BOREN'den beyin kanserine karşı bor hamlesi
Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü (BOREN), Türkiye'nin en stratejik ürünü olarak öne çıkan "bor" ile beyin kanseri tedavisine yönelik tıbbi ve bilimsel sürecin parçası olmak üzere hamle yaptı. Bor kullanılarak yapılan bu tedavi, bor'un hücrelere yerleşip, nötron bombardımanından sonra sadece tümörlü hücrelerin seçici bir şekilde yok edilmesi esasına dayanıyor. BOREN, bu alanda çalışmalar yapan Japonya'dan ABD'ye kadar uzanan çoğrafyadaki bilim insanlarıyla görüşmelerde bulunuyor; Türkiye'de geniş katılımla çalıştaylar gerçekleştiriyor. Hedef, sağlık alanında özellikle beyin kanseri tedavisinde "bor" odaklı uygulamaların parçası olmak. Olcay Aydilek'in haberi
Türkiye, toplam 3.3 milyar ton ile dünya toplam bor rezervi sıralamasında yüzde 73'lük pay ile ilk sırada yer alıyor. Bor madeni yatakları, Eskişehir-Kırka, Kütahya-Emet, Bursa-Kestelek ve Balıkesir-Bigadiç'te bulunuyor.
Bor ürünleri; cam, tarım, kimya, deterjan, seramik ve polimerik malzemeler, metalürji, nanoteknolojiler, otomotiv ve enerji, elektronik ve iletişim, uzay ve hava araçları, nükleer uygulamalar, askeri araçlar, yakıtlar ve inşaat gibi pek çok farklı alan ve sektörde kullanılıyor. Dünya genelinde bor ürünlerinin yaklaşık yüzde 80’i cam, seramik-frit, tarım ve deterjan-temizlik sektörlerinde tüketiliyor.
SAĞLIK SEKTÖRÜNÜN DE GÜNDEMİNDE
Bor, sağlık sektörünün de gündeminde önemli bir yer tutuyor. BOREN de bu kapsamda bazı girişimlerde bulunuyor. Enstitü, son olarak “bor”un sağlık alanında farkındalığını artırmak amacıyla 7 Kasım’da Kütahya’da bir çalıştay gerçekleştirdi.
“Sağlıkta Bor Uygulamaları” konulu çalıştayda, başta bilim insanı Narayan Hosmane olmak üzere bazı uzmanlar, Bor Nötron Yakalama Tedavisi (BNCT-Boron Neutron Capture Therapy) kapsamında bor içeren moleküllerin sentezindeki son gelişmeleri ve bu moleküllerin tedavideki uygulamalarını anlattı.
BEYİN KANSERİ TEDAVİSİNDE ETKİLİ
Peki, bu nasıl bir tedavi yöntemi? Uzmanlar, bu yöntemin boyun ve agresif beyin tümörlerinin tedavisinde kullanılmakta olan bir radyoterapi şekli olduğunu belirtiyor. Uzmanlara göre bu tedavide, hasta hücreler seçilerek imha ediliyor, sağlıklı hücrelere zararı da minimum düzeyde. Cerrahi müdahalesi zor olan özellikle beyin kanserinde, ideal tedavi şekli olarak değerlendiriliyor.
NÖTRON BOMBARDIMANI
BNCT’nin, yaklaşık 60 yıldır bilinen bir tedavi olduğuna işaret eden kaynaklar, “Bor kullanılarak yapılan bu tedavi, bor'un ilaç formu olan p-bronofenilalanin ve türevlerinin, tümörlü dokuya verildikten sonra nötron bombardımanına tutulması yoluyla yapılmaktadır. Bu yöntem bor'un hücrelere yerleşip, nötron bombardımanından sonra sadece tümörlü hücrelerin seçici bir şekilde yok edilmesi esasına dayanmaktadır. DNA'sı parçalanan hücre bölünme döngüsüne giremeyeceği için tümörlü doku böylece ameliyata gerek olmadan ve sağlıklı hücrelere zarar vermeden BNCT ile tedavi edilebilmektedir” dedi.
BOREN DE DEVREDE
BOREN, bu tedavi yönteminin ve bu alanda yürütülen bilimsel çalışmaların bir parçası olmak istiyor. Enstitü, uluslar arası düzeyde temaslarda bulunuyor, bilim insanlarıyla görüşmeler yapıyor. Türkiye’de de değişik üniversitelerle çalışıyor.
Kaynaklar, bu alanla ilgili olarak hedefi şöyle dile getiriyor: “BOREN, alt yapısında bulunan organik laboratuvarında, çeşitli projeler yaparak veya yaptırtarak, Bor Nötron Yakalama Tedavisi’nde kullanılmak üzere bu potansiyeline sahip kimyasalların sentezlenebilmesi için çalışmalar yürütmektedir” dedi.
Teknik olarak BNCT’nin, kanser hücrelerinin tedavi süreci şöyle dile getiriliyor:
“BNTC’nin fiziksel temeli oldukça basittir. Nükleer reaksiyon temelinde ikili bileşenli bir sistemdir. Kararlı bor izotopuna (10B), düşük enerjili veya termal nötronlar ışınlandığında (nötron hızlandırıcı ile bombardımana uğratıldığında); Helyum-4 (4He) (yani α partikülü) ve Lityum-7 (7Li) çekirdekleri meydana gelir. Bu yüksek enerji yüklü̈ parçacıklar çok uzağa hareket edemezler ve tümör hücresine tüm enerjilerini bırakırlar, böylece direkt içinde bulundukları hücrelere zarar vererek üremesine engel olarak, kanser hücrelerinin yok edilmesi sağlanır.”
