Güneşin izinde: Ayçiçekleri neden güneş ışığına göre hareket eder?
Her sabah doğan güneşi takip eden ayçiçekleri, bitkiler aleminin en dikkat çekici üyelerindendir. Güneşin izinde hareket eden bu çiçekler, biyolojik saatlerine uyumlu olarak gün boyunca güneşi izler. Sizin için bu hareketin bilimsel nedenlerini derledik. İşte detaylar...
- 1
Güneşin izinde hareket eden ayçiçekleri, tarım alanlarında sıkça gözlemlenen bir doğa harikasıdır. Bu bitkiler, fotosentez süreçlerini optimize etmek ve maksimum enerji kazanımı sağlamak amacıyla gün boyunca güneşi takip ederler. İşte, ayçiçeklerinin bu dikkat çekici hareketinin arkasındaki bilimsel nedenler!
- 2
DOĞUDAN BATIYA TAKİP
Ayçiçekleri doğanın büyüleyici küçük örnekleridir ve bitkilerin sandığımız gibi durağan varlıklar olmadıklarını ilk elden görmemizi sağlarlar. Bu özel çiçekler aslında doğudan doğarken güneşe doğru bakar ve batıda batana kadar gökyüzünde onu takip eder.
- 3
PEKİ BU NEDEN OLUYOR?
Bu güneşe yönelme özelliği çoğunlukla genç çiçek tohumlarında görülür ve çiçek açmaya başladığında genellikle durur (olgun ayçiçekleri genellikle doğuya bakar). Gökyüzünde güneşi takip eden çiçeklerin büyüleyici fenomenine heliotropizm denir.
-
- 4
SİRKADYEN RİTİM
İnsanlar gibi bitkilerin de sirkadiyen ritim olarak adlandırılan iç biyolojik saatleri vardır. Bir insanın sirkadiyen ritmi vücutta çeşitli fizyolojik ve kimyasal değişiklikler üretir. Benzer şekilde, bir bitkinin sirkadiyen ritmi, yaklaşık 24 saatlik döngülerdeki değişikliklere tepki vermesini mümkün kılar.
- 5
OLGUN BİR AYÇİÇEĞİ GÜNEŞİ TAKİP ETMEZ
Ancak, Science dergisinde yayınlanan çalışmanın ortak yazarına göre, bir ayçiçeği bitkisi olgunlaştıkça farklı davranır.
"Bitkinin genel büyümesi kademeli olarak yavaşlarken, sirkadiyen ritim bitkinin güneş ışığına sabahın erken saatlerinde öğleden sonra veya akşamdan daha güçlü tepki vermesini sağlar. Bu yüzden olgun bir ayçiçeği gün boyunca güneşle birlikte hareket etmez; bunun yerine sadece doğuya bakar."
- 6
AYÇİÇEKLERİ NEDEN GÜNEŞE BAKAR?
Heliotropizmin bu özelliğini sergileyenler çoğunlukla genç çiçek saplarıdır çünkü genç çiçeklerin temelde bir yeleye benzeyen yeşil "brakteleri" vardır; bitkinin ayrıca çiçeğin hemen altında güneşe bakan yaprakları vardır.
-
- 7
Bu aşamada çiçeğin güneşi takip etmesinin bariz nedeni fotosentezi en üst düzeye çıkarmaktır. Her ayçiçeği bitkisinin gövdesinde sadece bir çiçek vardır. Bu nedenle, tozlaşma sırasında bitkinin tek üreme aracı tozlaştırıcılar (çoğunlukla böcekler) tarafından fark edilmelidir. Sürekli doğuya doğru bakması da çiçeklerin çabuk ısınmasına yardımcı olur.
- 8
Sıcak çiçekler böcekleri çektiğinden, bu onlara tozlaşma konusunda avantaj sağlar. Bu nedenle, bitkinin çıkarına olacak şekilde, çiçek her zaman güneşe bakar ve bu nedenle bu önemli tozlayıcılar tarafından her zaman açıkça görülebilir.
- 9
Araştırmacılar doğuya bakan olgun çiçekleri, batıya bakacak şekilde döndürdükleri çiçeklerle karşılaştırdıklarında dikkate değer bir gözlemde bulundular. Doğuya bakan çiçekler, batıya bakanlara kıyasla beş kat daha fazla tozlaştırıcı böcek çekmiştir.
Kaynak: Science ABC
-
