Yaz geldiğinden beri bunları duyuyoruz... El nino ve la nina hava olayları ne anlama geliyor?
Her yaz mevsimi geldiğinde, meteoroloji uzmanları ve iklim bilimciler, El Niño ve La Niña gibi hava olaylarını gündeme taşır. Bu iki fenomen, okyanus ve atmosfer arasındaki karmaşık etkileşimlerle şekillenir ve küresel hava koşullarını ciddi şekilde etkiler. Peki bunlar tam olarak ne anlama geliyor? İşte detaylar!
- 1
Dünya genelinde iklim olayları arasında en dikkat çekenlerden biri olan El Niño ve La Niña, meteoroloji raporlarının sık sık odak noktası haline gelir. Bu olaylar, Pasifik Okyanusu'ndaki deniz yüzeyi sıcaklıklarının alışılmadık şekilde ısınması veya soğuması ile karakterize edilir. El Niño, küresel ölçekte sıcaklık artışlarına neden olurken, La Niña genellikle bunun tersi bir etki yaratır. İşte konuya ilişkin merak edilenler...
- 2
HABERLERDE SIK SIK KARŞIMIZA ÇIKIYOR!
Meteorolojiyle ilgili haberlerde sıklıkla duyduğumuz El Niño ve La Niña terimleri, karmaşık hava modellerini tanımlamak için kullanılır. Periyotlar hâlinde gerçekleşen bu hava modelleri, Büyük Okyanus'un ekvatora yakın enlemlerdeki doğu ve orta bölümlerinde okyanus sıcaklıklarının dalgalanması sonucu ortaya çıkar.
- 3
BAŞTA TROPİKAL KUŞAK, SONRASINDA DÜNYANIN TAMAMI!
El Niño ya da La Niña sırasında gerçekleşen yoğun yağış ve şiddetli kuraklık gibi koşullar başta Afrika, Latin Amerika ve Asya'nın güneyi olmak üzere tropikal kuşağı ve dünyanın geri kalanındaki birçok bölgeyi etkiler. Alize olarak da bilinen ticaret rüzgârları, normal koşullarda doğudan batıya doğru eser.
-
- 4
OKYANUS İLE ETKİLEŞİME GİRİYOR
Bu rüzgârlar okyanus yüzeyiyle etkileşime girerek, belirli dönemlerde onu ısıtır ya da soğutur. Atmosferle okyanus arasındaki etkileşim; sıcak faz olarak tanımlanan El Niño'yu, soğuk faz olarak tanımlanan La Niña'yı ve bu iki faz arasındaki nötr evreyi kapsayan bir döngüde gerçekleşir.
- 5
2-7 YILLIK DÖNGÜLER HALİNDE GERÇEKLEŞİYOR
2-7 yıllık düzensiz döngüler hâlinde gerçekleşen bu doğa olayına El Niño-Güney Salınımı adı verilir. Salınımlar sırasında El Niño evresinin gerçekleşme sıklığı La Niña'dan daha fazladır. El Niño sırasında, Büyük Okyanus'un tropikal kuşak bölümünde ticaret rüzgârları ortalamadan daha zayıf kuvvette eser. Ayrıca okyanusun sıcaklığı artar ve bazı alanlarda sıcak su kütlesi birikimi gözlemlenir.
- 6
NEMİ TETİKLİYOR!
Bunun sonucunda havada yükselen nem artar, kuvvetli rüzgâr ve şiddetli yağışlar gibi hava olayları tetiklenebilir. La Niña sırasındaysa durum tam tersidir. Okyanus boyunca esen ticaret rüzgârları ortalamadan daha kuvvetlidir. Okyanustaki soğuk su kütlesi birikimi havayı da soğutur.
-
- 7
HAVAYI KURUTUYOR!
Bu koşullarda daha az buharlaşma gerçekleştiğinden, hava kurur ve daha yoğun hâle gelir. Yoğunlaşan hava yükselemediği için bazı bölgelere daha az yağış düşebilir. El Niño ve La Niña salınımları sırasında, gezegenimizin farklı bölümlerinde farklı karakterde hava olayları gözlemlenebilir.
- 8
KÜRESEL ISINMA ORTALAMASI EL NİNO DÖNEMİNDE ARTIŞA GEÇİYOR!
Küresel sıcaklık ortalaması genel olarak El Niño dönemlerinde artar, La Niña dönemlerinde azalır. Kayıtlara geçen en sıcak yıl olan 2023'te ve beklentilerden daha sıcak geçen 2024'ün ilk aylarında, uzun vadeli insan kaynaklı iklim değişikliğinin yanı sıra El Niño koşullarının da etkili olduğu düşünülüyor Ayrıca bazı iklim modellemeleri, küresel ısınmanın bir çıktısı olarak El Niño dönemlerinin daha sık ve daha yoğun hâle geleceğini, bunun sonucunda da küresel sıcaklık artışının hızlanacağını gösteriyor.
