Unutulmaz kadın dedektifler
Sherlock Holmes'un 16 yaşındaki kız kardeşinin becerikli bir dedektife dönüşmesini anlatan 'Enola Holmes'un gösterime girdiği hafta sinema filmleri ve televizyon dizilerinde karşımıza çıkan kadın dedektifleri hatırladık. MEHMET AÇAR'ın yazısı.
- 1
MISS MARPLE
Agatha Christie’nin üvey büyükannesinden esinlenerek yarattığı Miss Marple, daha çok “danışman dedektif” olarak amatörce hizmet veren yaşlı bir İngiliz hanımefendisidir… Christie’nin birçok romanı ve öyküsünde karşımıza çıkan Miss Marple, karmaşık entrikaları çözmesiyle tanınır. Sinemada ilk olarak 1963 yılında “Murder at the Gallop” adlı filmde Margaret Rutherford’un yorumuyla karşımıza gelir. Marple, 1980’de ‘The Mirror Crack’d’ filminde Angela Lansbury, 1983’teki ‘A Pocket Full of Rye’da ise Estonyalı aktris Ita Ever tarafından canlandırılır. 1980’li yıllarda, BBC’nin popüler dizisinde Miss Marple’ı canlandıran Joan Hickson, özellikle İngilizler için karakterle özdeşleşmiş bir oyuncudur. - 2
NANCY DREW
İlk olarak 1930’da karşımıza çıkan 16 yaşında bir amatör dedektif… Yayıncı Edward Stratemeyer’in projesi olan Nancy Drew’un, Enola Holmes dahil kendisinden sonraki bütün genç kız dedektiflerin öncüsü olduğu söylenebilir. Bugüne kadar birçok kez sinema ve televizyona uyarlanan Nancy Drew, 80 yıl içinde geçirdiği değişimle Amerikan popüler kültürüne uyum sağlamasını bildi. Hilary Clinton gibi birçok ünlü ismin esinlendiği bir karakter olan Nancy Drew, son olarak CBS yapımı bir televizyon dizisinde, 23 yaşındaki Kennedy McCann’ın yorumuyla karşımıza geldi. - 3
CHARLIE'NİN MELEKLERİ
ABD’de 1976–1981 yılları arasında yayınlanan, tek kanallı TRT döneminin popüler dizilerinden biri olan Charlie’nin Melekleri, yüzünü hiç göremediğimiz, sadece sesini duyduğumuz Charlie Townsend’in sahip olduğu bir özel dedektiflik ajansında çalışan üç genç kadının serüvenlerini anlatır. Başrollerinde Kate Jackson, Farah Fawcett ve Jaclyn Smith’in oynadığı dizi, daha sonra oyuncu değişiklikleriyle sürmüştü. İkibinli yıllarda üç kez sinemaya uyarlandı. İlk ikisini McG, üçüncüsünü ise Elizabeth Banks yönetti. 2000 ve 2003 tarihli ilk iki filmin başrollerinde Drew Barrymore, Lucy Liu ve Cameron Diaz oynamıştı. -
- 4
CAGNEY & LACEY
Yapımcı Barney Rosenzweig, kız arkadaşıyla feminist sinema teorileri üzerine konuşurken iki kadının maceralarına odaklanan bir dostluk filmi olmadığını öğrenince bu boşluğu dolduracak bir proje geliştirmeye karar verir. Geliştirdiği proje hiçbir stüdyo tarafından kabul edilmeyince televizyon dizisi haline getirir… CBS’de yayınlanan dizi, 1982’den 1988’e kadar sürer… 7 sezon boyunca yayınlanan 125 epizodun yanı sıra 4 bağımsız TV filmi de çekilir. Dizi New York Polis Teşkilatı’nda birlikte çalışan ve birbirlerine hiç benzemeyen Cagney ile Lacey’nin serüvenlerini anlatır. Christine Cagney sadece kariyerine odaklanan yalnız bir kadındır. Mary Lacey ise evli ve çalışan bir anne... Sert, bıçkın ve komik bir ikiliydiler. 1980’lerde birçok genç kız, onları örnek aldı… Lacey karakterini Tyne Daly, Cagney ise ikinci sezondan itibaren Sharon Gless canlandırdı. - 5
JESSICA FLETCHER
Eşinin ölümünden sonra başarılı polisiye romanlar yazan emekli ilkokul öğretmeni Jessica Fletcher, aynı zamanda amatör bir dedektiftir. Angela Lansbury’nin canlandırdığı Fletcher, çıktığı yolculuklarda, katıldığı davetlerde ve bulunduğu mekânlarda işlenen cinayetleri çözer. Agatha Christie’nın Mrs. Marple’ından esinlendiği için özellikle İngilizlerin hazırladığı ‘kadın dedektif’ seçkilerinde yer almaz. 1984–1996 yılları arasında 12 sezon 264 bölüm süren, en iyi drama dizisi ve kadın oyuncu dallarında 6 kez Altın Küre kazanan ‘Murder, She Wrote’ (Cinayet Dosyası), Türkiye’de de çok sevilen bir diziydi. Şiddete hiç yer vermemesi ve Agatha Christie tarzındaki polisiye dizi formatına yeniden hayat vermesi nedeniyle özellikle ailelerin gözdesi olmuştu. - 6
JANE TENNISON
‘Prime Suspect’ adlı iki bölümlük sinema filmi tadındaki mini dizi, 1990’lı yılların ezber bozan yenilikçi polisiyelerinden biri olarak kabul edilir. Helen Mirren’in canlandırdığı Jane Tennison, erkeklerin egemen olduğu bir dünyada, mesleğinin gereklerini yerine getirmesini bilen, erkeklerden asla aşağı kalmayan cesur bir kadın dedektif olarak çıkar karşımıza. Özellikle İngilizlerin asla unutamadığı dedektiflerden biridir. Amerikalıların başrolünde Maria Bello’nun oynayacağı bir yeniden çevrim planladıklarını belirtelim. -
- 7
MARGE GUNDERSON
Coen Biraderler’in yazıp yönettiği 1996 yapımı ‘Fargo’ filminde, kara kışın hüküm sürdüğü karlar altındaki küçük bir Amerikan kasabasının polis şefidir Marge Gunderson… Yardımcıları ve ekibi öylesine beceriksizdir ki, hamileliğinin yedinci ayında olsa dahi kasabadaki cinayet ve şiddet olaylarını tek başına çözmek zorundadır. Olup biten her şeyin kökeninde kayınpederinden para sızdırmak isteyen otomobil satıcısı Jerry Lundegaard (William H. Macy) vardır. Karısını kaçırmak için kasabaya çağırdığı akıl mantık yoksunu iki adamın yol açacağı felaketlerden habersizdir. Marge Gunderson, gereksizce büyüyerek insanların ölümüne neden olan şiddet zincirinin şaşkın tanığı olarak çıkar karşımıza. Bütün o kanlı kargaşanın orta yerinde sağduyuyu temsil eder… Frances McDormand, Marge Gunderson rolüyle Oscar kazanmıştı. - 8
OLIVIA BENSON
Mariska Hargitay’ın 1999’dan bu yana canlandırdığı Olivia Benson, Manhattan Special Victims Unit’de çalışan bir dedektif... Uzmanlık alanı cinsel suçlar… Partneri Dedektif Elliot Stabler (Christoher Meloni) ile birlikte ‘Law and Order: SVU’ dizisinde 12 sezondur suçluların peşinde koşuyor. Alkolik bir anneyle büyüyen Benson, yardım etmeye çalıştığı işkence kurbanlarıyla bağ kurmakta zorlanmıyor. Mariska Hargitay, NBC’ye verdiği bir röportajında Benson’u ‘dişi aslan’ ve ‘anne ayı’ya benzetmiş, hepimizin bir Olivia Benson’a gereksinimi olduğunu söylemişti. - 9
VERONICA MARS
2004 yılında başlayan ‘Veronica Mars’ dizisinin ilk sezonu, ABD’de çok olumlu eleştiriler almış, çeşitli ödüllere aday olmuş ve geniş bir seyirci kitlesine ulaşmayı başarmıştı. California’nın Neptune isimli hayali kasabasında yaşayan genç öğrenci Veronica Mars, her bölümde ayrı bir vakayı çözerken sezon boyunca daha büyük bir gizemi de aydınlatmaya çalışırdı. Dizinin yaratıcısı Rob Thomas, 2014 yılında ‘Veronica Mars: The Movie’ adlı bir sinema filmiyle de seyircilerin karşısına çıkmıştı. Dizide ve filmde Mars’ı Kristen Bell canlandırmıştı. -
- 10
LISBETH SALANDER
Stieg Larsson’un dünya genelinde büyük ilgi gören ‘Milenyum Trilojisi’nin ana karakteri, araştırmacı gazeteci Mikael Blomkvist’dir. Ucu devlete kadar uzanan karanlık suçları araştıran Blomkvist, en büyük desteği her şeyiyle sistem dışı olan Lisbeth Salander’dan alır. Bilgisayar başına geçtiğinde yapamayacağı çok az şey vardır Lisbeth’in… Ama hacker’lık becerilerini zalimleri cezalandırmak ve Mikael’e yardımcı olmak için kullanır. Seçkideki diğer amatör dedektiflerin aksine polise ve devlete yardımcı olmaz; onlarla ortak çalışmaya girmez. Çünkü devlet görevlilerinin şiddetine uğramış biridir. Lisbeth Salander’ı canlandıran oyuncular arasında öne çıkan isim, hiç kuşkusuz İsveç yapımı Milenyum Üçlemesi’nin yıldızı Noomi Rapace’dır.
