600 kişinin konuştuğu dil

Elif KEY / HT CUMARTESİ

Smyrneika yani eski İzmir’in günlük hayatta kullanılan, Yunanca’nın Sakız Adası lehçesine benzeyen dili, bir zamanlar İzmir civarındaki Osmanlı Rumlarının ve birçok Levanten’in anadiliydi. Ta ki İzmir Levantenleri 1960’larda dünyanın dört bir yanına göç edip dili beraberlerinde götürene dek... Tarih Vakfı Yurt Yayınları da Smyrneikaİngilizce-Türkçe sözlüğü, Anadolu tarihinin önemli bir kültürel unsuru olarak okuyucuyla buluşturdu. Alex Baltazzi, George Galdies ve George Poulimenos’ın birlikte hazırladığı İzmir Rumcası Sözlüğü, bugün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan “Smyrneika” üzerine yapılan ilk çalışma... Bu vesileyle sözlüğün yazarlarına bu dili hâlâ konuşan kalıp kalmadığını, sözlüğün bu dile suni teneffüs yapıp yapamayacağını sorduk. Sözlük fikri ilk 2010’da Levanten Sempozyumu’nda filizlenmiş. Bir sözlüğün şart olduğuna kanaat getiren Baltazzi, Galdies ve Poulimenos sözlük için neredeyse 2 yıl aralıksız çalışmış. Baltazzi süreci şöyle anlatıyor: “Sözlüğü hazırlarken aramızda çok kesif bir muhaberat oldu. 3 lisanla uğraştık ama başarılı olduğumuz kanaatindeyim...” Baltazzi, Türkçe ile Smyrneika’nın sözlerinin birbirleriyle çok uyumlu olduğunun altını çiziyor. “Özellikle insan karakteri tasvirlerinde başka bir dilde rastlamadığımız müthiş bir insancıl yumuşaklık gözledim” diyor.