Dimitri Mendeleyev kimdir?
Ülkemizde uzun zamandır Doodle yapmayan Google, sessizliğini Dimitri Mendeleyev ile bozdu. Peki Dimitri Mendeleyev kimdir? Neden bu kadar saygın bir bilim adamı olmuştur. İşte yaşam öyküsü...
Çoğu zaman yaptığı Doodle'lar ile hiç ummadığımız anda, dünya üzerinde oluşturduğu faydasıyla öne çıkan insanları karşımıza çıkaran Google, bu kez unutulmaya yüz tutmuş bir bilim adamını, Dimitri Mendeleyev'i gündemine aldı. İşte Dimitri Mendeleyev'in yaşam öyküsü ve bilim dünyasındaki ilerleyişi hakkında hazırladığımız bazı bilgiler...
Atom numarası 101 olan element, Rusya'lı büyük kimyacı Dimitri Mendeleyev'in anısına "Mendelevyum" olarak adlandırılmıştır. 17 çocuktan en küçüğü olan Mendeleyev, Tobalska'da doğdu. Büyük babası Sibirya'nın ilk gazetesini burada çıkarıyordu; babası ise bir lise müdürüydü. Mendeleyev, ilköğretimini sürgünde yaptı; babası ölünce annesi ona daha iyi öğrenim koşulları sağlamak amacıyla batıya göçtü.
Dimitri, St. Petersburg ( Leningrad ) Üniversitesi'nde kendini tanıttı ve doktorasını ilginç bir konu olan " alkol ve suyun birleşmesi " tezi üzerinde yaptı. Fransa ve Almanya'daki incelemeleri, ona, 1858 Kalsruhe ( Almanya ) Konferansına katılma olanağını sağladı. Bu konferansta Avogadro Hipotezi üzerinde ateşli tartışmalar yapılmıştı. Daha sonra ,ilk petrol kuyusunu görmek için Pennsylvania'daki petrol bölgelerini gezdi. Rusya'ya döndükten sonra yeni bir ticari damıtma yöntemi geliştirdi.
ÇAĞDAŞ KİMYANIN ATASI
Rus kimyacı Dmitry Mendeleyev, kimyasal elementler arasında atom ağırlıklarına dayalı olan temel bir bağıntı bulunduğunu keşfetmiştir. Şimdi çağdaş kimyanın belkemiği olarak kabul edilen bu buluşunu elementleri periyodik bir cetvel halinde sıralayarak açıklamıştır. Bu buluşuyla kimyacıların aynı kimyasal ve fiziksel özelliklere sahip elementlerin "aileleri"ni tanımalarına yardımcı olmuştu.
Ayrıca aile yapıları içindeki boşlukların ortaya çıkarılmasıyla, o güne kadar keşfedilmemiş elementlerin varlığını önceden haber verme olanağını da sağlamıştır. Mendeleyev'in çalışmasının açıkladığı atom ağırlıklarının temel önemi, fizikçileri, nükleer yapıyı anlamalarında ve bu yapının maddenin özelliklerini de davranışlarını belirlemedeki önemi konusunda yepyeni bir görüşe yöneltmiştir.
17 ÇOÇUK ARASINDAN PARLAYAN BİR IŞIK
17 çocuklu bir ailenin en küçüğü olarak Sibirya'da Tobolsk'da yetişmişti. Öğretmen olan babası,Mendeleyev daha çok küçük yaşlardayken, gözlerini kaybetti. Bu yüzden Mendeleyev'in çocukluğu oldukça sıkıntı içinde geçti. Babasının işini yitirmesi üzerine, ailenin geçimi annenin omuzlarına yüklendi. Ne yazık ki 1849 yılında, Mendeleyev okulunu bitirirken iki büyük acıyla karşılaştı. Önce babasını kaybetti, ardandan da annesinin işyeri bir yangında yok oldu. Ancak annesi kolay yenilen bir kadın değildi; yetişmiş çocuklarının da yardımıyla Mendeleyev'in eğitimi için gerekli olan herşeyi düzene soktu. Ölümünden birkaç hafta önce bu kararlılığının ödülünü gördü:Mendeleyev,St. Petersburg (şimdi Leningrad) Üniversitesi Fen Fakültesi'ne yazıldı.
Parlak bir öğrenci olan Mendeleyev, kendisine tanınan tüm olanaklardan en iyi biçimde yararlandı ve üstün bir dereceyle okulunu bitirdi. Lisanüstü eğitim yapmak için Fransa ve Almanya'ta gitti. 1866 yılında, saygın bir kimyacı olarak ülkesine döndü, eski üniversitesine profesör atandı. Okutulmakta olan ders kitaplarını yetersiz bulduğu için, 1870 yılında, günümüzde büyük klasikler arasında yer alan kitabını, "Kimyanın ilkeleri"ni yazdı. Kitabını yazarken yaptığı araştırmalar sırasında değişik kimyasal elementler arasındaki ilişkileri inceledi. Amacı, bu elementlerin özelliklerinde birleştirici bir işaret bulabilmekti. Mendeleyev'den önce de bazı kimyacılar bu işe kalkışmaşlardı. İngiliz kimyacı John Dalton'un oluşturduğu atom ağırlığı kavramından beri pek çok kimyacı elementlerin atom ağırlıkları arasında matematiksel bağıntılar aramış, temel bir düzen bulmayı ummuşlardı. Ancak bu işi çözecek anahtarı bulan ve böylece elementleri periyodik sınıflandırmaya giden Mendeleyev olmuştu.
Mendeleyev, o gün için bilinen 63 elementi atom ağırlıklarına göre bir sıraya koymuştu. Bu işi yaparken, kendinden önce gelenkimyacılardan daha değişik, daha gelişmiş bir iş yapmamıştı.
