Makarna yemenin bir şov olacağını kim düşünebilirdi ki? Bir avuç spagetti yemek bir zamanlar Napoli sokaklarında bir gösteriydi!
Bir zamanlar Napoli sokaklarında gezerken, makarna yiyen insanlardan oluşan adeta bir tiyatro sahnesine şahit olabilirdiniz. Sokak tezgâhından bir tabak makarna alan herkes, bunu çatalsız, doğrudan elleriyle yutuyordu. Bu gelenek, turistlerin ilgisini çekiyor ve Napolililerin yaratıcı yemek kültürünü dünyaya tanıtıyordu!
- 1
Bugün çatal olmadan makarna yeme fikri biraz gülünç görünse de, 19. yüzyılda Napoli sokaklarında bu, bir gelenekti. Makarna, yoksul halkın karın doyurma arayışını karşılıyor, turistlere ise unutulmaz bir sokak gösterisi sunuyordu!
- 2
MAKARNA: SOKAK YEMEĞİ OLARAK BİR DÖNEM
19. yüzyılda makarna, Napoli’de bir sokak yemeği olarak yaygındı. Bugün bir çeşit unlu mamul olarak çeşitli soslarla sofralarımıza gelen makarna, o dönemde "makaroni" adıyla tüm makarna türlerini ifade eden genel bir kelimeydi.
- 3
Napoli sokaklarında açık havada yoğrulur, ardından Akdeniz’in yumuşacık esintileriyle kurutulurdu. Bu durum, Mussolini döneminde durum buğdayının merkez ve kuzey İtalya’da yetiştirilmeye başlanması ve sanayi tipi makarna üretim tekniklerinin geliştirilmesiyle değişti.
-
- 4
Atlas Obscura’nın makalesine göre, Napoli’yi ziyaret eden turistler, sokak dilencileri olan lazzaroni’lere para atar ve bu dilenciler de avuç dolusu makarnayı hızla yutarlardı. Bu gelenek, hem turistlerin hem de yerel halkın ilgisini çekerek, sokaklarda renkli bir manzara oluşturdu. Makarnayı elle yemek, Napoli’nin sokak görsel şölenlerinden biri haline gelmişti.
- 5
NAPOLİ’DE PASTA KÜLTÜRÜNÜN DOĞUŞU
Makarnanın Napoli’de popüler olması, 17. yüzyıla dayanır. O dönemde et ve sebze fiyatları hızla yükselirken, ekmek ve makarna fiyatları düşmeye başlamıştı.
- 6
Bu ekonomik dönüşüm, makarnayı Napoli’nin çalışkan ancak dar gelirli halkı için temel bir besin kaynağı haline getirdi. Napoli’nin kalitesiyle ün salan durum buğdayı, sıcak güneş ve taze deniz havasında kurutularak üretilen makarnayı sokak tezgahlarında kolayca bulunabilir hale getirdi.
-
- 7
Goethe, 1787 yılında Napoli’yi ziyaret ettiğinde, makarnanın hemen her yerde satıldığını ve oldukça uygun fiyatlarla sunulduğunu not etmişti. Bu dönemde makarna yapımı, büyük kazanlarda kaynatılarak basit bir şekilde gerçekleştiriliyordu. Makarna suyuna bazen domuz yağı eklenir ve biraz tuz konurdu. Tek baharat olarak sert peynir rendesi kullanılıyordu. Ancak 19. yüzyılda domates sosunun eklenmesiyle makarna, daha zengin ve tanıdık bir tada kavuştu.
- 8
TURİSTLERİN İLGİSİ: "MAKARNACILARI” İZLEMEK
Napoli’deki "makarnacıları" izlemek, turistler için adeta bir eğlence kaynağıydı. 19. yüzyılda rehber kitaplarında ve kartpostallarda makarna yiyen insanların resimleri yer alır, sokaklardaki bu görüntüler şehirde çekilen filmlerde bile kullanılırdı. Bazı makarna satıcıları, turistlere gösteriler düzenlemek için ek hizmet sunar ve tabaklar dolusu makarnayı izleyicilerin önünde yutarlardı.
- 9
1832 yılında yayınlanan bir kitapta, Napoli’li din adamı ve etnograf Andrea de Jorio, makarnanın "Napoli tarzında" yenmesinin, makarnanın kesintisiz bir lokmada yutulmasını gerektirdiğini belirtmiştir. De Jorio’ya göre, makarnanın "boğazdan aşağı akması için” ellerin bütün akışı kesintisiz sağlaması şarttı.
-
- 10
Amerikalı turist John Lawson Stoddard, Napoli’de bir gece 20 tabak makarna aldığını ve bunları sokakta izlemek için kullandığını yazmıştı. "Tabaklardan birini alan zavallı adamın üzerine birkaç diğeri atlar, haşlanmış makarnayı avuçlarıyla kapar ve boğazlarından aşağı bastırır," diye belirten Stoddard, bu manzaranın çarpıcı ama bir o kadar da trajik olduğunu söylemiştir. Makarna, yoksul halk için hem bir gıda hem de bir hayatta kalma aracıydı.
- 11
NAPOLİ’NİN MAKARNA TAHTINI KAYBETMESİ
20. yüzyılın başlarında Napoli, makarna üretiminde öncü olma konumunu kaybetmeye başladı. Mussolini, Çok Yönlü Bir İtalya yaratma amacıyla durum buğdayı yetiştirme işini güneyden kuzeye taşıdı.
- 12
Elektrikli kurutma tünelleri gibi sanayi yenilikleri de, Napoli’nin geleneksel "deniz havası ve güneş" metodunu geri plana itti. Makarna yemek, sokaktan çekilerek tekrar iç mekânlara taşındı ve eller yerine çatal kullanımı yaygınlaştı.
-
