2 yıldan fazla elde tutulan hisseye vergi yok

Bugünkü yazımızda aslında tüm vatandaşların bir şekilde elde ettiği gelirler nedeniyle bazı durumlarda vergi doğmadığı ve bazı durumlarda da vergi doğduğu durumları anlatan "diğer kazançlar ve iratlar" konusunu ele alacağız.

Giriş: 17.03.2015 - 10:59 Güncelleme: 18.03.2015 - 10:37

Ekrem ÖNCÜ-Taylan ŞAHİN-HT GAZETE

Bugünkü yazımızda aslında tüm vatandaşların bir şekilde elde ettiği gelirler nedeniyle bazı durumlarda vergi doğmadığı ve bazı durumlarda da vergi doğduğu durumları anlatan “diğer kazançlar ve iratlar” konusunu ele alacağız. Diğer gelirler konusu Gelir Vergisi Kanunu’nun 80-82. maddelerinde düzenlenmiştir. Bunlar, 1. Değer artış kazançları, 2. Arızî kazançlardır. Bugünkü konumuz değer artış kazançları olup, yarınki konumuz ise arizi kazançlar olacaktır.

HİSSE SENETLERİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLARIN VERGİLEMESİ NASIL OLUR?

İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar vergiye tabi olacaktır. Bedel ödemeksizin elde edilenler (örneğin veraset veya hibe yoluyla iktisap edilen hisse senetleri) ile tam mükellef kurum olan şirketlerin hisse senetlerinin en az iki yıl süre ile elde tutulmuş olması koşuluyla bunların satışından elde edilen gelirler vergiye tabi olmayacaktır. Bu gelirler için beyanname verilmeyecektir. Hemen belirtelim ki, iki senenin altında elde tutulan hisse senetlerinin satışından elde edilen kazançlar vergiye tabi olacaktır.

Bilindiği üzere hisse satış kazancı istisnası limitet şirketler için geçerli değildir. Çünkü limitet şirketlerin kanunen hisse senedi ya da ilmühaber çıkartması Türk Ticaret Kanunu’na göre mümkün değildir. DİKKAT! Anonim şirkete dönüşmek bu nedenle önem arz etmektedir. En az iki yıl elde tutulan bir anonim şirketin hisselerini elinden çıkaran biri bu işten 10.000.000 TL kazansa dahi bir TL bile vergi ödemeyecektir. Ancak bir limitet şirketin hisse satışından doğan kazaçlar vergiye tabi olacaktır. 1 Ocak 2006’dan sonra iktisap edilen hisse senetleri alım satım kazançlarının vergilendirmesi için öncelikle sahip olunan hisse senedinin ilgili olduğu şirketin tam mükellef kurum olup olmadığına ve SPK/BİST kapsamında faaliyette bulunup bulunmadığına bakılıyor.

HİSSE SENEDİ VERGİSİ NASIL HESAPLANIYOR?

1- BİST'TE İŞLEM GÖREN VE TAM MÜKELLEF KURUMLARA AİT HİSSE SENETLERİNİN SATIŞINDA VERGİLEME

İstanbul Borsası’nda (BİST) işlem gören ve tam mükellef kurumlara ait olan hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlarda, hisse senetleri bir yıldan fazla süreyle elde tutulursa ve banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla elden çıkarılırsa GVK’nın Geçici 67/1’inci fıkrasına göre tevkifata tabi olmayacak, yine bu hisse senetleri için GVK’nın Mükerrer 80’inci maddesi hükümleri uygulanmayacaktır. Başka bir deyişle bu hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar vergiye tabi olmayacaktır. Söz konusu hisse senetleri bir yıldan önce elden çıkartılırsa tevkifat söz konusu olacaktır, ancak bu oran Bakanlar Kurulu’nca sıfır olarak belirlenmiştir.

2- BİST'TE İŞLEM GÖRMEYEN VE SPK KURUL KAYDINA ALINMIŞ HİSSE SENETLERİNİN SATIŞINDA VERGİLEME

Tam mükellef kurumlara ait olup BİST’te işlem görmeyen hisse senetlerinin banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla elden çıkartılması halinde GVK’nın Geçici 67/1’inci fıkrasına göre işleme aracılık eden banka ve aracı kurumlar tarafından tevkifata tabi tutulacaktır. Ancak Bakanlar Kurulu bu oranı tam ve dar mükellef gerçek kişiler için 0 (sıfır) olarak belirlemiştir. Dolayısıyla 67’nci maddeye göre beyanname verilmez.

3-BİST'TE İŞLEM GÖRMEYEN VE SPK KURUL KAYDINA ALINMAMIŞ HİSSE SENETLERİNİN SATIŞINDA VERGİLEME

Tam mükellef kurumlara ait olup SPK kurul kaydına alınmamış ve İMKB’de işlem görmeyen hisse senetlerinin (ivazlı iktisap edilmiş) 2 yıldan önce elden çıkartılması halinde GVK’nın 80/1 maddesi gereğince değer artışı kazancı olarak beyan edilmesi gerekmektedir. Bu şekilde değer artışı kazancının hesaplanmasında hisse senedi iktisap bedeli elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere ÜFE (ÜFE artış oranının %10’un üzerinde olması şarttır) artışı oranında artırılarak maliyet bedeli bulunacak ve satış bedelinden düşülmek suretiyle kazanç hesaplanacaktır.

4-BİST'TE İŞLEM GÖREN DAR MÜKELLEF KURUMLARA AİT HİSSE SENETLERİNİN SATIŞINDA VERGİLEME

BİST’te işlem gören hisse senetleri banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla elden çıkarılırsa GVK’nın geçici 67/1’inci fıkrasına göre tevkifata tabi olacaktır. Tevkifat oranı tam ve dar mükellef gerçek kişiler için % 0’dır. BİST’te işlem gören dar mükellef kurumlara ait hisse senetlerinin elden çıkartılmasında tam mükellef kurumlarda olduğu gibi 1 yıl süre ile elde tutma şartı bulunmamaktadır.

5-BİST'TE İŞLEM GÖREN MENKUL KIYMET YATIRIM ORTAKLARINA AİT HİSSE SENETLERİNİN SATIŞINDA VERGİLEME

İMKB’de işlem gören menkul kıymet yatırım ortaklıklarına ait hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar hisse senetleri 1 yıldan fazla süreyle elde tutulursa ve banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla elden çıkarılırsa GVK’nın Geçici 67/1’inci fıkra sına göre tevkifata tabi olmayacak ve bu hisse senetleri için GVK’nın Mükerrer 80’inci maddesi hükümleri uygulanmayacaktır. Ancak 1 yıldan önce menkul kıymet yatırım ortaklıkları hisse senetlerinin elden çıkartılması halinde tam ve dar mükellef gerçek kişiler için % 10 tevkifat yapılacaktır.

YASADA İŞLEM YAPILMAYACAĞINA DAİR HÜKÜM YOK

GVK’nın geçici 67/1’inci bendinde, “tam mükellef kurumlara ait olup BİST’te işlem gören ve bir yıldan fazla elde tutulan hisse senetlerinin GVK’nın geçici 67’nci maddesine göre tevkifat yapılamayacağına” yönelik hüküm bulunmaktadır. Yine aynı bent kapsamında, tam mükellef kurumlara ait olup, Borsa İstanbul’da işlem gören ve bir yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin elden çıkarılmasından elde edilen gelirler için, Gelir Vergisi Kanunu’nun Mükerrer 80’inci maddesi hükümleri uygulanmıyor.

GELİR VERGİSİ REHBERİ 1. BÖLÜM