Evinizi düzenlemenin psikolojinize etkisi: Dağınıklık stres seviyenizi artırıyor mu?
Evimizde veya çalışma alanımızda biriken eşyalar bazen farkında olmadan ruh sağlığımızı olumsuz etkileyebilir. Çoğu insan için ev, huzur ve rahatlama alanı olmalıdır; ancak aşırı dağınıklık, stres seviyesini artırabilir, odaklanmayı zorlaştırabilir ve hatta ilişkileri olumsuz etkileyebilir. Peki, dağınıklık neden bu kadar büyük bir sorun haline gelir?
Dağınıklık, kullanılmayan veya gereksiz eşyaların düzensiz bir şekilde birikmesi anlamına gelir. Herkes zaman zaman fazladan eşya biriktirebilir; ancak bu durum kontrolden çıktığında hem fiziksel hem de zihinsel açıdan sıkıntı yaratabilir. Özellikle ihtiyacınız olmayan eşyaları elden çıkarmakta zorlanıyorsanız, bu durumun ruh sağlığınıza zarar verdiğini fark etmeyebilirsiniz.
DAĞINIKLIĞIN RUH SAĞLIĞI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Artan Stres Seviyeleri
Araştırmalar, fazla eşyaya sahip kişilerin stres hormonları olan kortizol seviyelerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Özellikle kadınlar, dağınık ev ortamlarında daha fazla stres yaşama eğilimindedirler. Evde sürekli bir karmaşa hissi yaratılması, gün boyunca gergin hissetmenize neden olabilir.
Odaklanma Sorunları
Beynimiz, aynı anda birçok uyaranı işleyemez. Çalışma veya dinlenme ortamımızda gereğinden fazla eşya olduğunda, bu durum zihnimizin dağılmasına yol açar. Çalışırken veya kitap okurken sürekli dikkatinizin dağılmasının sebeplerinden biri de fiziksel ortamınızdaki düzensizlik olabilir.
Erteleme Eğilimi
Evde veya iş yerinde dağınıklık içinde yaşamak, önemli işlerinizi ertelemenize neden olabilir. Örneğin, fatura ödemek için önce evrakları bulmanız gerektiğinde, bu sürecin zorluğu nedeniyle sürekli olarak öteleyebilirsiniz.
İlişkiler Üzerinde Olumsuz Etkileri
Dağınıklık, birlikte yaşadığınız insanlarla aranızda gerginlik yaratabilir. Partneriniz, oda arkadaşınız veya aileniz sizin dağınıklığınızı sorun haline getirebilir. Ayrıca, evinizin dağınıklığı nedeniyle misafir ağırlamaktan çekiniyorsanız, bu sosyal izolasyona ve yalnızlığa neden olabilir.
Öz Kontrolün Zorlaşması
Çalışmalar, düzensiz bir ortamın sağlıksız alışkanlıkları tetikleyebileceğini göstermektedir. Özellikle, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve fazla eşya biriktirme eğilimi arasında güçlü bir bağlantı olduğu tespit edilmiştir.
NEDEN İNSANLAR DAĞINIK YAŞAR?
Bazı insanlar dağınıklığın tembellikten kaynaklandığını düşünebilir; ancak aslında bunun arkasında psikolojik nedenler yatıyor olabilir.
Fazlalıklardan Kurtulmak Göz Korkutucu Olabilir: Eşyaları ayıklamak ve düzenlemek zaman alıcı ve yorucu olabilir. Bu yüzden insanlar genellikle süreci ertelemeyi tercih eder.
Eşyaların Hatıralarla Bağlantılı Olması: Eski kıyafetler, çocukluk anıları veya kaybedilen sevdiklerden kalan eşyalar, duygusal bağlar nedeniyle atılamaz.
Gelecekte Lazım Olma Korkusu: "Belki bir gün lazım olur" düşüncesiyle birçok gereksiz eşya saklanır.
Eşyaların Güven Hissi Vermesi: Bazı insanlar, eşyalarının onları güvende hissettirdiğini düşünerek biriktirme eğiliminde olabilir.
DAĞINIKLIĞI AZALTMAK İÇİN ÖNERİLER
Zaman Ayırın
Tüm evi bir günde toplamak yerine, küçük hedefler belirleyin. Her gün belirli bir alanı düzenleyerek süreci daha yönetilebilir hale getirebilirsiniz.
Eşyaları sınıflandırın, dört kategori oluşturabilirsiniz:
Saklanacaklar
Bağışlanacaklar
Atılacaklar
Kararsızlar (Daha sonra değerlendirmek için bir kutuda saklanabilir).
Düzenleme Sistemleri Kullanın
Kutu, çekmece düzenleyicileri ve etiketleme yöntemleri ile eşyalarınızı belirli bir sisteme göre yerleştirebilirsiniz.
Dijital Dağınıklığı Giderin
E-posta kutularınızı temizlemek, gereksiz belgeleri silmek ve masaüstünüzü düzenlemek de zihinsel yükünüzü hafifletebilir.
DAHA DÜZENLİ BİR YAŞAM İÇİN KÜÇÜK ADIMLAR
Düzenli bir yaşam tarzını sürdürebilmek için sürekli olarak küçük adımlar atmalısınız.
Yeni bir şey almadan önce gerçekten ihtiyacınız olup olmadığını sorgulayın.
Gün sonunda 10 dakikanızı eşyalarınızı yerine koymaya ayırın.
"Bir giren, bir çıkan" kuralını uygulayarak yeni bir şey aldığınızda eskisini bağışlayın veya satın.
PROFESYONEL YARDIM ALMAK
Eğer dağınıklık yönetilemez bir seviyeye ulaştıysa, profesyonel bir terapistten destek alabilirsiniz. Özellikle, biriktirme bozukluğu gibi ciddi durumlar söz konusuysa, bilişsel davranışçı terapi (BDT) bu konuda yardımcı olabilir.
