İran-İsrail gerilimi sonrası petrol fiyatlarında 100 dolar 'yeni normal' olur mu?
İran'ın İsrail'e saldırısına misilleme olarak İsrail de dün sabah saatlerinde İran'da belirli noktaları hedef aldığını açıkladı. Jeopolitik gerilimin artmasıyla brent petrolün varil fiyatı 90 doları gördü. Peki analistlerin tahmini gibi petrol fiyatlarında 100 doların üzerini görmek mümkün mü? Bu durum enerji güvenliği ve fiyatları için ne anlama geliyor? Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, Haberturk.com'dan İrem Kuşoğlu Görgü'ye değerlendirdi.
Orta Doğu'daki çatışmalar enerji piyasalarını de etkilemeye devam ediyor.
İsrail'in İran'ın Şam'daki konsolosluk binasına 1 Nisan'da hava saldırısı düzenlemesi sonrası İran, İsrail'in konsolosluk saldırısının ülkesinin topraklarına saldırı anlamına geldiğini ve misillemede bulunacaklarını duyurmuştu.
Bu bağlamda İran, geçtiğimiz haftalarda yaklaşık 100 balistik füze, 30 seyir füzesi ve 160 kamikaze İHA ile İsrail'e saldırı düzenlemişti. Sonrasında İsrail'in karşılık verip vermeyeceği tartışılırken dün sabah saatlerinde İsrail, İran topraklarına saldırı düzenledi. İran'ın İsfahan kentindeki havalimanı ve çevresinde patlama sesleri duyulurken yetkililer saldırının küçük çaplı olduğunu ve püskürtüldüğünü öne sürdü.
Ancak gerilim dinse de jeopolitik gerilim nedeniyle brent petrolün varil fiyatı 90 doları gördü. Analistlerin tahmini ise daha yüksek. Örneğin Citigroup Inc.'in temel senaryosu Orta Doğu'da gerilimin aşırı yüksek olması ve bu durumun fiyatları yukarıya doğru desteklemesi yönünde. Bu durum, bankanın kısa vadeli fiyat tahminlerini yükseltmesine yol açarken Analist Max Layton konuya ilişkin değerlendirmesinde "Bizim görüşümüze göre mevcut piyasada fiyatlandırılmayan şey, İran ile İsrail arasındaki doğrudan çatışmanın potansiyel olarak devam etmesi ve olayların niteliğine bağlı olarak petrol fiyatlarının varil başına +100 dolara kadar çıkabileceğini tahmin ediyoruz" dedi.
Peki analistlerin tahmini gibi petrol fiyatlarında '100 dolar'ı ve belki de üzerini görmemiz ve bunun 'yeni normal' olması mümkün mü? Gerilim devam ederse fiyatlar daha da yükselir mi? Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezinin (IICEC) düzenlediği "İş Dünyası ve Sürdürülebilir Enerji" temalı IICEC Konferansı'na katılan Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, Haberturk.com Enerji Editörü İrem Kuşoğlu Görgü'nün sorularını yanıtladı.
"PETROL ÜRETİCİSİ ÜLKELERDEN BİR TANESİ DAHİ DAHİL OLURSA YUKARI DOĞRU SEYİR GÖREBİLİRİZ"
Petrol fiyatlarının 90 doların üzerini görmesini 2 nedene bağlayan Birol "Petrol piyasalarına bakarsak esasında yeteri kadar petrol var ve üretim seviyeleri bütün piyasadaki talebi karşılayacak seviyede sorun yok. Ancak şu anda fiyatların 90 dolarlara ve üzerine çıkmasının iki nedeni var. Bir tanesi büyük üretici ülkelerin yani Suudi Arabistan ve Rusya başta olmak üzere OPEC ülkelerinin üretimi kasti olarak kırmaları. Bir nedeni bu. İkincisi de sizin de bahsettiğiniz Ortadoğu'daki gerilimler. Eğer bu gerilimlere bir veya birden fazla büyük petrol üreticisi ülke dahil olmaz ise ben fiyatların daha fazla yükseleceğini düşünmüyorum. Ama eğer bunlardan bir veya birkaç tanesi direk olarak dahil olursa fiyatlarda yukarı doğru bir seyir görebiliriz" dedi.
"AVRUPA İÇİN BÜYÜK SORUN"
Konuşmasında Avrupa'nın enerji konusunda 3 stratejik hata yaptığını ve enerji noktasında kritik bir dönemeçte olduğunu belirten Birol "Avrupa biraz önce bahsettiğim gibi çok ciddi bir rekabet sorunuyla karşı karşıya. Çünkü Avrupa ekonomisinin şu anda ana sütunu. Bilim, sanayi sektörü. Ama sanayi sektöründe Avrupa'daki enerji fiyatları hem Amerika'dan hem de Çin'den çok daha pahalı. O bakımdan Avrupalı sanayiciye ürettikleri mallar daha pahalıya mal oluyor. Çünkü enerji fiyatları pahalı olduğu için bu bakımdan bazıları kapatma yoluna gidiyorlar. Bazıları da ya Amerika'ya, ya Ortadoğu'ya ya da başka bir ülkeye taşıyorlar. Bu Avrupa için çok büyük bir sorun" derken "Onun için ben yeni gelecek olan Avrupa Birliği Komisyonunun ki bu sene içerisinde seçilecek ve yeni gelecek en önemli ev ödevinin Avrupa için, Avrupa sanayisi için yeni bir master planı dizayn etmesi olduğunu düşünüyorum. Bu Ancak böyle bir plan çerçevesinde Avrupa hem Amerika ile hem de Çin'le rekabet etme gücüne sahip olabilir" ifadelerini kullandı.
