Aort damarı yırtığı nedir?
Aort damarı yırtığı nedir? Kimlerde görülür? Yemek yerken aort damarı yırtılır mı? Aort damarı yırtığının tedavisi var mı? Aort damarı yırtığından korunmak için neler yapılmalı?
Aort damarındaki yırtık sebebiyle ameliyat edilen sanatçı Oya Aydoğan'ın hala durumunun ciddiyetini koruduğu bildirildi.
Hastaneye şiddetli sırt ağrısı, sol kolda güçsüzlük ve yüzde uyuşma şikayetleriyle hastaneye başvuran ve yapılan tetkiklerde aort damarının yırtıldığı tespit edilen Aydoğan'ın 12 saat süren ameliyatının ardından sağlık durumunun ciddiyetini koruduğu ve yoğun bakımda gerekli tedavinin uygulandığı belirtildi.
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. İbrahim Bayar Çınar, aort damarı yırtığı nedir? Kimlerde görülür? Yemek yerken aort damarı yırtılır mı? Aort damarı yırtığının tedavisi var mı? Aort damarı yırtığından korunmak için neler yapılmalı? sorularının yanıtını HABERTURK.COM'a verdi.
HANGİ DURUMLARDA DAMAR YIRTILIR?
Tıbbi adıyla aort diseksiyonu olarak bilinen aort damarı yırtılması, kalpten çıkan büyük atardamarın kalp damarının içeriden yırtılması sonucu, farklı tiplerde meydana gelen ve bazen kalpte tahribata neden olarak onu durdurmaya neden olan bir süreçtir.
Aort yırtığının tipleri vardır: Tip1 denilen aort yırtığı biraz daha tehlikelidir. Tip 2 ise kalpten uzak olduğu için riskleri tip 1'e göre daha düşüktür.
Tip 1 yırtığına sebep olan en büyük etken; ani gelişen hipertansiyon ve genetik olarak aort duvarındaki mutasyondur. Bazen tansiyon yükselmeden de damar yırtılabilir ama bazen de ani gelişen tansiyon yüksekliği damar yırtılmasına sebep olabilir.
ÖKSÜRMEK AORT DAMARINI YIRTMAZ!
Travmatik yırtılma trafik kazalarında ya da bıçaklı yaralanmalarda meydana gelebilir. Boğaza parmak sokmak veya öksürmek doğrudan aort damarında yırtığa sebep olmaz.
YEMEK YERKEN AORT DAMARI YIRTILIR MI?
Yemek yiyince aort damarının yırtılması olayı tansiyonla alakalıdır. Yemek yerken de yemekten sonra da hastanın tansiyonu yükselebilir. O zaman da tansiyon yükseldiği zaman aort damarı yırtılabilir. Bu çok nadir görülebilen bir olgudur. Yüz binde bir görülür. Bu kişilerde ilk saatten itibaren ölüm oranı çok yüksektir. Hastaneye gitmeyen hastaların her saat yüzde 10-15 riski vardır. İlk 6 saat 12 saatte hastaların yüzde 50'si kaybedilir. Hastaneye ulaşanların da yüzde 40 riski vardır. Bu kişilerin bir an önce ameliyata alınmaları gerekir. Bazen de yırtığın tipine göre ameliyat olmadan, stentle tedavi mümkündür.
AORT DAMARI YIRTIĞINDAN KORUNMAK İÇİN NE YAPILMALI?
Tansiyonu yüksek olan hastaların araştırılması gerekir. Ailesinde aort damarında anevrizma olan ve aort damarı yırtılması gibi bir olay geçiren kişilerin daha yakından incelenmesi lazım. Çünkü ailesel yatkınlığı olan durumlar söz konusu olabilir. O sebeple ailelerin de yakın araştırmaya girmesi gerekir.
ERKEN CERRAHİ MÜDAHALE YÜZDE 80 HAYAT KURTARICI!
Uzmanlar, aort yırtığının acil cerrahi müdahale gerektirdiğini belirterek, bu hastaların tanı konulduğu anda ameliyat edilmesi gerektiğini söylüyor. Çünkü bu hastalık ilaç tedavisiyle yavaşlatılsa bile, hastaların yüzde 50-80`i ilk 48 saat içinde, yüzde 98`i ilk bir haftada kaybedilebilir.
Açık kalp ameliyatı şartlarında yırtılmış olan aort dokusu sentetik suni damarlar ile değiştirilir. Kalbin ve diğer organların yeniden kan alabilmeleri sağlanır, yırtık nedeni ile olabilecek ani kan kaybı olasılığı ortadan kaldırılır. Ameliyat yapılmadığı durumlarda hastaların yüzde 98'i hayatını kaybeder. O nedenle acil müdahale çok önemli.
FELÇ MEYDANA GELEBİLİR!
İnen aort kısmındaki yırtıklarda ölüm ve komplikasyon olasılığı daha düşüktür. Bu yırtıklarda ilk planda cerrahi tedavi yerine ilaç tedavisi ile hasta takip edilebilmektedir. Ayrıca hastaların yüzde 10'unun belden aşağısında kalıcı felç gelişebilme olasılığı vardır. Cerrahi tedavi dışında özellikle inen aort yırtıklarının büyük çoğunluğu aort içine damar içinde ameliyatsız suni yama yerleştirme yöntemi ile tedavi edilebilir. Girişimsel ölüm risk oranı ameliyatlara kıyasla daha düşüktür. Yaşam şeklinin damar sertliğinden korunacak şekilde düzenlenmesi ve yüksek tansiyonun önlenmesi, ölümcül aort yırtılmasının gelişme olasılığını çok azaltacaktır.
