Kök hücre: Mucizevi bir tedavi mi seçicilik gerektiren bir girişim mi?
Kök hücre tedavilerinin uygulandığı birçok hastalık bulunsa da her derde deva olduğu iddiası "mucize" algısına yol açıyor. Uzmanlar başarıya götürenin doğru hasta seçimi kadar hastanın yaşı ve hastalığının derecesi gibi faktörler de olduğuna dikkat çekerek, "en büyük tehlike bu tedavi şekline gereğinden fazla anlam yüklemek" diyor. Habertürk Sağlık Yazarı Ceyda Erenoğlu'nun haberi
Kök hücre tedavilerinin kullanım alanları son yıllarda oldukça genişledi. Günümüzde, kök hücre, cilt hastalıklarından genetik hastalıklara, nörolojik problemlerden kelliğe kadar geniş bir hastalık grubuna uygulanıyor. Ortopedik çok sayıda rahatsızlığın çözümlerinden birinin de bu alanda yaygın başvurulan kök hücre tedavileri olduğu belirtiliyor. Buna karşın kök hücre tedavileri bazı çevrelerce bize sunulduğu gibi gerçekten her tür hastalıkta etkili olan mucizevi bir tedavi çeşidi mi yoksa uygulanmasında seçici olunması gereken bir girişim şekli mi?
KÖK HÜCRENİN KULLANIM ALANLARI
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hamidiye Sporcu Sağlığı ve Spor Bilimleri Enstitüsü Müdürü ve Baltalimanı Kemik Hastalıkları Hastanesi Artroskopi ve Spor Yaralanmaları Klinik Sorumlusu Prof. Dr. Şükrü Sarper Gürsu, kök hücre tedavilerinin ortopedi ve travmatolojide kullanımına dair önemli bilgiler veriyor. Bu tedavilerin çeşitli ortopedik sorunların giderilmesinde yaygın şekilde tercih edilmeye başladığını belirten Gürsu; kök hücrelerin tedavi amacıyla kullanıldığı ortopedik sorunlar arasında; eklem kıkırdağı hasarları, menisküs yırtıkları, çeşitli tendon ve bağ hastalıklarının olduğunu belirterek; “Kök hücreler vücudumuzda yer alan dokuların köken aldığı hücreler olarak tanımlanmakta ve tedavide kullanımları bu esasa dayanmaktadır. Bu uygulama ile bozulmuş ya da hasarlı dokuları oluşturan hücrelerin köken aldıkları hücreleri sorunlu bölgeye yerleştirerek yeniden sağlam doku oluşturmaya çalışıyoruz. Kök hücre tedavilerinin başarısı, bazı hastalıklar söz konusu olduğunda tüm dünyada kabul görse de; bazı çevrelerde olması gerekenden daha geniş tutulması ve gerekenden daha fazla anlam yüklendiği bir gerçek” diyor.
EN ÇOK NERELERDE BULUNUR?
Vücutta kök hücre kaynağı olarak tercih edilen dokular özellikle karın yağları ve kemik iliği dokuları olarak sıralanıyor. Elde edilen hücreler hasarlı bölgeye ya enjeksiyon yoluyla ya da cerrahi olarak taşıyıcı bir membran üzerinde doğrudan yerleştirilerek veriliyor.
YAYGIN KİREÇLENMEDE BAŞARI ŞANSI DÜŞÜK
Eklem hasarlarında, kök hücre kullanımının belli koşulları bulunuyor. Bu tedavinin başarılı olabilmesi için eklemdeki kıkırdak hasarının çok geniş olmaması (mümkün olduğunca sınırlı olması) gerekiyor. Başarı artışında hastanın yaşının çok ileri olmaması da önem taşıyor. “Eklemde yaygın bozulma” olarak tanımlanan kireçlenme sorununda, kök hücre tedavilerinin başarı şansının oldukça düştüğünü belirten Prof. Dr. Gürsu, kök hücre tedavisi için uygun hasta seçimine dair, “Kök hücre tedavilerinin her kıkırdak hasarında ya da kireçlenmesi mevcut olan her eklemde tedavi edici olduğunu düşünmek doğru değildir. Tedavinin hangi hastada başarılı olacağını değerlendirirken hastanın kıkırdağındaki hasarın boyutu, hastanın beklentileri ve yaşam tarzı kadar; yaşı ve sahip olduğu ek hastalıklarının da hesaba katılması gerekir. Koşulları uygun olmayan hastalara kök hücre tedavileri uygulanmamalıdır. Oldukça maliyetli bir tedavi yöntemi olan kök hücre uygulamasının başarısı, şansı en yüksek hasta gruplarıyla sınırlı tutulmasıdır” diyor.
PRP UYGULAMASI KÖK HÜCRE İÇERMEZ
Kök hücre tedavileri konusunda doğru bilinen yanlışların en önemlilerinden birinin “PRP” olarak bilinen trombositten zengin plazma tedavileri ile kök hücre tedavisinin aynı şey sanılması olduğunu belirten Prof. Dr. Gürsu, PRP tedavisinde, hastadan alınan kanın belli işlemlere tabi tutulduğunu, bunun sonucunda, “trombosit” adı verilen kan hücrelerinden zengin olan kan plazması elde edildiğini söylüyor. Elde edilen plazmanın enjeksiyon yoluyla sorunlu bölgeye uygulandığına dikkat çeken Gürsu, “Söz konusu enjeksiyonun içeriğinde kök hücre bulunmadığı için PRP tedavisinin kök hücre tedavisi ile aynı şey olmadığının bilinmesi gerek” diyor.
