İşçisiyle anlaşan işverene işten çıkarma yetkisi verilebilir mi?

İşten çıkarma yasağı ve buna bağlı getirilen düzenlemelerin süresi 17 Ekim 2020 tarihine kadar uzatılacak. Buna karşılık normalleşmeye dönüşü hızlandırmak amacıyla kısa çalışma yerine normal çalışmaya geçişler teşvik edilecek.

İşten çıkarma yasağı döneminde nakdi ücret desteği almak, asgari ücretle çalışanlar açısından avantaj sağlıyor ancak ücreti daha yüksek olanlar uzun süreli gelir kaybından yakınıyorlar. En fazla yakınma da işveren işten çıkartıp kıdem tazminatını ödemek istediği halde yasak nedeniyle işten çıkartılamayan işçilerden gelen geliyor. İşveren ile karşılıklı anlaşarak işten ayrılma imkânı olan işçiler ise işsizlik maaşından mahrum kalmak istemedikleri için bu yolu kullanamıyorlar. Habertürk okurlarından bu konuda mesajlar geliyor.

İŞVERENLE ANLAŞARAK İŞTEN AYRILAN İŞSİZLİK MAAŞI ALAMAZ

On yıldır çalışmakta olduğum firmanın şubesi, başka bir firmaya devredildiği için bu ay faaliyetini sonlandıracak. Devralan firma bizimle çalışmayacağından, çalıştığımız firma haklarımızı ödeyerek işten çıkarmak istiyor. Lakin, şirketimiz İstanbul'da farklı bir lokasyonda faaliyetine devam edecek, şirketi tamamen kapanmıyor. Firma, işten çıkarma yasağı sebebiyle ne yapacağını bilemiyor. Bizleri istifa ettirip ikale ödemesi yapması durumunda işsizlik maaşını alamama durumumuz olur mu? İşsizlik maaşını önemseyecek olan personelin ille de 17 Ekim’e kadar beklemesi mi gerekir? 1 Temmuz - 17 Ekim arası bizleri ücretsiz izinli olarak gösterebilirler mi? Personel işten çıkartılmayıp, 17 Ekim’e kadar ücretsiz izne ayırırsa hukuki yola başvurup sonuç alabilir miyiz? (Hakkı C.)

Hakkı Bey, işten çıkarma yasağıyla ilgili olarak İş Kanunu’na eklenen geçici 10. maddede, işverenin sadece ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık hallerinde işçi çıkarmasına izin veriliyor. İş yerinin kapatılması veya devredilmesi halinde işçinin çıkartılabileceğine yönelik bir düzenleme bulunmuyor. Süre uzatılırken bu konuda bir düzenleme yapılması ihtiyacı olduğu görülüyor.

Kanunda bir değişiklik yapılmadığı takdirde, işten çıkarma yasağı süresince işveren sizi işten çıkartamaz. İşveren ile karşılıklı anlaşarak ikale sözleşmesi yaptığınızda ise kıdem tazminatınızı alırsınız ama işsizlik maaşı alamazsınız. İşverenin bu dönemde yapacağı işten çıkarma işlemleri yok hükmünde sayılacağı için, işveren çıkartmış olsa da işsizlik maaşı alamazsınız.

Asgari ücretle çalışan arkadaşlarınızın ücretsiz izne çıkartılması kayba yol açmaz. Asgari ücretlilere ödenen işsizlik maaşı ile ücretsiz izne çıkartılanlara ödenen nakdi ücret desteği aynıdır. İkisine de brüt asgari ücretin yüzde 40’ı oranında, yani günlük 39.24 TL (aylık 1.168 TL) ödeme yapılır. Nakdi ücret desteği işsizlik maaşı sürelerinden mahsup edilmediğinden, işten çıkarma yasağı sonrası iş akdi sona erince işsizlik maaşını da kaç ay hak ettiyse o süre kadar eksiksiz alabilir.

İşveren sizi işten çıkartmayıp ücretsiz izne ayırırsa hukuki yola başvurduğunuzda sonuç alamazsınız. Çünkü kanunda işverenin ücretsiz izne ayırmasının, işçi açısından haklı fesih sebebi oluşturmayacağına dair düzenleme yapıldı.

İŞTEN ÇIKARTMAYA RIZA GÖSTEREN İŞÇİYE KOLAYLIK SAĞLANABİLİR Mİ?

"Kendi rızasıyla işten ayrılmak isteyen personele şirket olarak tazminat ödemek istersek bunu nasıl yapabiliriz?" (Fatih A.)

“Şirketimiz zarar ettiği gerekçesiyle faaliyetlerini durdurdu ve birkaç kişi hariç tüm işçileri haklarını vererek işten çıkartmak istiyor. Fakat işten çıkarma yasağı nedeniyle çıkartamıyor, ücretsiz izne ayırmak zorunda kalıyor. Çalışanlar olarak haklarımızı alıp işten çıkıp işsizlik maaşı alacakken, yasak kalkana kadar ücretsiz izin desteği ile yetinmek zorunda kalacağız ve iş bulursak da istifa edip kıdemimizden vazgeçmemiz gerekecek. Bu durumda çalışanlar bu kanun nedeniyle mağdur oluyor. İzlenebilecek başka bir yol yok mudur?” (Mustafa Ö.)

İşten çıkarma yasağı ve işverene ücretsiz izne çıkarma yetkisi getirilmeden önce, tek garantimiz kıdem tazminatı ve normal işsizlik maaşı idi. Öğrendiğimize göre, şu an aldığımız kısa çalışma ödeneği sonlandırılırken, işveren de bizi ücretsiz izne çıkartacak. Ücretsiz izne çıkartıldığımızda alacağımız para 1168 lira. Sigorta kaybını saymıyorum bile. Ne yiyip ne içeceğiz? Böyle şey olur mu? Hukuk devletinde işçinin bu mağduriyetinin önüne nasıl geçilecek? Pandemiden önce 4000 TL kazanırken kısa çalışma ödeneği ile zorlansak da “şükür” dedik, ama KÇÖ sona erip, ücretsiz izindeki nakdi ücret desteğine geçilirse hiçbir şeyi karşılayamam. İşten çıkarma yasağı olmasa işveren haklarımı vererek beni çıkarmak zorundaydı. Normalleşme adı altında bu yapılan düzenleme haklarımıza aykırıdır, ne yapabiliriz? (Emre G.)

Bu durumda olan çok sayıda işçi ve işveren bulunuyor. İşten çıkarma yasağı süresi uzatılırken, işten çıkartılmasına rıza gösteren işçilerin tüm haklarını alıp işveren ile helalleşebilmesi için en azından geçici bir düzenleme yapılması ihtiyacı olduğu görülüyor. Umarım bu yönde bir düzenleme yapılır.