Küresel gevşeme dalgası
Pandemi dönemi sonrasında başlayan sıkı para politikası dönemi yerini gevşemeye bıraktı. Eylül ayında başta Fed ve ECB olmak üzere 27 merkez bankası faiz indirimine gitti
Dünyada pandemi etkisiyle yükselen enflasyon oranları düşerken, enflasyon endişelerinin yerini ekonomik durgunluk korkuları almaya başladı. Bunun etkisiyle eylül ayında başta ABD Merkez Bankası (Fed) olmak üzere dünya genelinde 27 ülkede faiz indirimi kararları alındı.
Fed geçtiğimiz hafta 50 baz puanlık faiz indirimine giderek, Mart 2020'den bu yana ilk indirim kararını aldı.
Fed, yükselen enflasyonla mücadele için Mart 2022'den başlayarak 11 faiz artırımı gerçekleştirmiş ve faiz oranını toplam 525 baz puan artırmıştı. Bankanın politika faizi, söz konusu artışlarla 2001'den bu yana en yüksek seviye olan yüzde 5.25-5.50 aralığına çıkmıştı. Geçen çarşamba ise yüzde 4.75-5.00 aralığına çekti.
20 ülkeli Euro Bölgesi'nin merkez bankası Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise indirimlere haziran ayında 25 baz puanla başlamıştı. Son olarak ise 12 Eylül'de ECB, temel faiz oranını yüzde 3.75'ten yüzde 3.5'e çekerken refinansman faiz oranını da beklendiği gibi 60 baz puan indirerek yüzde 3.65'e düşürdü. Marjinal faiz oranı da yüzde 4.50'den yüzde 3.90'a indi.
Eylül ayında en yüksek faiz indirimi 200 baz puanla Pakistan Merkez Bankası'ndan geldi. Bunu, 100 baz puanla Moğolistan takip etti. Eylülde 8 ülke 50 baz puanlık faiz indirimine giderken, 15 ülke 25 baz puanlık faiz indirimine gitti.
BOE AĞUSTOSTA BAŞLADI EYLÜLDE DURDU
Eylülde indirime gitmeyen ancak gevşeme adımlarına önceden başlayan merkez bankalarından birisi de İngiltere Merkez Bankası (BoE) oldu. Aralık 2021-Ağustos 2023 arasında faiz oranını yüzde 0.1'den yüzde 5.25'e yükselten banka Ağustos ayında 25 baz puanlık indirime gitmişti. Eylül ayını ise pas geçti.
TCMB NE ZAMAN BAŞLAR?
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) ise geçen hafta perşembe günü politika faizini yüzde 50'de sabit bıraktı. Böylece 6 toplantı üst üste pas geçmiş oldu. Faiz artırımlarına Haziran 2023'te başlayan TCMB son faiz artırım kararını ise Mart 2024'te aldı. Bu süreçte faizi toplamda 4150 baz puan artırdı.
Enflasyonun gerilemeye başlamasıyla gündem TCMB'nin faiz indirimlerinde küresel dalgayı ne zaman takip etmeye başlayacağı tartışılmaya başladı. Bu konuda farklı görüşler mevcut. HSBC, Fitch gibi kurumlar faiz indirimlerinin 2025'te başlayacağını öngörüyor. Bank of America ise TCMB'nin aralıkta indirimlere başlamasını beklediğini bildirdi. Goldman Sachs analistleri ise faiz indirimlerinin kasım ayında başlayabileceği değerlendirmesinde bulundu. Citi de benzer şekilde indirimlerin kasımda başlayabileceğini bildirirken politika faizinin yıl sonu yüzde 45 olacağı öngörüsünde bulundu.
