılaşılabiliyor. Bu bireyler ameliyat sonrasında yeni seslerini kabul etmekte de zorluk yaşayabiliyor. Bu nedenle gırtlak ameliyatı sonrasında hızlı ve etkili bir ses rehabilitasyonu çok önemli görülüyor. Hastalar, ameliyat sonrası yaşadıkları en büyük zorluğun konuşamama veya ihtiyaçlarını tam iletememe olduğunu ifade ediyor. Bunun sonucunda yüksek düzeyde stres ve depresyonla karşı karşıya kalıp işe dönme konusunda sorun yaşayabiliyorlar. SBÜ Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi KBB kliniği sorumlusu Doç. Dr. Caner Kılıç ve Onkolojide Konuşma Rehabilitasyonu Birimi Sorumlusu Dil ve Konuşma Terapisti Bilim Uzmanı Gülsün Adsız konuyla ilgili önemli bilgiler veriyor.
Ülkemizde ve dünyada sık karşılaşılan kanserlerden olan larinks (gırtlak) kanserinin birden fazla tedavi seçeneği bulunuyor. Uygun olan tedaviyi; tümörün boyutu, yayılımı, kişinin sağlık durumu, yaş, psiko-sosyal şartlar gibi faktörler belirliyor. Tedavide amacın gırtlak yapısını ve temel fonksiyonlarını (konuşma, solunum, yutma) koruyarak, iyileşmesini sağlamak olduğu belirtiliyor. Tedavi süreci cerrahi ve cerrahi dışı (kemoterapi - radyoterapi) olarak ikiye ayrılıyor. Bazen bu yöntemler kombine edilebiliyor. Kanserin ileri aşamasında, konuşma organı olarak bilinen gırtlak, cerrahi olarak tamamen alındığı için hastanın sesini kaybetme riski bulunuyor.
Gırtlak ameliyatı sonrası bireylere ses rehabilitasyonu gerekebiliyor. Bu rehabilitasyon; ses protezi, yemek borusu (özefageal) konuşma ve elektrolarenks uygulamaları olarak sıralanıyor. Hastalara ameliyat öncesi bu yöntemlerin avantaj ve dezavantajlarının çok iyi şekilde anlatılması gerekiyor. Ses protezi ile konuşma hemen sağlanabilse de bu protezin ameliyat ile yerleştirilmesine ihtiyaç duyuluyor. Protez, küçük cerrahi bir delik açılarak yerleştiriliyor. Bunun yapılması soluk borusuna yiyecek ve/veya içecek kaçmasına neden olabiliyor. Uygulama ile kişide ses protezlerinin enfekte olması gibi bazı ciddi komplikasyonlar da gelişebiliyor. Bu durumlar protezin ömrünü sınırlayarak belli periyotlarla değişmesini gerektirebiliyor.
Alt çene veya yanak kısmından ağız boşluğuna iletilen ses kaynağı sinyallerini mekanik şekilde üreten tıbbi cihaza “elektrolarenks” adı veriliyor. Bu uygulama sesin mekanik olması gibi istenmeyen durumlara yol açabiliyor.