Füzyon enerjisi iklim değişikliğine çözüm olur mu?
ABD'de geçtiğimiz hafta son yılların en önemli buluşu açıklandı: Füzyon Enerjisi... Şimdilik emekleme aşamasında olan füzyon teknolojisi belki de geleceğin enerji kaynağı olabilecek güçte... Peki küresel ısınma tehlikesi devam ederken, füzyon enerjisi bir çözüm olabilir mi?
Geleceğe Dönüş (Back to the Future) filminde Dr. Emmit Brown, 26 Ekim 1985 tarihinde gelecekten Marty ve Jennifer'ı 21 Ekim 2015 yılına götürmek için geldiğinde, Delorean'a yakıt olarak çöp atıklarını dolduruyor. Bu sırada ise Delorean'ın üzerindeki yazı ekrana geliyor: "Mr. Fusion". Şimdi de filmdeki tarihten 7 yıl sonra, füzyon enerjisi tekrar hayatımıza giriyor.
California'daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı'nda gerçekleştirilen deneyde, füzyon reaksiyonlarından süreci başlatmak için kullanılan enerjiden daha fazla enerji ortaya çıkarıldı. Söz konusu deney dünyanın herhangi bir yerindeki laboratuvarında ilk kez yapılırken, keşif dünyaya "çığır açıcı" olarak aktarıldı.
Henüz emekleme aşamasında olan büyük başarı, kullanılabilir hale geldiğinde, küresel sıcaklığı yükseltmeden, iklim değişikliğini kötüleştirmeden insanlığın enerji ihtiyacını karşılamak için neredeyse sınırsız karbonsuz enerji üretebilir.
Öncelikle şunu belirtmekte fayda var; füzyon enerjisinin kullanıma sunulması için daha uzun yıllar gerek. Dolayısıyla fosil yakıtların kullanımını bitirmek, küresel ısınmayı sona erdirmek sanılandan daha uzak.
Geçtiğimiz günlerde Habertürk'te İrem Kuşoğlu'nun "Güneş'i Dünya'da 'oluşturmak' ne kadar mümkün ve ne kadar yakın?" diye sorduğu haberinde, füzyon başarısını ilk duyuran ve Financial Times’a konuşan Breakthrough Energy Ventures şirketinden Philippe Larochelle sürece dair umudunu bu sözlerle gözler önüne serdi:
"Önümüzdeki 10 veya 20 yıl içinde, ilk ticari füzyon reaktörünü inşa edeceğiz ve ardından insanlar önümüzdeki onlarca yılı daha iyi füzyon reaktörleri inşa etmek için harcayacaklar çünkü füzyon gerçekten inanılmaz bir enerji kaynağı. Yakıt sonsuz, karbonsuz ve son derece ucuz. Onu herhangi bir yerde inşa edebilir ve sınırsızca ölçeklendirebilirsiniz…”
KAR ZARAR İLİŞKİSİ
Füzyon enerjisini elde etmek için 192 lazer ışını yaklaşık 1 santimetre büyüklüğündeki, içinde donmuş hidrojen atomunun bulunduğu altın bir silindire senkronize ateş ediyor. Saniyeler içerisinde hidrojenin sıcaklığı güneşin çekirdeğini (15,6 milyon derece) aşarken 2,05 megajullük (Yaklaşık 0,5 kWh) enerji 3,14 megajule (Yaklaşık 0,8 kWh) ulaşıyor. Bu da yaklaşık bir ampulü 8 saat yakmaya yetecek kadar bir enerjiye eşit. Ancak bu deneyi gerçekleştirmek için de 300 megajul enerjiye (bir evin 3 günlük sarfiyatı) ihtiyaç duyuluyor.
192 lazer ışını tek bir noktaya hedeflemek için büyük bir santrale ihtiyaç varken nokta kadar güneş parçacığı oluşturmanın bedeli şimdiye kadar milyarlarca dolar oldu. Bu enerjinin kullanılabilir olması için daha fazla kaynak lazım.
DÜNYA ISINIRKEN ÇÖZÜM OLABİLECEK Mİ?
Paris İklim Anlaşması, temiz enerjiye geçişte tüm dünyaya yol göstermek üzere 2016 yılında imzalanan ilk çok uluslu anlaşma özelliğini taşıyor. Anlaşma; küresel ısınmayı 1.5 derece ile sınırlamayı amaçlarken, emisyonu da sıfırlamayı hedefliyor.
Araştırmacılar, füzyon enerjisinin "bir gün" sera gazı emisyonu olmadan temiz, güvenli elektrik sağlayabileceğini söylüyor. Cambridge Üniversitesi'nde nükleer mühendis olan ve füzyon gücünün ekonomik analizini yapan Tony Roulstone, daha büyük bir atılım olmadıkça, füzyonun 2060'lar veya 2070'lerden önce enerji üretiminde önemli bir rol oynamasının pek olası olmadığını söylüyor.
Teksas Teknoloji Üniversitesi'nden iklim bilimci Katharine Hayhoe, "2030 yılına kadar elektrik sektörünün yüzde 80'ini karbondan arındırmak için ihtiyacımız olan teknolojilere zaten sahibiz" diyor.
New York Times'ta yayınlanan makaleye göre ise bazı uzmanlar füzyon enerjisinin bu amaca ulaşmakta yardımcı olamayacağı görüşünde. Dolayısıyla iklim bilimciler güneş ve rüzgar enerjisinden daha fazla enerji elde etme amacını taşıyor.
AMPUL BİLE 100 YIL SÜRDÜ...
Ampulü 1817'de Humphry Davy keşfetse de 1880'de Thomas Edison'un uzun süreli kullanılabilir ampulüne kadar geliştirme çalışmaları devam etmişti. Ampulün geniş alanda kullanımı ise 1900'lü yılları bulmuştu.
Neredeyse 100 yıllık bir dönem... Belki de füzyon enerjisi için böylesi bir zamana ihtiyaç varken, iklim değişikliği ve çevre için yok.
