Anneliğin bilimsel açıklaması

Damla ÇELİKTABAN / GAZETE HABERTÜRK

Yakın arkadaş çevremde henüz ilk bebeklerini bekleyenler var. 20 yıllık arkadaşlarım çoğu. Hamilikleri sırasında onları bir sürü konuda uyandırmak istiyorum. Doğum hakkında düşünmeyenleri düşündürtmek; emzirmeyi çantada keklik görenleri uyarmak, bebek 1 aylık olunca işe dönerim diyenlere nanik çekmek istiyorum. Beni bırak bir avluya iki gün susmadan konuşayım hamilelik doğum ve ötesi hakkında. 5 senedir bu gazeteye bu konuları yazıyorum, teorik olarak konuya bir hayli hâkimim lakin bir açmazım var… Detaylı şekilde bildiğim konu herkesin kendi hayatında çok önemli olsa da yine de gündelik bir konu. Annelik konusuna hâkim olmak yakın arkadaş çevremde “Amma çok biliyor”dan öte bir etki uyandırmıyor (Hamileyken böyle, anne olduktan sonra değişiyor)… Olsun. Ben halimden memnunum… Uçak mühendisliği değil belki ama anneliğin kadın beyninde yarattığı değişikliklerle ilgili bilimsel çalışmalar yapılmış.

BİYOKİMYASAL REAKSİYONLAR

Annelik, halihazırda yaşadığınız bir evde daha önce görmediğiniz yabancı bir odayı keşfetmeye benzer. Yeni anneler için değişen pek çok şeyden biri de duygularıdır. Ki bunlar da büyük ölçüde nörolojiktir. Sevinç ve bağlılıktan kaygı ve korumacılığa, annelik davranışı biyokimyasal reaksiyonlar ile başlar. Bilim adamları son zamanlarda prefrontal korteks, orta beyin, parietal lob ve başka yerlerde gerçekleşen değişikliklerle kadınların davranışları arasında bir bağ kurdular buna göre gri madde daha konsantre hale geliyor, empati, anksiyete ve sosyal etkileşimi kontrol eden bölgelerde etkinlik artışı yaşanıyor. Gebelik sırasında ve doğum sonrası dönemde hormonların sebep olduğu bu değişiklikler, anneye bebeğin çekici görünmesini sağlar. Diğer bir deyişle, ezici aşk, şiddetli koruyuculuk ve sürekli kaygı olan annelik duyguları beyindeki reaksiyonlarla başlar.

ANNE BEYNİNİN HARİTASI

Her altı kadından biri, doğum sonrası depresyondan mustariptir ve ellerini yıkamak ya da bebeğin nefesini kontrol etmek gibi takıntılı davranışlar geliştirir. “Yeni anneler doğumdan sonraki ilk aylarda neredeyse obsesif kompulsif davranışlar gösterir” diyor beyin araştırmacısı Pilyoung Kim. “Sürekli bebek hakkında düşünüyorlar. Yeni annelerde, beyin bölgelerinin çoğunda değişiklikler olur” diye devam ediyor Kim. “Duygu düzenlenmesinde rol alan ve anne motivasyonu dediğimiz empati ile ilgili bölgede büyüme olur. Hayvanlarda ve insanlarda, doğum sonrası çocuğuyla ilgilenmek için anormal bir istek gelişir.” Annelik davranışları ve ruh hallerini bağlayan birçok beyin bölgesi vardır. Araştırmacılar özellikle (ilkel beyin olarak bilinen) amigdala ile ilgilenirler. Normal beyinde, amigdaladaki aktivite doğum yaptıktan sonraki aylar boyunca büyüyor. Bu büyüme annenin davranışlarını etkiliyor. Sadece bebeğine bakması bile annenin beynindeki ödül merkezlerini harekete geçiriyor. Araştırmacılar anne olmanın beyindeki etkisini âşık olmaya benzetiyorlar. Beyindeki en büyük değişiklik kadının ilk çocuğunu doğurmasından sonra oluşuyor ve beyin bir daha asla çocuktan önceki haline geri dönmüyor…