Gözler Fed'e çevrilmişken 'gölge Başkan' ihtimali konuşulmaya başladı

Bugün Fed Trump'ın seçim zaferinin ardından ilk faiz kararını açıklayacak. Fed'den 25 baz puanlık faiz indirim kararı gelmesine kesin gözüyle bakılırken, karar metni ve Fed Başkanı Powell'ın açıklamalarında Trump'ın ekonomik vaat ve olası politikalarının etkilerine ilişkin ipuçları aranacak. 2018'deki faiz artırım kararı, yakın zamanda ise faiz indirim kararı yüzünden Trump'ın hedefi olan Powell'ın mesajlarının piyasalara damga vurması bekleniyor. Bunun yanında Trump'ın teknik olarak Powell'ı görevden alma yetkisi bulunmuyor. Ancak Cumhuriyetçi başkanın görev süresi 2026'da dolacak Fed Başkanı yerine kimi aday göstereceğini erkenden açıklama ihtimali bulunuyor. Trump'ın önde gelen ekonomi danışmanlarından Scott Bessent açıklanacak bu 'gölge Fed Başkanı' sayesinde Powell'ın 'topal ördek' konumuna düşeceğini ve geleceğe yönelik yönlendirmelerine kimsenin kulak asmayacağını belirtti. Yani Trump'ın görevden alamasa da 'yönlendirme' silahını elinden alarak Powell'ı zayıflatma ihtimali bulunuyor

Giriş: 07.11.2024 - 13:47 Güncelleme: 07.11.2024 - 13:51

Küresel piyasalarda bugün gözler Fed'in saat 22.00'de açıklayacağı faiz kararına çevrilecek. Fed'in 25 baz puanlık bir faiz indirimine gitmesine kesin gözüyle bakılırken, karar metninde ve Fed Başkanı Jerome Powell'ın yapacağı açıklamalarda gelecek kararlara yönelik sinyaller aranacak.

Kararın açıklamasının ardından düzenlenecek basın toplantısında Fed Başkanı Powell'a kuşkusuz son Başkanlık seçiminin etkisi de sorulacak. Ekonomistler özellikle Trump'ın korumacı politikalar benimsemesi durumunda çıkacak bir olası 'ticaret savaşının' Fed'in FAİZ patikasını gözden geçirmesine neden olabileceğine işaret ediyor. Bu sebeple son toplantılarda piyasalar enflasyona ilişkin mesajlara odaklanmışken bu sefer Powell'ın Trump ile ilgili yapabileceği yorumları merakla bekliyor.

Trump Ocak ayında resmen göreve başlayacak. Dolayısıyla Aralık ayındaki toplantıya ilişkin beklentilerde tam bir Trump etkisi henüz görülmedi. Ancak yeni ekonomi yönetimi ve politikalarının Fed'in para politikasını özellikle 2025 yılında nasıl şekillendireceği şimdiden tartışılmaya başladı ve bundan 1 hafta öncesine göre daha fazla belirsizlik ortaya çıktı.

REKLAM

2018 yılında Trump'ın kendisini aday göstermesiyle göreve gelen Powell, 2022 yılında Başkan Biden tarafından yeniden aday gösterildi ve Fed Başkanı olarak 2. dönemine başladı.

ABD'de Fed'in başına geçecek isim 4 yılda bir Başkan tarafından aday gösteriliyor ve ardından Senato'nun onayına sunuluyor.

Kayıtlı bir Cumhuriyetçi ve özel hayatında muhafazakar birisi olan Powell, bu özelliklerinin etkisiyle Trump tarafından 2018'de göreve getirilmişti. Trump kendisini aday gösterirken Powell'ın 'çok akıllı ve çalışkan' birisi olduğunu ifade etmişti. Ancak aynı yıl Fed'in faiz artırım kararı almasıyla Powell Trump'ın hedefi haline geldi.

Fed pandemi döneminde faiz indirimine giderken daha sonra enflasyonla mücadele için 2022-2023 döneminde toplamda 525 baz puanlık faiz artırım kararı aldı. Haziran 2022'de ABD'de yıllık enflasyon yüzde 9.1 ile 41 yılın zirvesine çıkarken eylül ayında yüzde 2.4 ile Fed'in yüzde 2'lik hedefine yaklaştı.

Enflasyondaki düşüşün etkisiyle eylül ayında Fed de faiz indirimlerine başladı ve 50 baz puanlık indirim kararı aldı. Düşük faizden yana olan Trump ise 50 baz puanlık bu indirim sonrası Powell ve Fed yönetimini Demokratlara yardım etmeye çalışmakla suçladı. Fed'in seçim öncesi ekonomik bir rahatlık yaşatmak için aceleci davrandığını iddia etti.

REKLAM

Attığı her adımla Trump'ın hedefi haline gelen Powell'ın artık Fed Başkanı olarak son dönemini yaşadığını söylemek yanlış olmaz. Zaten Donald Trump da seçim kampanyası döneminde 2026'da görevi sona erecek Powell'ı bir daha aday göstermeyi düşünmediğini açıkça ifade etti.

Ancak daha merak edilen soru Trump'ın görev süresi dolmadan Powell'ı görevden almak isteyip istemediğiydi. Bu soru kendisine geçen temmuz Bloomberg tarafından soruldu ve Trump "Kendisini kovmak niyetinde değilim, özellikle de doğru şeyi yaptığını düşünüyorsam" cevabını verdi.

Trump'ın o dönem yaptığı açıklama ABD'de yeni bir tartışma yaratmıştı. Çünkü ABD Başkanının para politikası kararlarını beğenmediği için Fed Başkanını görevden almak gibi bir yetkisi bulunmuyor. Uzmanlar Fed Başkanının sadece bir suça karışması gibi olağanüstü durumlarda görevden alınabileceğine dikkat çekiyor.

Trump seçim döneminde seçmenlere düşük faiz ve hızlı büyüme vadetti. Peki Powell'ın bu hedeflerle uyumlu adımlar atmaması durumunda Trump'tan nasıl bir adım gelebilir? Teknik olarak yeterince hızlı bir şekilde faiz indirmediği için Powell'ı görevden alması mümkün değil.

REKLAM

Bu noktada Trump'ın en önemli ekonomik danışmanlarından olan Scott Bessent'in ekim ayında verdiği bir röportaja dönmek gerekiyor. Bessent, Powell'ın görev süresi dolmadan kovulamayacağını kabul ederken Trump yönetiminin gerekirse bir 'gölge Fed Başkanı' atayabileceğini belirtti.

ABD'de Başkanlar geleneksel olarak Fed Başkanının görev süresinin dolmasına 2 ya da 3 ay kala yeni Fed Başkanı adaylarının ismini açıklıyor. Örneğin Powell'ın görev süresi Şubat 2022'de sona erecekken kasım sonunda Başkan Biden kendisini yeniden aday olarak gösterdi. Fed Başkanının ne zaman aday gösterilebileceğine dair bir yasa bulunmuyor.

Trump'ın önde gelen ekonomi danışmanı Bessent bu çerçevede Trump'ın göreve gelir gelmez yeni Fed Başkanı adayını açıklayabileceğini ifade etti. Bu sayede Trump'ın 'topal ördek' haline geleceğini belirten Bessent "Bu sayede Powell sonrası Fed'in yolu belli olacaktır. İleriye yönelik yönlendirmelerinde kimse Powell'ın ne dediğini umursamayacaktır" ifadelerini kullandı.

Uzmanlar sık sık faiz ve bilançoya ilişkin kararlarının yanında Fed'in en önemli silahının sözlü/yazılı ileriye yönelik yönlendirmeler olduğuna dikkat çeker. Dolayısıyla eğer Trump danışmanının önerisini hayata geçirirse Fed'in önemli bir silahı elinden alınmış olacak. Böyle bir hamle gelirse gözler Powell'ın nasıl bir cevap vereceğine çevrilecektir.