Hayata pozitif bakanlar mutlu yaşlı oluyorlar
Yaşlanmak elden ayaktan düşmek, zihin ve beden yönünden zayıflayıp bir köşeye çekilmek olarak görülmüyor. İlerleyen yaşına rağmen her tür performansıyla parmak ısırtanların sayısı gün geçtikçe artıyor. Bu noktada hasta yakınlarına da çok iş düşüyor
Yaş almaya rağmen sağlıklı, genç ve fit bir görüntü için yapmanız gerekenler var. Gazete Habertürk'tenCeyda Erenoğlu'nun haberine göre; İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Aslı Çurgunlu, bunun için kişilerin yılda en az 1 kez doktorları tarafından değerlendirilmeleri ve laboratuvar tetkiklerinin mutlaka yapılması gerektiğini söyleyip ekliyor:
TETKİKLER ÇOK ÖNEMLİ
“Kan basıncı ölçümünün ve kan biyokimyasının laboratuvarda tetkiki çok önemlidir. Ailesel geçiş gösteren hastalıkların incelenerek tetkiklerin duruma göre planlanması gerekir. Örneğin ailesinde erken yaşta koroner arter hastalığı öyküsü olan bir kişinin kan basıncı, kan şekeri, kan lipidleri, EKG ve gerekirse daha ileri tetkiklerle değerlendirilmesini isteriz. 40 yaş üstü kadınlarda yıllık mamografi, 40 yaş üstü erkeklerde prostat kanseri açısından kanda PSA bakılması gerekir. 45 yaş üstündeki kişilerde bağırsak kanseri açısından endoskopik tetkik yapılıp tetkik aralığının sonuca göre belirlenmesi önerilir. Ailesinde bağırsak kanseri olan kişilerde endoskopik tetkikin daha genç yaşlarda yapılması gereklidir.”
GENÇ YAŞLI OLMAK MÜMKÜN
Hayata pozitif bakan, yaşamı iyisi ve kötüsüyle kabul eden, güzel anların mutluluğunu yaşayıp şükreden, acı olaylarda umudunu kaybetmeyen, sorunlarını etrafıyla paylaşıp çözümün parçası olmaya çalışan, hobileri ve güzel uğraşları olan, sosyal projelerde yer alan, yardımsever, aktif ve üretken yapıdaki kişiler daha mutlu ve daha huzurlu bir yaşlılık dönemi geçiriyorlar. “Günümüzde genç yaşlı olmak mümkündür” diyen Prof. Dr. Çurgunlu, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Her ne kadar hastalıklarımızı ve yaşam süremizi belirlemede genetik özelliklerimiz önemli olsa da bunda çevresel faktörlerin de büyük önemi vardır. Kilo kontrolü, dengeli beslenme, sigaradan uzak durma, düzenli fiziksel aktivite ve hastalıkların hekim kontrolünde takip ve tedavisiyle genç kalmak mümkündür.”
KADINLAR TEDAVİYE DAHA UYUMLU
Kendine bakma ve tedaviye uyum konusunda kadınlar erkeklere göre daha başarılı bulunuyor. Annelik içgüdüsü kadının kendini ve çevresini kollayarak hayatlarını düzene sokmasını sağlıyor. İstisnai durumlar dışında kadınlar erkeklere göre hayata daha bağlı, tedaviye önem veren ve uyum gösteren yapıda oluyor.
DEPRESYONA DİKKAT!
Yaşlılık depresyonu çok sık görülen bir sağlık sorunu olarak dikkat çekiyor. Eş kaybı, arkadaşların vefatları, ekonomik sorunlar, sosyal yalnızlaşma, kişinin istediği şeyleri yapamaması, hareket azalması nedeniyle fiziksel kısıtlamalar, çocukların ilgisizliği, birçok hastalığın bir arada olması ve tedavi süreçleri, geçmişte sahip olunan gücü kaybetmenin getirdiği değersizlik hissi ve yeterince saygı görmemek depresyonu kolaylaştıran nedenler arasında bulunuyor.
Bu yaş grubunda depresyon mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalık olarak görülüyor. Aile ve dostların desteği, ilgi ve mutluluk verici paylaşımlar depresyonun önlenmesinde önemli bulunuyor. Bu dönem depresyonunda intihar riski fazla olabileceği için çoğu hastaya ilaç tedavisi öneriliyor.
ÇOK YÖNLÜ GERİATRİK DEĞERLENDİRME
Çok yönlü geriatrik değerlendirmede anamnez, fizik muayene, laboratuvar testleri ve geriatrik sendromların taramasında bazı sorgulama yöntemleri ve testlerden yararlanılıyor. Örneğin beslenme durumunun değerlendirilmesinde kişinin boyu, kilosu, yediği öğün miktarı, besinler, bunların içerikleri, aldığı sıvı miktarı, hastane yatışı olup olmadığı, duygusal ve bilişsel durumu, baldır çevresi vb. birçok parametre göz önüne alınıyor.
Malnütrisyona (beslenme bozukluğu) yol açan durumların (diş ve dişeti problemleri, hastalıklar, sosyal faktörler) değerlendirilmesi çok önemli bulunuyor. Yaşlı kişiler genelde bir öğünü atlama eğiliminde oluyor. Evde yemek pişiren birinin olmaması, tek başına yemek yemek istememek gibi sosyal durumlar da beslenme bozukluğuna neden olabiliyor. Malnütrisyon varlığı veya riski durumunda gerekli önlemlerin alınması öneriliyor.
İDRAR KAÇIRMA EN UTANDIRAN SORUN
Yaşlıları en fazla utandıran sağlık sorunlarının idrar, büyük abdest kaçırma ve cinsel fonksiyon bozuklukları olduğu belirtiliyor. Hastalar bu sorunları genellikle doktorlarına söylemeyip detaylı muayenelerinde dile getiriyor.
TEK ELDE TAKİP YETERLİ DEĞİL
Çok yönlü geriatrik değerlendirme geriatrik yaş grubunun dahili hastalıkları, geriatrik sendromları, sosyal değerlendirme ve koruyucu hekimlik uygulamalarını içeriyor. Hastalar tek bir sorun yerine bir bütün olarak ele alınıyor. Hedefin, hastalıklar ve sorunların önlenmesi için gerekli önlemlerin alınması, takip ve uygun tedavi programının planlanması olduğu belirtiliyor. Gerekli konsültasyonlar yapıldığında kişinin tek elden takibi mümkün oluyor. Tedavi planı hastanın yaşadığı yere, kiminle yaşadığına ve tercihlerine göre şekillendiriliyor.
HASTA YAKINLARINA TAVSİYELER
● Yaşlılarınıza şefkatle yaklaşın ve güvenli bir ortam sağlayın.
● Gereken her durumda yanlarında olduğunuzu ve yalnız olmadıklarını hissettirin.
● Sağlıkla ilgili kararlarında mutlaka onların görüşünün önemli olduğunu ve bu doğrultuda hareket edileceğini bildirin.
● Aile içi her tür karar ve planda fikirlerini alın ve görüşlerinin önemli olduğunu hissettirin.
● Güvenli bir ev ortamı sağlayın, kazalardan korunması için düzenleme yapın.
● Yaşlı kişileri düşer veya yorulur diye hareketsizliğe mahkûm etmek yerine gerekli önlemleri alarak fiziksel aktiviteler için destekleyin.
● Kıyafetlerini özel olarak seçin. Aşırı terleten, sentetik kıyafetlerden uzak durun.
● Yaşlı kişinin şikâyetlerini hemen yaşa bağlamayın ve bir hastalığın belirtisi olabileceğini düşünüp doktora başvurun.
● Yaşlılıktaki önemli hatalardan birinin fazla ilaç kullanımı kadar az veya yetersiz tedavi almak olduğunu unutmayın. Hastanın doktor kontrolünde düzenli takip ve tedavisini sağlayın.
