Kontratı yurtiçi ÜFE’den yapanın son 2 yılda kirası % 34.5 arttı

Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ile Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) arasındaki makasın son iki yıldır hızla açılması, kiracıları mağdur etti. Kira artışını mayıs ayında yapanlar, son 2 yılda TÜFE’nin 9.2 puan üzerinde artış yapmak zorunda kaldı. Kirası bin lira olanlar, Yİ-ÜFE ile TÜFE arasındaki makasın açılması dolayısıyla yıllık bin 104 lira daha fazla kira ödeyecek.

Borçlar Kanunu’na göre, sözleşmede farklı bir hüküm belirlenmemişse, konut kiraları Yİ-ÜFE’ye göre artırılıyor. Kira artırımında, önceki ayda gerçekleşen bir yıllık Yİ-ÜFE artışı dikkate alınıyor. Önceki yıllarda Yİ-ÜFE artışı, genellikle TÜFE’nin altında kalıyordu. Son iki yıldır, toptan eşya fiyatlarını gösteren YİÜFE, TÜFE’den daha fazla artıyor.

Mayıs ayında gerçekleşen enflasyon dolayısıyla makas son iki yıldır kiracılar aleyhine büyük ölçüde açıldı. Mayısta yıllık enflasyon TÜFE’de 2017 ve 2018’de sırasıyla yüzde 11.72 ve 12.15 olurken; Yİ-ÜFE’de yüzde 15.26 ve yüzde 20.16 olarak gerçekleşti. Bu nedenle, kira artışını haziran ayında yapmak zorunda kalanlar, son iki yılda toplam yüzde 34.5 oranında zamla karşı karşıya kaldı. Oysa son iki yılda mayıs ayı itibarıyla toplam TÜFE artışı yüzde 25.3 oldu. Makasın 9.2 puan açılması nedeniyle, kira artışını haziran ayında yapanlar, TÜFE’ye göre daha fazla kira ödeyecekler. Kirası bin lira olan vatandaş, aylık 92 liradan, yılda bin 104 lira daha fazla kira ödemek zorunda kalacak.

2018’DE YILLIK BAZDA TÜFE VE Yİ-ÜFE ARTIŞLARI (YÜZDE)

EN DÜŞÜK ORTALAMA ENFLASYON OCAK VE HAZİRANDA

2013’ten bu yana aylar itibarıyla ortalama yıllık enflasyon oranları (yüzde)

Ocak / 7.94

Şubat / 8.48

Mart / 8.70

Nisan / 9.18

Mayıs / 9.77

Haziran / 8.00

Temmuz / 8.22

Ağustos / 8.37

Eylül / 8.21

Ekim / 8.55

Kasım / 8.60

Aralık / 8.89

ŞUBAT VE TEMMUZ KİRALAMAK İÇİN EN İDEAL AYLAR

Kira artışlarından daha az etkilenmek için evin kiralandığı ay önem taşıyor. 2012 Temmuz’undan bu yana en düşük ortalama yıllık Yİ-ÜFE artışı yüzde 7.94 ile ocak ayında gerçekleşti. En yüksek artış ise yüzde 9.77 ile mayıs ayında oldu. Kira artışlarında bir önceki ay itibarıyla son bir yıllık enflasyon dikkate alındığı için, aylık bin liralık kirada şubat ayında kiralama yapan haziran ayına göre, 6 yıllık dönemde aylık 18.3 lira (yıllık 220 lira) daha az kira ödedi.

Ev tutmak için en uygun aylar şubat ve temmuz ayları oldu. Dönemsel olarak ise temmuz-ekim ayları kiracılara avantaj sağladı. Bir önceki yıl enflasyonun çok düşük çıktığı aylarda, baz etkisi nedeniyle ertesi yılın aynı ayında enflasyon oranı daha yüksek oluyor. Bu nedenle, enflasyonun çok düşük çıktığı ayları izleyen ayda ev kiralayanlar, ilerleyen yıllarda daha yüksek artış yapmak zorunda kalabiliyor.

12 AYLIK ORTALAMA ENFLASYONU SEÇEN DAHA AZ ETKİLENDİ

TÜİK, yıllık enflasyonun yanı sıra “12 aylık ortalama” enflasyon rakamlarını da yayımlıyor. Kira sözleşmesine, artışın “12 aylık ortalama Yİ-ÜFE” üzerinden yapılacağı yönünde hüküm koymak, önemli bir avantaj sağlıyor. Örneğin, bu yıl mayıs ayında yıllık Yİ-ÜFE artışı yüzde 20.16, geçen yılın aynı ayında yüzde 15.26 iken, “12 aylık ortalama Yİ-ÜFE” artışı sırasıyla yüzde 15.80 ve yüzde 9.02 olarak gerçekleşti. Ortalama enflasyonu seçenler, makastaki açılmadan daha az etkilendi.