İşsizlik ödeneğinde kod ayrıntısına dikkat!
İşsizlik ödeneği bağlanırken işverenin Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirdiği işten çıkış koduna bakılıyor. İŞKUR, 49 farklı işten çıkış kodundan uygun olanlara işsizlik ödeneği bağlıyor. Yanlışlıkla girilen kodlar bazı şartlarda düzeltilebiliyor. İşten çıkış sebebi konusunda işçi ve işveren arasında anlaşmazlık olması halinde, davayı kazanan işçi, hak kazandığı işsizlik ödeneğini de alır. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, işten çıkış kodlarına göre işsizlik ödeneği hakkına ilişkin merak edilenleri yazdı
ABONE OL
İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için işçinin son 3 yılda en az 600 prim gününün bulunması ve son 120 gün hizmet akdi ile çalışması gerekiyor. Ancak, bu koşulları sağlayan herkes işsizlik ödeneği alamaz. Ödenek alabilmek için bunların yanı sıra önemli bir koşul da iş akdinin feshinde işçinin kendi istek ve kusurunun bulunmamasıdır.
İşveren, işten ayrılan işçilerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirimlerini, SGK’nın belirlemiş olduğu kodlara göre yapıyor. SGK söz konusu kodları, İş Kanunu, Basın İş Kanunu, Deniz İş Kanunu ve Borçlar Kanunu’na göre belirlemiş bulunuyor. Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) da bu kodlara dayanarak işçinin işsizlik ödeneği almaya hak kazanıp kazanmadığını tespit ediyor.
İşten ayrılma kodunun doğru belirlenmesi, işçinin işsizlik ödeneği hakkı bakımından önemlidir.
Çalışanları en fazla mağdur eden işten çıkışın İş Kanunu’nun 25. maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan ahlâk ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebeplere dayandırılmasıdır. Daha önce bu sebeple işten çıkartılanların tamamı için kod 29 ile bildirim yapılıyordu. SGK bu konuda geçen yıl değişikliğe gitti. Kod 29’u iptal ederek, yerine 42’den başlayarak 50’ye kadar uzayan 11 ayrı kod belirledi. Böylece, cinsel tacizde bulunan ile devamsızlık nedeniyle işten ayrılanları farklı kodlarla bildirme imkânı ortaya çıktı. Ancak, daha önce kod 29 ile şimdi ise kod 42 – 50 ile bildirilenlerin hiçbiri işsizlik ödeneği alamıyor.
İşverenin haksız bir sebeple işçiyi işten çıkarması veya işçinin haklı sebeple iş akdini feshetmesi halinde işsizlik ödeneği alma hakkı bulunuyor. Ancak, işveren ihbar ve kıdem tazminatı ödememek için işten çıkış kodunu 42 – 50 arasında değişen kodlardan seçiyor. Bu da işçiyi işsizlik ödeneğinden mahrum bırakıyor.
Çalışanların çoğunun bilmediği bir husus şudur: İşçi ve işveren arasında bu tür anlaşmazlığın söz konusu olduğu durumlarda işçi başlangıçta işsizlik ödeneğini alamasa da davayı kazandığı takdirde alabilir. İş akdini kendisinin haklı sebeple feshettiğini veya işverenin kendisini haksız yere işten çıkardığını açtığı dava yoluyla kanıtlayan işçi, iş akdi feshedildikten sonra boşta geçen süreler için işsizlik ödeneğini alır. Bunun için mahkeme kararı ile birlikte İŞKUR’a başvurması gerekir.
Davayı kazanan işçinin, ilk mahkeme kararının kesinleşme tarihinden itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvurma zorunluluğu bulunuyor. İlk mahkemenin verdiği kararın temyiz edilmesi halinde 30 günlük süre, Yargıtay veya istinaf kararının tebliğ tarihinden başlar.
İşten çıkış işlemlerinin, iş akdinin feshinden itibaren 10 gün içinde yapılması gerekiyor. SGK’ya hatalı bildirilen kod, bu on günlük süre içinde değiştirilebilir. Örneğin 28 Mart’ta iş akdi feshedilen işçi için aynı gün işten çıkış bildirimi yapılmış olsa bile on gün boyunca işten çıkış kodu işverence değiştirilebilir.
Hatanın on günlük süreden sonra düzeltilebilmesi için işverenin İŞKUR’a başvurması gerekir. İşçi tek başına başvuruda bulunamaz, işveren ile birlikte başvurması gerekir. Daha önce, İŞKUR’a hata düzeltildikten sonra SGK’ya da başvuru yapılması isteniyordu. Düzeltme işlemi sadece işsizlik ödeneği için yapılmışsa SGK’ya ayrıca düzeltme başvurusu yapılması gerekmiyor.