Genç yaşta kalp krizine dikkat!

Galatasaray - Fenerbahçe derbisini seyretmeye gelen sarı-lacivertli taraftar Koray Şener tribünde rahatsızlandı. 20 yaşındaki Şener’e ilk müdahale tribünde bulunan sağlık görevlilerinden gelirken, Koray Şener apar topar hastaneye kaldırıldı. Kaldırıldığı hastanede yapılan bütün müdahalelere rağmen kurtarılamayan Şener kalp krizi sebebiyle hayata veda etti.

Erken dönemde kalbin durumunu belirlemenin en doğru yolunun anjio olduğunu söyleyen Altınbaş Üniversite Hastanesi Medical Park Bahçelievler Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Barış Çaynak, genç yaşta kalp krizi riskine karşı önemli uyarılarda bulundu.

ERKEN YAŞTA KALP KRİZİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Genç yaşta kalp krizine sebep olan birtakım faktörler vardır. Öncelikle kişinin geçirdiği kalp krizi midir, onu anlamak lazım. Genç yaşta kalple ilgili ani ölümler çoğu zaman kalp krizi olarak adlandırılıyor. Fakat bezen bu ani kaybın sebebi bir kalp krizi değil, pulmoner emboli olabiliyor. Yani, derin ven trombozu denilen, bacak derin damarlarından akciğere büyük bir pıhtının atması sonucu olabiliyor. Eğer pıhtı küçükse nefes darlığı olarak kendini belli ediyor, fakat çok büyük bir pıhtıysa kalbi bir anda durdurup, ölüme sebep olabiliyor. Pulmoner emboli çoğu zaman kalp krizi gibi algılanabiliyor. Oysa genç yaşta görülen ani ölümlerin birçoğunun sebebi pulmoner emboli olabiliyor.

Genç yaşta kalp krizi geçirmek genelde damar sertliğine (ateroskreloz) bağlı olmuyor. Sporcularda yaşanan ani kayıpların sebebi çok nadir olarak kalp damarlarının her zaman çıktığı yerin dışında, kalbin başka bir yerinde konumlanmasından dolayı olabiliyor. Özellikle ağır efor durumunda damar tıkanması olmamasına rağmen, aort damarı ve akciğere giden damar kalbe giden diğer damarları sıkıştırıyor. Bu sıkışma damar tıkanıklığına benzer bir etki gösteriyor ve kalp krizine sebep oluyor.

Bazen kişinin bütün damarları tıkalı olmuyor fakat kalbin ritim bölgesini besleyen damara giden bir pıhtı veya ani bir tıkanıklık kalbi durdurabilecek bir ritim bozukluğu yapabiliyor. Bu durum da ani yaşam kayıplarına sebep oluyor. Ani ölümlerin pek çoğu kalp krizi olarak adlandırılıyor. Fakat bu durumların hepsi kalp kriziymiş gibi bulgu veriyor.

AİLE ÖYKÜSÜNE DİKKAT!

Kalp damarları yönünden bakacak olursak özellikle 20’li yaşlarda yaşanan bir krizden bahsediyorsak; kalp damarlarında genelde yapısal olarak anormallik görülüyor. Bu anormal seyri anlamanın anjiyo dışında hiçbir yolu yoktur. Bu nedenle tanı koymak da zorlaşıyor. Genç yaştaki kişilerin göğüs ağrısı şikâyeti varsa, bir takım klasik testlerin ardından anjiyo kararı alınabilir. Her zaman klasik anjiyo yapılmasına gerek olmuyor. Bazen tomografi anjiyo ile de kalbin durumu anlaşılabiliyor. Tomografi anjiyoda da damarın seyri farklı görülürse bu kişilere genç yaşta da olsa planlı bir by-pass ameliyatı yapılıyor.

Prof. Dr. Barış Çaynak konu hakkında “Risk gurubunda olanlarda erken yaşta kalp krizi görülebilir. Kalp krizi her zaman ileri yaş grubunda görülür diye genelleme yapılamaz. Eğer kişinin aile öyküsünde 20-30 yaşlarında kalp krizi geçirmiş kişiler varsa risk grubundadır. 20-30 yaşlarında kalp krizi geçirmenin altında genelde ailesel kolesterol bozuklukları oluyor. Bu kişilerde klasik damar tıkanıklığı süreci erken yaşta başlıyor. Bu sebeple kalp krizi de erken yaşlarda görülebiliyor. Genetik geçiş nedeniyle karaciğer değerlerinde bir takım bozukluklar olan kişiler, çocuk yaşta dahi kalp krizi geçirebiliyor. Tabi bu durum karaciğer nakli gerektirecek kadar ağır hastalarda görülüyor” diyor.

KALP KRİZİ KENDİNİ GİZLER Mİ?

Özellikle genç yaştaki kişiler hareketli oldukları için kalp problemleri belirti vermeyebilir. Özellikle yürürken veya koşarken, yani efor halindeyken göğüste baskı ve basınç hissi kalp hastalıklarının en belirgin belirtilerindendir. Kola veya çeneye vuran ağrı gibi belirtiler başka hastalıklarla karıştırılabilir fakat göğüste basınç hissi son derece dikkate alınması gereken bir durumdur. Eğer kişi hafif bir efor yapıyor ve bu efor kişiyi yormuyorsa belirtiler kendini gizleyebilir. Özellikle genç yaştaki kişilerde klasik (efor, eko vs.) testler tam anlamıyla belirleyici olmuyor. Risk grubundaki kişilere anjiyo yapılması en doğru teşhisi koymak adına önemlidir. Ancak herkes anjiyo olmak zorunda değildir. Bilgisayarlı tomografi koroner anjiyo ile de kalp damarlarının durumu görülebiliyor.

KALP KRİZİ GEÇİREN BİRİNE NASIL MÜDAHALE EDİLİR?

Genç yaşlardaki kalp krizleri genelde ani ritim bozuklukları sebebi ile yaşanıyor. Kişiye o anda bir elektro şok yapılabilse o anda hayata döndürülebilir. Ardından yapılması gereken müdahaleler yapılır. Günümüzde her yerde elektro şok yapma imkânı tabii ki yok, fakat kalabalık alanlarda kullanılabilecek özel elektro şok cihazları var. Uçaklar, statlar gibi alanlarda bulundurulması gereken bir alet. Sağlık personeli olmayan birinin dahi rahatlıkla kullanabileceği tarzda ve eğer cihazı kişiye bağladıktan sonra kalbinde bir ritim bozukluğu tespit ediyorsa otomatik olarak elektroşok uyguluyor. Bu da ilk evrede kişinin hayatını kaybetmesini önleyebiliyor. Eğer bu tarz ekipmanların olmadığı bir yerdeyseniz; kalp krizi geçirdiğinden şüphelendiğiniz birine acilen ilk yardım uygulanmalı ve kişinin hayatta kalması sağlanmalıdır.