Haliç kıyı tipi nedir ve nerelerde görülür? Haliç kıyı tipi nasıl oluşur?
Denizler ile karaları birbirinden ayıran şeride kıyı adı verilmektedir ve kıyılar; deniz ya da okyanuslar ile kara parçaları arasında bir tür geçiş zonu görevi üstlenmektedirler. Yüksek ve alçak olmak üzere ikiye ayrılan kıyılar; gelgit ve akıntılar ile deniz seviyesinde meydana gelen değişmeler, yerkabuğundaki hareketler ve yeryüzü şekillerinde bağlı olarak farklı türlere ayrılmaktadırlar. Ayrıntılar içeriğimizin devamında…
Denizler ya da okyanuslar üzerinde yaşanan gelgit olayları neticesinde oluşan bir kıyı tipi olan haliç kıyı tipi, akarsu vadilerinin deniz suları altında kalması ile ortaya çıkmaktadır. Peki, haliç kıyı tipi özellikleri nelerdir? Haliç kıyı tipi Türkiye’de nerelerde görülür? İşte, tüm detaylar…
Haliç Kıyı Tipi Nedir?
Okyanuslarda meydana gelen gelgit hareketleri neticesinde oluşan haliç kıyı tipi; akarsu vadilerinin deniz sularının altında kalması neticesinde oluşmaktadır. Okyanuslar ile akarsuların birleştiği noktada hem okyanusların kıyılarının hem de akarsu ağızlarının aşınması neticesinde oluşan haliç kıyı tipi, çoğunlukla vadilerin tabanlarına yakın kısımlarında ve yüksekliği az olan yerlerde oluşmaktadır.
Haliç Kıyı Tipi Nasıl Oluşur?
Okyanuslara kıyısı olan coğrafyalarda gözlemlenen bir kıyı tipi olan haliç kıyı tipinin oluşmasında, okyanuslarda gerçekleşen gelgit olayları etkili olmaktadır. Medcezir olarak da bilinen bu gelgit olayo neticesinde deniz seviyesinde meydana gelen yükselmeler ve geri çekilmeler hem okyanusların kıyılarını hem de o okyanusun kıyısında yer alan akarsu havzalarını aşındırırlar. Okyanus sularının, bu şekilde akarsu havzalarını işgal etmesi neticesinde ise akarsuların ağızları karaya doğru uzun bir şekilde derinleşir.
Akarsu havzalarının aşınması, akarsu vadilerinin ise sular altında kalması ile oluşan bu kıyı tipi okyanustan içeri doğru oldukça derin ve huni biçimini andıran bir şekil alır. Tüm bu aşamalardan sonra oraya çıkan kıyı tipine de haliç kıyı tipi adı verilmektedir.
Haliç Kıyı Tipi Özellikleri
Haliç Kıyı Tipi Hangi Ülkelerde Görülür?
Haliç kıyı tipine çoğunlukla Avrupa’nın kuzeybatısında rastlanmaktadır. Fransa’nın Bordeaux şehrinde yer alan Gironde halici, İngiltere’de bulunan Thames Nehri halici, Güney Amerika’da yer alan Rio de la Plata halici bu kıyı tipinin en nadide örnekleri arasında yer almaktadır. Ayrıca Hollanda’nın iki önemli kendi olan Amsterdam ve Rotterdam’ın kıyılarında da bu kıyı tipine sıklıkla rastlanmaktadır. Haliç kıyı tipinin dünyadaki en büyük örneği ise Almanya’nın Hamburg kentinde yer alan limandır.
Haliç Kıyı Tipi Türkiye’de Nerede Görülür?
Türkiye sınırları içinde haliç tipi kıyı görülmemektedir. Türkiye’nin herhangi bir okyanusa kıyısı olmaması ve doğal olarak gelgit hareketlerinden etkilenmemesi, bu kıyı tipinin oluşumun engellemiştir.
İstanbul Boğazı üzerinde bulunan Haliç; gelgit etkisiyle oluşmuş bir yeryüzü şekli olmadığı için haliç kıyı tipi örnekleri arasında yer almamaktadır. Haliç, ria kıyı tipinin bir örneğidir.
