Hamileliğin üç evresi: Trimester ne demek? Trimesterlarda ne gibi değişimler yaşanıyor?

BEBEK SAHİBİ OLMAK: ÜÇ AYLIK DÖNEME GÖRE HAMİLELİK AŞAMALARI

Hamileliğin aşamaları üç trimestere ayrılır ve doğumdan sonra dördüncü bir trimester vardır. Pittsburgh Üniversitesi Tıp Merkezi'ndeki Magee Kadın Hastanesi'nde kadın hastalıkları ve doğum uzmanı olan Dr. Draion Burch, “Hamilelik 10 aylık uzun bir yolculuktur.”

ÜÇ TRİMESTERA AYRILIYOR

Normal bir hamilelik genellikle son adet döneminin ilk gününden itibaren, yani gebe kalmadan yaklaşık iki hafta öncesinden itibaren yaklaşık 40 hafta sürer. Hamilelik, her biri 12 ila 13 hafta süren üç trimestere ayrılır. Her üç aylık dönem boyunca, hamile bir kişinin vücudunda ve gelişmekte olan fetüste değişiklikler meydana gelir.

DÖRDÜNCÜ TRİMESTER NEDİR?

Temmuz 2017'de American Journal of Obstetrics and Gynecology'de yayınlanan bir makaleye göre, bazı tıp uzmanları, annelerin ve doktorların, bebeklerin rahim dışındaki yaşama uyum sağladığı ve kadınların annelikle ve vücutlarında devam eden değişikliklerle başa çıktığı doğumdan sonraki 12 haftalık dönem olan dördüncü trimesteri de tanımaları gerektiğini öne sürmektedir.

İLK ÜÇ AYLIK DÖNEM, 1-12. HAFTALAR

Annede ilk üç aylık dönem değişiklikleri:

İlk değişikliklerden biri, gebe kaldıktan hemen sonra kanda ortaya çıkan insan koryonik gonadotropin (hCG) hormonunun üretilmesidir. Hamile bir kişinin idrarında hCG seviyeleri, adet döneminin atlanmasından yaklaşık bir hafta sonra tespit edilebilir. İnsan koryonik gonadotropini, pozitif bir ev gebelik testinde tespit edilen şeydir.

Yükselen hCG seviyeleri ve östrojen gibi diğer hormonlar, hamileliğin ilk birkaç ayında en sık görülen ve sabah bulantısı olarak bilinen bulantı ve kusma dalgalarından sorumlu olabilir. Adına rağmen, sabah bulantıları günün herhangi bir saatinde ortaya çıkabilir.

Hamile bir kişi ayrıca ilk üç aylık dönemde normalden daha yorgun hissedebilir, bu da uykululuğu artıran progesteron hormonu seviyelerinin yükselmesiyle bağlantılı bir semptomdur.

Hamile bir kişinin sindirim sistemi, faydalı besinlerin emilimini artırmak için yavaşlayabilir. Ancak Kadın Sağlığı Ofisi'ne (OWH) göre, sindirim sisteminin hareketliliğinin azalması mide ekşimesi, kabızlık, şişkinlik ve gaz gibi yaygın şikayetleri de tetikleyebilir.

Hamilelik sırasında kalp de dahil olmak üzere vücudun birçok bölümü daha fazla çalışacaktır. Kalp atış hızı, fetüse kan sağlayacak olan rahme daha fazla kan pompalamak için artacaktır.

Fiziksel değişikliklerin yanı sıra, anne adayları hamileliğin ilk aylarında ve hamilelik boyunca duygusal iniş çıkışlar da yaşayabilir. Bu duygular ağlama, ruh hali değişimleri ve unutkanlıktan korku, endişe ve heyecana kadar değişebilir.

İLK ÜÇ AYLIK DÖNEM EMBRİYO GELİŞİMİ

Gelişmekte olan bir bebek, gebe kaldığı andan gebeliğin sekizinci haftasına kadar embriyo olarak adlandırılır. American College of Obstetricians and Gynecologists'e (ACOG) göre, hamileliğin ilk ayında kalp ve akciğerler gelişmeye başlar ve kollar, bacaklar, beyin, omurilik ve sinirler oluşmaya başlar.

Burch, embriyonun hamileliğin yaklaşık bir ayında bezelye büyüklüğünde olacağını söyledi. Hamileliğin ikinci ayı civarında embriyo bir barbunya büyüklüğüne ulaşır. Buna ek olarak, ayak bilekleri, el bilekleri, parmaklar ve göz kapakları oluşur, kemikler ortaya çıkar ve cinsel organlar ve iç kulak gelişmeye başlar.

Gebeliğin sekizinci haftasından sonra ve doğum gerçekleşene kadar, gelişmekte olan bir bebeğe fetüs denir. Burch, ikinci ayın sonunda fetüsün ana organlarının çoğunun oluşmuş olacağını söyledi.

İlk üç aylık dönem aynı zamanda düşüklerin ve doğum kusurlarının en çok görüldüğü dönemdir. Mayo Clinic'e göre, bilinen gebeliklerin %10 ila %20'si, çoğunlukla fetüsün normal gelişmemesi nedeniyle düşükle sonuçlanmaktadır.

Araştırmalar, gebeliğin 12. haftasından sonra düşük riskinin önemli ölçüde düştüğünü ortaya koymuştur.

Hamileliğin üçüncü ayında, fetüsün kemikleri ve kasları büyümeye başlar, gelecekteki dişler için tomurcuklar ortaya çıkar ve el ve ayak parmakları büyür. Bağırsaklar oluşmaya başlar ve cilt neredeyse şeffaftır.

İKINCI ÜÇ AYLIK DÖNEM, 13-27. HAFTALAR

İkinci trimesterde annede değişiklikler:

İkinci üç aylık dönemde, vücut değişen hormon seviyelerine uyum sağladıkça erken gebeliğin bazı rahatsız edici etkileri azalabilir veya ortadan kalkabilir. Uyku daha kolay hale gelebilir ve enerji seviyeleri artabilir.

Burch Live Science'a yaptığı açıklamada, bulantı ve kusmanın genellikle iyileştiğini ve geçtiğini söyledi. Ancak fetüs büyümeye ve gelişmeye devam ettikçe başka semptomlar da ortaya çıkabilir.

Burch, fetüs büyüdükçe ve anne vücudunun ön kısmında daha fazla hamilelik ağırlığı aldıkça, daha fazla sırt ağrısı da yaşayabileceğini söyledi. Kişiselleştirilmiş Tıp Dergisi'nde yayınlanan 2020 tarihli bir çalışmada, hamile insanların çoğu sırt ağrısı yaşarken, fiziksel olarak aktif olmayanlarda daha kötü olduğu tespit edildi.

Burch, hamileliğin 16. ve 18. haftaları arasında, ilk kez hamile kalan bir annenin, hızlanma olarak bilinen fetüsün ilk çırpınma hareketlerini hissedebileceğini söyledi. İlk hamileliği değilse, anne ne bekleyeceğini bildiği için fetüsün tekmelediğini, kıpırdadığını veya döndüğünü muhtemelen daha erken hissedecektir, dedi.

İKİNCİ TRİMESTER FETAL GELİŞİM

Burch, ikinci üç aylık dönemde fetüsün 7 ila 12 santimetre uzunluğunda olacağını söyledi. Ebeveynler bu bilgiyi önceden bilmek isterlerse, 18 ila 22. haftalar arasında bir ultrason bebeğin cinsiyetini ortaya çıkarabilir.

Hamileliğin dördüncü ayında fetüsün kaşları, kirpikleri, tırnakları ve boynu şekillenir ve cilt kırışık bir görünüme sahip olur. ACOG'a göre ayrıca dördüncü ayda kollar ve bacaklar bükülebilir, böbrekler çalışmaya başlar ve idrar üretebilir, fetüs yutkunabilir ve duyabilir.

Hamileliğin beşinci ayında fetüs daha aktiftir ve anne fetüsün hareketlerini hissedebilir. Fetüs ayrıca düzenli döngülerle uyur ve uyanır. İnce bir kıl (lanugo adı verilir) ve mumsu bir kaplama (verniks adı verilir) ince fetal cildi kaplar ve korur.

Hamileliğin altıncı ayında saçlar çıkmaya, gözler açılmaya ve beyin hızla gelişmeye başlar. Akciğerler tamamen oluşmuş olsa da henüz işlev görmezler.

ÜÇÜNCÜ TRIMESTER, 28-40. HAFTALAR

Üçüncü trimesterde annede meydana gelen değişiklikler:

Üçüncü üç aylık dönemde, annenin genişleyen rahmi, nefes almada önemli bir kas olan diyaframına baskı yapar. Johns Hopkins Medicine'a göre, bu nedenle, akciğerlerin genişlemek için daha az yeri olduğu için nefes darlığı hissedebilir. Hamile bir kişinin ayak bilekleri, elleri, ayakları ve yüzü sıvı tutulması ve kan dolaşımının yavaşlaması nedeniyle şişebilir.

Anne adayı, mesanesi üzerindeki baskı nedeniyle daha sık idrara çıkma ihtiyacı duyacaktır. Ayrıca, doğuma hazırlanırken bu eklemler genişlediğinden daha fazla sırt ağrısı ve kalça ve leğen kemiğinde daha fazla ağrı olabilir.

American Journal of Obstetrics and Gynecology'de yayınlanan 2006 tarihli bir araştırmaya göre, vücut şeklindeki değişiklikler de hamile bir kişinin ayakları üzerinde daha dengesiz durmasına ve düşme olasılığının artmasına neden olabilir.

ÜÇÜNCÜ TRİMESTER FETAL GELİŞİM

Burch, hamileliğin yedinci ayında fetüsün tekmeleyip esnediğini ve hatta ışık ve sese tepki verebildiğini söyledi. Gözleri de açılıp kapanabilir.

Hamileliğin sekizinci ve dokuzuncu aylarında fetüs çok hızlı bir şekilde kilo alır. Kemikler sertleşir, ancak kafatası yumuşak ve esnek kalır, böylece baş doğum kanalına sığabilir. ACOG'a göre beynin farklı bölgeleri oluşuyor ve fetüs hıçkırabiliyor.

Dokuzuncu ay hamileliğin son dönemidir ve fetüs annenin pelvisinde baş aşağı pozisyona geçerek doğuma hazırlanır. Akciğerler artık tamamen olgunlaşmıştır ve kendi başlarına işlev görmeye hazırdır.

Burch, tam süreli gebelik tanımının, bir bebeğin 39 ila 40 hafta sonra doğması olduğunu söyledi. Bunun nedeni, Ulusal Sağlık Enstitüleri'ne göre, tam zamanında doğan bebeklerin nefes alma, beslenme ve sıcaklıklarını düzenleme konusunda daha erken doğanlara göre daha düşük sorun riskine sahip olmasıdır.

DÖRDÜNCÜ ÜÇ AYLIK DÖNEM, DOĞUM SONRASI

Doğum biter bitmez “dördüncü trimester” olarak adlandırılan dönem başlar. Bu dönem çoğu yeni ebeveyn için neşeli ve heyecan verici olsa da, aynı zamanda son derece zorlu ve stresli de olabilir.

Bebek doğduktan sonraki haftalar ve aylarda, annenin vücudu hamilelik ve doğumdan sonra iyileşip toparlanırken büyük değişiklikler geçirmeye devam eder.

Anne sağlığı uzmanı Dr. Ilona T. Goldfarb, Harvard Health Blog için kaleme aldığı yazısında, annenin aynı zamanda yeni doğmuş bir bebeği beslemenin ve ona bakmanın getirdiği fiziksel ve duygusal zorluklarla da mücadele etmesi gerektiğini belirtiyor.

Goldfarb, “Kadınlar ve aileleri bu süre zarfında önemli fizyolojik, sosyal ve duygusal değişiklikler yaşarlar” diye yazdı.

Kaynak: Live Science