Besinlerle zehirleyen mikroplara izin vermeyin!
Et doğradığınız tahtada salatalık malzemesi de keserseniz sağlığınız açısından önemli bir yanlış yapmış olursunuz. Yemek yaptıktan sonra yıkadığınız ellerinizi temiz bir havlu yerine her zaman kullandığınız mutfak beziyle temizlemeniz başka bir yanlışınız olur. Gıda zehirlenmelerinin insanın aklına gelmeyen nedenleri de olabiliyor. İşte onlar...
Ceyda ERENOĞLU / GAZETE HABERTÜRK
Yoğun iş tempomuz ve koşuşturmalı yaşamımız çeşitli sorunlarla karşılaşmamıza neden oluyor. Gün içinde yemek yapacak zaman veya imkân bulamayan kişiler beslenme ihtiyaçlarını zorunlu olarak restoranlarda karşılıyor. Bu durum akıllara, “Acaba tükettiğimiz gıdalar temiz mi, gerekli şartlar sağlanıyor mu?” sorusunu getiriyor. Besin zehirlenmeleri, genellikle uygun olmayan şartlarda bekletilen, saklanan ya da pişirilen yiyeceklerdeki mikropların çoğalmasıyla meydana geliyor. Bozuk bir yiyeceğin tadı veya kokusu değişebiliyor. Ancak hastalık yapıcı mikroplar genellikle yiyeceklerin koku ve tadını değiştirmiyor. Bebekler, çocuklar, hamile kadınlar, yaşlılar ve ağır hastalar besin zehirlenmesi açısından daha riskli grupta bulunuyorlar.
FARKLI BELİRTİLER GÖSTEREBİLİYOR
Besin zehirlenmesi; alınan mikrobun türüne bağlı olarak farklı belirtiler gösterebiliyor. Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölüm Sorumlusu Diyetisyen Derya Dinçer Akın; “Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal, baş ağrısı, ateş gibi belirtiler kişide besin zehirlenmesi olduğuna işaret edebilir” diyor. Besin zehirlenmesine yol açan bazı mikroplar, ölüme kadar götüren ciddi hastalıklara neden olabiliyor.
YÜKSEK RİSKLİ YİYECEKLER
Besin zehirlenmelerine neden olan mikroplar, genellikle yiyeceklerde doğal olarak bulunuyorlar. sebze ve meyveler evlerimize tarladan, hayvansal ürünler ise çiftliklerden gelinceye kadar üzerlerine birçok mikrop bulaşıyor. Mikropların üremesi için uygun koşullar oluştuğunda sayıları milyonları buluyor. Yüksek riskli yiyecekler arasında; tavuk, ördek, kaz ve hindi gibi kümes hayvanları, yumurta ve yumurta ile yapılan ürünler, salam, sucuk, pastırma ve sosis, balık ve diğer deniz ürünleri, pişmiş pirinç ve makarna, haşlanmış veya fırınlanmış patates ile son kullanma tarihi geçmiş ürünler bulunuyor.
YİYECEKLERİNİZİ HAZIRLARKEN BUNLARA DİKKAT EDİN!
* Besinleri hazırlamadan önce ellerinizi mutlaka sabunla yıkayın.
* Ellerinizi çiğ et, tavuk, balık, yumurta ve yıkanmamış sebzeleri elledikten sonra da temizleyin.
* Ellerinizi kurulamak için mutfak bezlerini değil, normal havlu veya kağıt havlu kullanın.
* Ellerinizde kesik veya yara varsa yara bandı ile kapatın.
* Hazırlama sırasında temiz önlük kullanın.
* Sebze ve meyveleri mutlaka akan su altında iyice temizleyin.
* Yumurtaları kullanmadan önce mutlaka yıkayın.
MİKROPLARI PİŞİREREK ÖLDÜRÜN
* Et, tavuk ve balıkları pişirirken hiç pembelik kalmamasına özen gösterin.
* Süt kabardıktan sonra altını kısın ve 5-7 dakika daha kaynatın.
* İçerisinde yumurta bulunan yemekleri iyice pişirin ve kesinlikle çiğ yumurta yemeyin.
* Pişmiş bir yemeğe kesinlikle kirli kaşık, çatal gibi araçlar dokundurmayın.
* Pişmiş bir yiyeceğe elinizle dokunmayın. Temiz kaşık veya çatal kullanın.
ÜRÜNLERİNİZİ BÖYLE SAKLAYIN
* Yüksek riskli soğutulmuş besinleri (et, tavuk, balık gibi) buzdolabının üst raflarında tutun.
* Derin dondurucu kullanıyorsanız sıcaklığının -18 derece olmasına dikkat edin.
* Oda sıcaklığında 4 saatten fazla kalan yüksek riskli bir besini kullanmadan atın.
* Besinlerinizi deterjan ve teneke konserve kutularında saklamayın.
* Besinlerinizi buzdolabına yerleştirirken üzerlerini kapalı tutmaya özen gösterin.
* Çiğ et, tavuk ve balık gibi hayvansal besinlerden buzdolabındaki diğer besinlere su damlamamasına dikkat edin.
* Artan yemekleri buzdolabına soğumadan yerleştirmeyin.
* Tenceredeki tüm yemeği değil, yiyebileceğiniz kadarını ısıtın.
* Çiğ besinlerle pişmiş besinleri buzdolabında birbirinden uzak yerleştirmeye gayret edin.
MUTFAKTA TEMİZLİK ÇOK ÖNEMLİDİR
* Doğrama tahtası üzerinde çiğ hayvansal besin doğradıktan sonra, salatalık malzemesi doğramayın. Sebze ve diğer gıdalar için ayrı bir tahta kullanın.
* Mutfakta kullanılan temizlik bezlerini, haftada en az bir kez deterjanlı su ile kaynatın.
* Mutfak pencerelerine sinek girmemesi için tel kaplayın.
* Mutfak malzemelerini sıcak deterjanlı su ile yıkayın ve duruladıktan sonra kendi halinde kurumaya bırakın. Yıkadığınız malzemeleri bez ile kurulamayın.
* Haftada bir kez tezgâhınızı çamaşır suyu eklediğiniz su ile temizleyin.
BESİNLERİNİZİ SEÇERKEN BUNLARA DİKKAT EDİN!
* Son kullanma tarihi geçmiş, paketi veya kutusu zedelenmiş besinleri satın almayın.
* Alt veya üst kısmı şişmiş, paslanmış, sızıntı yapmış, yamulmuş konserve besinlerden uzak durun.
* Dondurulmuş bir ürün aldığınızda hemen kullanmayacaksanız en kısa zamanda evdeki derin dondurucuya, o gün kullanacaksanız evdeki buzdolabına yerleştirin.
* Et, tavuk, balık gibi çabuk bozulan besinleri satın aldığınızda en kısa zamanda buzdolabına yerleştirin.
* Çiğ besinler ile hazır veya pişmiş besinleri ayrı tutun.
* Yüksek riskli besinleri oda sıcaklığında bekletmeyin. (Eğer yüksek riskli bir besin 4 saatten fazla oda sıcaklığında kaldıysa, bu besini tüketmekten kaçının.)
* Besinleri hazırlamadan önce ellerinizi mutlaka yıkayın.
* Yüksek riskli besinleri (et, tavuk, balık, sosis vb.) çok iyi pişirin.
* Şüphelendiğiniz bir besini yemekten kaçının.
YÜKSEK RİSKLİ BESİNLERİ ALIŞVERİŞİNİZİN SONUNDA ALIN
* Besinleri güvendiğiniz, temiz yerlerden satın alın.
* Yüksek riskli besinleri alışverişinizin sonunda alın.
* Eğer sıcak bir besin satın alacaksanız (sıcak pide, ekmek gibi), bu besinleri aldığınız yüksek riskli besinlerden uzak tutun.
* Paketlenmiş bir besini alırken mutlaka son kullanma tarihini kontrol edin. Son kullanma tarihi geçmiş hiçbir ürünü almayın.
* Eğer aile bireylerinden herhangi birinde alerji sorunu varsa, etiketlerdeki alerjik maddeleri kontrol edin.
* Ezilmiş, şişmiş, akıntı yapmış, paslanmış teneke kutulardaki hiçbir besini satın almayın.
* Kokusu ağırlaşmış, küflenmiş, renk değişikliği olmuş besinleri tüketmeyin.
* Tezgâhtarların servis yaptığı yerlerde, her besin için farklı maşa kullanıldığından emin olun.
* Soğutucu ünitelerde bulunmayan, kırık, çatlak ve kirli yumurtaları kesinlikle satın almayın.
* Buzdolabı ve dondurucu dışında bırakılmış hiçbir yüksek riskli besini almayın.
