Bu kitabın kıyafetinizle uyumlu olduğundan emin misiniz?

Sorumuz şu: Kitap bir dekor, aksesuar ya da moda nesnesi olabilir mi?

Necmiye Uçansoy

nucansoy@cyh.com.tr

Giriş: 18.04.2024 - 08:00 Güncelleme: 19.04.2024 - 11:56

ABONE OL

Bu kitabın kıyafetinizle uyumlu olduğundan emin misiniz?

ABONE OL

Kıyafetinizle uyumlu kitapları kombinlemek bu bahar çok moda.

Kitapların bir moda nesnesi olarak kıyafetlerle kombinlenmesi şaşırtıcı olur muydu? Tasarımlarını beğendiğiniz ünlü bir markanın Beyoğlu’ndaki devasa mağazasına giriyorsunuz ve kıyafetle kombinlenmiş kitabı satın alabiliyorsunuz. Tek başına yemek yerken, seyahat ederken ya da doktor muayenehanesinde sıra beklerken her fırsatta kitap okuyanlar, modayı takip etmeseler bile aniden stil sahibi kişiler haline dönüşürdü. Şu anki aksesuarım Patti Smith’in Çoluk Çocuk kitabı. Siyah beyaz bir kapak. Her kıyafetle gider!

Outsider ve Stranger kardeşler

Süpermodel kardeşler Bella ve Gigi Hadid bir süre önce kıyafetlerini okudukları kitaplarla süsleyerek basının dikkatini çekmişti. Bella, Stephen King'in "The Outsider" kitabını, Gigi de Albert Camus'nun "The Stranger" kitabını elinde tutarken görüntülendi. Kitapların isimlerine bakınca kızların medya aracılığıyla dünyaya bir mesaj göndermeye çalıştığı da düşünülebilirdi ama kimse böyle düşünmedi. Öyle ya, sıradan insanlardan kopuk ve izole yaşıyorlardı, normal bir hayat özlemi içindelerdi ya da belki de kendilerini sıradan insanlardan daha üstün gördüklerini ima etmeye çalışıyorlardı? Bu hareket için medya, Bella ve Gigi’nin eski moda yöntemlerle kendilerini geliştirdiklerini, yani kitap okumaya zaman ayırdıklarını yazıyordu. Ve bu kitaplar kindle da değil kanlı canlı kağıttandı.

REKLAM

Modellerin taşıdıkları kitaplar göstermelik mi?

Bella Hadid daha sonra sosyal medyada King'in gerilim romanının kırmızı kapağını Louis Vuitton çantasındaki desenlerle kombinlediği bir fotoğrafını paylaşacaktı. Gigi’nin taşıdığı Camus’un ünlü felsefe kitabı ise, modelin sarı renkteki diz üstü takım elbisesi için doğru eşleşmeydi. Rahatsız şık kıyafetler içinde kitap taşıyan süper modellerle dalga geçmek de bir sürü insan için elbette daha kolaydı. Bu modellerin yanlarında gerçek kitaplar taşıdıklarını görmek çoğu insana göre tamamen göstermelikti ve toplumun çoğunluğu kızların kitap okuma ihtimallerinin sıfıra yakın olduğunu düşünüyordu.

Hadid kardeşler, bildiğim kadarıyla, Camus ya da King hakkındaki görüşlerini ya da kitaplarla ilgili yorumlarını paylaşmadılar. Kitapları gerçekten okuyup okumadıkları da meçhul. Ancak profilleri büyük kitleler tarafından takip ediliyor; iki hesabın toplamı yaklaşık 140 milyon kişi.

REKLAM

Kitap sıradan bir mesele olmalı

Aralarında Oprah Winfrey, Emma Watson, Ethan Hawke, Julia Roberts ve Reese Witherspoon'un da bulunduğu diğer bazı ünlüler de kitap okurken çekilmiş fotoğraflarını sosyal medyada paylaşıyorlar. Bu paylaşımlar her kesimden insan için kitap okumanın hem rahat, hem sıradan, hem günlük bir alışkanlık olarak görünmesini sağlıyor; ojeli tırnaklarla, bol ama şık bir kazakla, pelüş bir battaniyenin üzerinde, yatağa uzanmış şekilde, şöminenin önünde, sehpanın üzerinde bir kahve, bir kedi ya da köpeğin eşliğinde yapılan bir aktiviteymiş ve gündelik bir meseleymiş gibi sıradan görünüyor.

İnternet aleminde kitapla poz vermek oldukça popüler

Hatta en güzel pozu yakalamanın bin bir yolunu anlatan paylaşımlarla dolu. Geçmişte de bugün de kitabın temsil ettiği şey aynı. Telefonunuzla oynamak, instagramda vakit harcamak ya da Netflix izlemek varken kitap okumak bir duyarlılık ve entelektüel başarı göstergesi. Eve Arnold'un Marilyn Monroe'yu bir çocuk parkında James Joyce'un "Ulysses" kitabını okurken gösteren 1955 tarihli ikonik fotoğrafının da, bilerek feminist mesajlar içeren kitapları öne çıkaran Emma Watson’ın da bir amacı vardı.

Bu görüntülerin motivasyonu ne olursa olsun, büyük kitlelere sahip bu ünlüler, entelektüellerin çekici olmadığını düşünmeye meyilli izleyicilere bir mesaj gönderiyor: Hem güzel hem entelektüel olunabilir, güzellikten ya da ünlü olmaktan başka hiçbir özelliği yokmuş gibi görünen insanlar da kitap okuyabilir, sadece güzel ya da ünlü değil aynı zamanda entelektüeliz ve kitap okuyoruz.

Ünlü insanların boş zamanlarında yaptıkları tek şeyin sosyal medyaya selfie yüklemek olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Biz akıllı telefonlarımıza yapışık geçirdiğimiz saatlerle ilgili paniğe kapıladuralım, onlar vakitlerini kitap okuyarak değerlendiriyorlar.

REKLAM

Tanıdığımız en şık kitap kurdu: Kaia Gerber

Son derece şık ve sade kıyafetler giyen Kaia Gerber kameralara genellikle günlük kıyafeti olan beyaz basic bir tişört, düz paça pantolon, tote çanta, rahat bir ayakkabı ve iyi bir romanla yakalanıyor. Gerber, sadece bir model ve yükselen bir aktris değil, aynı zamanda Hollywood'un en büyük kitap kurdu olduğunu defalarca her karede farklı kitapla görüntülenerek kanıtladı. Ayrıca sosyal medya hesabında katıldığı kitap kulüplerinde kitap tanıtımları yapıyor.

Monroe'nun meşhur kütüphanesi

Monroe'nun 1999 yılında açık artırmaya çıkarılan kişisel kütüphanesinde, müzayede kataloğuna göre, aralarında edebiyat, sanat, drama, biyografi, şiir, politika, tarih, ilahiyat, felsefe ve psikoloji alanlarında basılmış çok sayıda ilk basım kitap yer alıyordu. Jack Kerouac'tan beat kuşağı klasiği Yolda, Ralph Ellison'dan Görülmeyen Adam, Fitzgerald'ın başyapıtı Muhteşem Gatsby, James Joyce'un Dublinliler'i, Hemingway'den Güneş de Doğar, Camus'dan Düşüş ve daha nice klasik eserin ilk basımları. Aralarında neredeyse her sayfasında altı çizili pasajlar veya Marilyn'in el yazısıyla yazılmış notları olan kitaplar elbette oldukça değerliydi.

REKLAM

Kitap okumak özel bir eylem

Ne kadar çok fotoğrafı çekilirse çekilsin, ne kadar çok sosyal medyada paylaşılırsa paylaşılsın, okumak çok özel bir eylem. Hadid kardeşlerin kitaplarını ellerinden düşürmemelerinin nesi kötü olabilir? Bu durum eşimizin dostumuzun, çoluğumuzun çocuğumuzun, bir mekana girdiğinizde tüm kafaların önünde eğildiği akıllı telefon çağında, bir kitabın, bir moda süperstarının bile imreneceği bir cazibeye sahip olmasının nesi kötü?

Kitap okuyorum, siz de okuyun mesajı

Ünlüler, kitapların ilham verebileceği empati ve içgörüye daha fazla ihtiyaç duyan bir dünyaya “ben okuyorum siz de okuyun” demekten çok daha kötüsünü yapabilirler çünkü. Takipçi sayılarını düşünecek olursak, kitapla görülmeleri örneğin sigara ile görülmelerinden daha iyi. Hadid kardeşlerin ellerinde romanlarla fotoğraflanması, toplam 140 milyondan fazla instagram takipçisinden bazılarını okumaya yöneltse, kitapçıya veya kütüphaneye motive etse fena mı olur?

REKLAM

Sosyal medyanın hayatımızın her evresine girmesinden yayıncılık sektörü de etkileniyor elbette. Örneğin kitabın instagramda daha görünür ve dikkat çekici olması için yayınevi kapak tasarımlarına daha çok zaman ayırıyor, kitabın sosyal medyada daha çok görünmesi için fenomenlerle anlaşabiliyor, instagramı kütüphaneye çeviren bookstagramların yaptığı tanıtım paylaşımlarından faydalanabiliyor. Sosyal medya her sektörde olduğu gibi yayıncılık sektörü için de önemli. Yayıncılar instagram'da paylaşılan kapaklarından, kitaplarından, kitap alıntılarından övgüyle bahsediyor.

Kitaplarımı seviyorum; kokularını, eskimişliklerini, lekelerini, elektrik prizine ya da şarja ihtiyaç duymadan yanımda taşıyabilmenin basit rahatlığını seviyorum. Okuduğu ya da tavsiye ettiği kitapları sosyal medyada paylaşan ve benim merakla takip ettiğim insanlar var, kitapların yanında bir kedi olsa da olmasa da.

İnsanlar yüzyıllardır kitap yazıyor ve okuyor, kitaplarla besleniyor ve kitap biriktiriyor. Eskiden, varlıklı aile büyüklerinden miras kalan kütüphaneleriyle övünen ya da kilometrelerce uzunlukta kitap raflarının bulunduğu aristokrat evlerini taklit etmek için kendi oturma odasını kitap desenli duvar kağıtları ile kaplatan insanlar vardı. Peki dört bir yanımızı saran sosyal medya ve teknolojik araç gereçler kitaplardan bizi uzaklaştırabilir mi? Günün birinde artık kitap basılmayabilir mi? Bu işin sonunda kitap hayatımızda sadece bir dekor olarak kalabilir mi ya da kıyafetimize bir aksesuar...