İşte Türkiye'nin toplu mezar gerçeği!
"253 toplu mezarda 3 bin 248 kişi var"
İlyas AKENGİN / DİYARBAKIR (AHT)
İnsan Hakları Derneği, toplu mezarlarla ilgili 20 ilde yürüttüğü çalışmalarda elde ettiği verilerle toplu mezar haritası çıkardı. İHD Diyarbakır Şube Sekreteri Raci Bilici, 20 ilde, yapılan çalışmalarda 253 toplu mezar noktasının tespit edildiğini ileri sürerek, "Bu toplu mezarlarda 3 bin 248 kişi yatıyor" dedi.
'Türkiye'de Toplu Mezarlar' raporu
İHD, uzun süredir çalışmasını yürüttüğü 'Türkiye'de Toplu Mezarlar' raporunu tamamladı. Çok kapsamlı hazırlanan raporda, ülkede 30 yılı aşkın bir süredir yaşanan çatışmalı ortamın halka hep acı, gözyaşı ve cansız bedenler getirdiği belirtildi. Özellikle Doğu ve Güneydoğu coğrafyasında yaşanan tahribatın daha büyük olduğu belirtilen raporda, bu tahribatlardan birinin de son kazılarda gün yüzüne çıkan toplu mezarlar olduğu belirtildi.
"40 bin insanımızın yaşamını yitirdiğinden bahsedilmektedir"
İHD Diyarbakır Şube Sekreteri Raci Bilici, yaşanan ölümler sadece istatistikî veri olarak işlendiğini belirterek, "40 bin insanımızın yaşamını yitirdiğinden bahsedilmektedir. Ancak istatistikî veri olarak önümüze sunulan rakamların her birinin altında; genç yaşta ölen militanlar, annelerinin bağrından koparılarak askere alınan gencecik askerler, faili meçhule kurban giden masum siviller ve yakınlarının hala bir umutla eve dönmesini beklediği binlerce kayıp insanın acısı vardır" dedi.
"KİMİ DAR AĞACINDA, KİMİ TOPRAK ALTINDA"
İstatistikî veri olarak önlerine sunulan 40 bin kişiden çoğunun mezarı dahi bulunmadığını öne süren Bilici, "İtiraflar, toplu mezarlarla ortaya çıkan bu vahşetin bir devlet politikası olduğunu gözler önüne sermiştir. Binlerce insan toplu halde halen toprak altında. Kimi bir dağın yamacında, kimi bir derenin kenarında, kimi yakılan ormanlık alanlarda ya da sahipsiz bir mezarlıkta. Kimi ise Bitlis'te olduğu gibi insanlık onurunu ayaklar altına alan bir şekilde çöplüklerde ortaya çıkıyorlar."
"DNA veri bankasının oluşturulması lazım"
Türkiye'nin toplu mezar gerçeği ile yüzleşmesi gerektiğini kaydeden Bilici, "Bu iş birkaç savcının iyi niyetli çalışması ile sonuçlandırılacak bir çalışma değildir. Açılacak toplu mezarlar sağlıklı bir şekilde yapılmadı. Ayrıca kimliklendirme yapılabilmesi için de başka yerlerde kullanılmaması kaydıyla bir DNA veri bankasının oluşturulması lazım. Yine delillerin kaybolmasının engellenmesi için mezar açımları sırasında Minnesota Protokolü'nde teknik ayrıntıları belirtilen hususlara uyularak mezarlar açılmalı" dedi.
TOPLU MEZARLARIN BULUNDUĞU İLLER
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi'nin yaptığı araştırmalar sonucu elde ettiği veriler ışığında var olduğu iddia edilen ve bir kısmı da açılan toplu mezarların listesi şöyle;
Diyarbakır: Toplu mezar sayısı 30, kişi sayısı 298
Siirt: Toplu mezar sayısı 36, kişi sayısı 376
Bitlis: Toplam mezar sayısı 35, kişi sayısı 485
Hakkari: toplam mezar sayısı 33, kişi sayısı 347
Bingöl: toplam mezar sayısı 33, kişi sayısı 468
Van: toplam mezar sayısı 18, kişi sayısı 257
Şırnak: Toplam mezar sayısı 14, kişi sayısı 204
Batman: Toplam mezar sayısı 11, kişi sayısı 198
Mardin: Toplam mezar sayısı 14, kişi sayısı 98
Tunceli: Toplam mezar sayısı 5, kişi sayısı 259
Elazığ: Toplam mezar sayısı 3, kişi sayısı 55
Ağrı: Toplam mezar sayısı 2, kişi sayısı 53
Iğdır: Toplam mezar sayısı 1, kişi sayısı 14
Ardahan: Toplam mezar sayısı 1, kişi sayısı 19
Kars: Toplu mezar sayısı 1, kişi sayısı 17
Adıyaman: Toplam mezar sayısı 1, kişi sayısı 17
Malatya: Toplam mezar sayısı 1, kişi sayısı 5
Gaziantep: Toplam mezar sayısı 1, kişi sayısı 10
Hatay: Toplam mezar sayısı 1, kişi sayısı 8
Şanlıurfa: Toplam mezar sayısı 2, kişi sayısı 16
Hizbullah: Toplam mezar sayısı 10, kişi sayısı 54
İHD tarafından ilk kez çıkartılan toplu mezar haritasında toplu mezarlarda halen 3 bin 248 kişi bulunurken, bugüne kadar 29 toplu mezar açıldı, açılan mezarlardan 190 kişiye ait kemik çıkı.
