Hangi hastalıkta ne kadar malul aylığı bağlanır?
Kanser başta olmak üzere ağır hastalıklar dolayısıyla tedavi görenlere malul aylığı bağlanıyor. Hastalık nedeniyle bağlanan malul aylığı en az 12 aydan başlıyor, tedavi boyunca devam ediyor. Malul aylığından yararlanabilmek için en az 10 yıl sigortalı olmak ve 1800 prim gününü doldurmak gerekiyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, hastalanan sigortalılara bağlanan malul aylığı ile ilgili merak edilenleri kaleme aldı
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), kanser başta olmak üzere tedavisi zor ağır hastalıklara maruz kalan sigortalılara malul aylığı bağlıyor. İyi diferansiye tiroid kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri dışındaki tüm kötü huylu tümör tedavisi görenlere, sağlık kurulu rapor tarihinden itibaren 18 ay süreyle malul aylığı bağlanıyor. Diğer bazı hastalıklarda ise malul aylığı süresi 12 ay veya 24 aydan başlıyor. Bu sürelerin sonunda hastalık durumuna göre maluliyet aylığı devam edebiliyor.
Kemik iliği naklinde 12 ay, kan kanseri ve verem hastalarında 24 ay malul aylığı bağlanıyor. Kemik iliği dışındaki diğer tüm organ nakilleri ile diyalize girmeyen kronik böbrek yetmezliği olanlara da malûl aylığı veriliyor. Kanser ve organ naklinin yanı sıra çalışmaya olanak vermeyen genetik hastalıklar, MS, parkinson, alzheimer, demans, sara ve bazı psikiyatrik hastalıklar, kalp yetmezliği, sindirim sistemi kanamaları, astım, KOAH, uyku bozuklukları için de malûl aylığı bağlanabiliyor.
Tedavilerin ardından sağlık kurulu raporu ile çalışma gücünde yüzde 60 ve üzeri oranda kayıp olduğu tespit edilenlerin malûl aylığı devam ediyor.
HER DİYABET HASTASINA MALUL AYLIĞI BAĞLANMAZ
Hastalıkların hangi evresinde aylık bağlanabileceği Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde sıralanıyor. Örneğin her diyabet hastasına aylık bağlanmaz. Diyabet hastasına aylık bağlanabilmesi için kronik hiperglisemi veya hipoglisemiye bağlı en az 3 sistemi
etkileyen görme kaybı, kol ve bacaklara kan akışını sağlayan atardamarlarda sertleşme gibi orta-ağır düzeyde komplikasyonların bulunması gerekiyor.
10 YIL SİGORTA 1800 GÜN PRİM KOŞULU
Sigortalı çalışmak malul aylığı bağlanmasında da büyük önem taşıyor. Zira, kapsamdaki hastalıklara yakalanan herkese malul aylığı bağlanmıyor. Bu haktan yararlanabilmek için en az 10 yıl sigortalı olma ve 1800 gün prim ödeme koşulu aranıyor. Başkasının bakımına muhtaç derecede ağır hastalarda on yıllık sigortalılık süresi aranmıyor. Bunlarda 1800 gün prim ödenmiş olması yeterli bulunuyor.
Bu koşullara sahip olanlara da kendiliğinden aylık bağlanmaz. Aylık bağlanabilmesi için hastalık tanısı konulduktan itibaren bir yıl içinde SGK’dan talepte bulunulması ve bu talebe istinaden sağlık kurulu raporu alınması gerekiyor.
EKSİK GÜNLER BORÇLANMA İLE TAMAMLANABİLİR
Prim günü 1800’den eksik olanlar, borçlanabilecekleri günleri varsa bu süreleri borçlanmak suretiyle eksik günleri tamamlayabilirler. Erkekler askerlik sürelerini, yedek subay okulunda geçen süreleri, kadınlar doğum sonrası çalışmadıkları süreleri borçlanabilirler.
Askerliğini çalışmaya başlamadan önce yapmış olanlar ve staj sigortası ile normal sigortalı çalışma başlangıcı arasındaki dönemde doğum yapanlar borçlanma yaptıklarında normalde sigorta başlangıç tarihlerini öne alabilirler. Ancak, malul aylığının bağlanmasında, borçlanma dolayısıyla değişen sigorta başlangıcı değil, fiilen sigortalı çalışmaya başlanan tarih esas alınıyor.
KİMLERİN MALUL AYLIĞI KESİLİR?
Sigortalı çalışmaya başladıktan sonra ortaya çıkan hastalık dolayısıyla çalışma gücünde yüzde 60 ve daha fazla kayıp ortaya çıkanlar, bu durumları devam ettiği sürece malul aylığı alırlar.Malul aylığı, kontrol muayenesi sonucu malul olmadığının sağlık kurulunca tespit edilmesi durumunda da kesilir.
Malul aylığı bağlandıktan sonra çalışmaya başlayanların aylığının kesilip kesilmemesi, sigortalının statüsü, aylığın 2008 ekim öncesi veya sonrasında bağlanması, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya 2008 ekim öncesi veya sonrasında başlanması gibi durumlara bağlı olarak farklı kurallara tabi.
İlk defa çalışmaya 2008 mayıs ayı ve sonrasında başlayan 4/a, 4/b ve 4/c’lilerin malul aylıkları, hangi statüde çalışırlarsa çalışsınlar kesiliyor. 4/a’lıların 2008 ekim öncesinde bağlanan aylıkları 4/a’lı çalıştıklarında kesilir ama 4/b ve 4/c’li çalıştıklarında kesilmez. İlk defa çalışmaya 2008 ekim öncesi başlayan fakat 2008’den sonra aylık bağlanan 4/a’lıların malûl aylıkları, 4/a ve 4/c statüsünde çalıştıklarında kesilir, 4/b’li çalıştıklarında kesilmez.
BAĞ-KUR’luların 2008 öncesinde bağlanan malul aylıkları ile ilk defa bu tarihten önce çalışmaya başlayıp 2008’den sonra bağlanan malul aylıkları, hangi statüde çalışırlarsa çalışsınlar kesilmez.
BAŞKASININ SÜREKLİ BAKIMINA MUHTAÇ OLMA KRİTERLERİ NELER?
Sigortalılarınbaşka birinin sürekli bakımına muhtaç olduğu durumlar mevzuatta şöyle düzenleniyor:
Her iki kol ve bacak felci
İki bacakta felç
Vücudun sol ya da sağ yarısında felç
Ruh sağlığı kliniğinde kalmayı gerektiren psikotik hastalıklar
İki gözde yüzde 100 görme kaybı
İki elin kaybı
Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı
Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı
Ağır beslenme bozuklukları
Yardımcı solunum cihazlarına sürekli bağımlılık
Giyinme, beslenme, fonksiyonel mobilite, bağırsak ve mesane bakımı, kişisel hijyen ve tuvalet ihtiyaçları gibi günlük yaşam aktivitelerinin sağlanamaması.
MALÛL AYLIĞI BAĞLANABİLEN HASTALIKLAR
Malul aylığı bağlanmasını gerektiren hastalıklar şöyle:
- Kanser (Baş ve boyunun yumuşak dokusu, cilt, lenfoma, lösemi, multipl myelom, tükrük bezleri, tiroid bezi, meme, sinir sistemi, akciğer, mide, ince ve kalın barsak, karaciğer, safra kesesi, safra yolları, pankreas, böbrek, mesane, genital yollar, prostat, testis, penis kanserleri)
- Epilepsi
- Demans
- Beyin tümörleri
- Parkinson sendromu
- Serebral palsi
- Multiple Skleroz
- Zeka gerilikleri (IQ 50 ve altı)
- Şizofreni
- Bipolar bozukluk
- Görme azlığı
- Retina kanamaları
- Yardımsız ayakta durmayı engelleyen denge bozuklukları ile birlikte işitme kaybı
- Anemi
- Kol, bacak gibi organ kaybı
- Behçet hastalığı
- Gastrointestinal kanamalar
- Karaciğer sirozu
- Karaciğer nakli
- Kalp yetmezliği
- Kalp kapak hastalıkları
- Kalp nakli
- Böbrek nakli
- Akciğer nakli
- Tüberküloz
- AIDS
