Covid-19 bize ne öğretti? Pandeminin en önemli merkezlerinden doktorlar tartıştı

MODERATÖRLÜĞÜNÜ DR. VURAL'IN YAPTIĞI PANEL 5 DİLDE CANLI YAYINLANDI

Moderatörlüğünü Türk Pediatri Kurumu Başkanı Dr. Mehmet Vural'ın yaptığı panel,5 dilde canlı yayınlandı. Paneleİtalya’dan Avrupa Pediatri Derneği Başkanı Dr. Massimo Pettoello Mantovani, İsrail’den İsrail Pediatri Derneği önceki Başkanı Eli Somekh, Fransa’dan Fransız Pediatri Derneği yönetim kurulu üyesi Dr. Andreas Werner, Türkiye’den Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Esra Şevketoğlu, ABD'den Brown ÜniversitesiÖğretim Üyesi Dr. Selim Suner, İspanya’dan Avrupa Birinci Basamak Pediatri Hekimleri Konfederasyonu Başkanı Dr. Angel Carrasco-Sanz konuşmacı olarak katıldı.

DOKTORLAR TARTIŞTI

Uzmanlar,Avrupa Birliği nasıl bir sınav verdi?Avrupa'daki genel durum nedir, nasıl arada sınır olmayan bazı Avrupa ülkeleri arasında ciddi farklar görüyoruz?ABD'de durum nasıl gelişti?ABD'de fuar merkezinden yapılan sahra hastanesi nasıl sonuç verdi, tecrübeleriniz nedir?Evde izolasyonu uygulayan ilk ülkelerden olan İspanya’ya bu uygulamanın katkısı nasıl oldu? İsrail neyi farklı yapıyor?Türkiye'de ve dünyadaki tanı ve tedavi protokolleri nelerdir?Türkiye'deki ölüm sayısının nispi azlığının sebebi nedir?Çocuklar neden daha az etkileniyor?sorularının yanıtlarını paylaştı.

İSRAİL'DE 320 BİN KORONA TESTİ YAPILDI

İsrail Pediatri Derneği önceki Başkanı Eli Somekh, "İsrail'deki mevcut durumu tanımlamak istiyorum. 50 binden fazla vaka oldu. Vakalardaki yükseliş martın sonuna doğru başladı, 208 ölüm oldu. Neden daha düşük? Açıklama Türkiye'deki duruma çok benziyor. Hastalarımızın yaş dağılımına baktığımızda ABD'deki, Çin'deki ve İtalya'daki epidemiyolojiye bakılınca 0-19 yaş grubunun düşük olduğunu görüyoruz. Enfekte olan hastaların yaşı bizim ülkemizde daha düşük.Salgının pik yaptığı zamanlarda yoğun bakım yataklarının yarısı kullanıldı. 11 yaşında bir kız çocuğunun durumu miyokarditten dolayı ciddi. Kawasaki gibi bir durum olabilir. Durumu ciddi olan hastalara baktığımızda, hastaların sayısının bu hafta düşmeye başladığını görüyoruz. İtalya ve İspanya'da olanları hatırlarsak, solunum cihazı kapasitesi her hasta için yeterli değildi. Bir hafta önce önlemler hafifleşmeye başladı. Artık çocukların okula gidebilmesi konuşuluyor. Yarın hükümet karar verecek. Korona testleri ile ilgili ne söyleyebiliriz? 320 bin korona testi yapıldı. Diğer ülkelerle kıyaslayınca 15'inci sıradayız. Korona testi sayısı her gün artıyor. Kamudan da hükümetten de test sayısının yükseltilmesi konusunda baksı altındayız. Günlük 30 bin kadar test sayısı belirledi hükümet" dedi.

ÇOCUKLARDA ÖLÜM ÇOK DÜŞÜK

Dr. Angel Carrasco-Sanz, "0-19 yaş arası çocuk ve ergenlerde 2 binden az vaka var. Toplam Covid vakalarının yüzde 1'i denilebilir. Hastaneye yatırılanların içerisinde yüzde 0.6'sı yoğun bakıma yatırılmış İspanya genelinde. 6 ölüm gerçekleşmiş. Madrid'de martın son haftası ve nisanın ilk haftası hastanelerin neredeyse çöküşü demekti. 3 gün içerisinde Madrid'de hastane kuruldu.5 bin 500 yataklı olması planlanmıştı. Burada 1000 sağlık çalışanı, 550'si hekim. Burada çalıştılar. Bu hastane mart ayının son haftasında açıldı, birkaç güne kapatılacak. Gerekirse 3-4 gün içerisinde faaliyete geçecek şekilde hazırlanacak" diye konuştu.

"BİRKAÇ GÜN İÇERİSİNDE HASTANE AÇMAK ZORUNDA KALDIK"

Dr. Andreas Werner, "Bakım evlerinden gelen veriler, yaşlılar ne yazık ki hayatlarını kaybettiler. Bir kiliseden başlayan vakanın yayılmasıyla karşılaştık. Yoğun bakım yatağı sayısı konusunda şanslıydık. Hastanın çok olduğu yerde yoğun bakım yatağımız vardı. Birkaç gün içerisinde biz de hastane açmak zorunda kaldık. Sokağa çıkma yasağından sonra konsültasyon sayısı da arttı" dedi.

"OLGU VAKASI ÇOK HIZLI YÜKSELİYOR"

Dr. Selim Suner, "Artık bir platoya ulaşmaya başladı. Kuzeydoğu bölgesinde kızıl bir halka görüyoruz. Ülkedeki birçok olgunun burada olduğunu söyleyebiliriz. Şu an ABD'deki 50 eyaleti düşünecek olursak çok farklı yaklaşımlar var. ABD'de bazı sıcak noktalar var. Buralarda olgu vakası çok hızlı yükseliyor. Bu aynı zamanda 100 bin popülasyona oranla rakamları da gösteriyor. Eyaletler arası değişebiliyor. ABD'nin diğer ülkelere oranla daha yüksek ölümlerinin olması yaşla ilintili. Hastaneye yatan hastaların büyük çoğunluğu 65 yaşın üzerinde. Huzurevlerindeki hasta sayısı da bu hastalıktan hayatını kaybedenlerin büyük çoğunluğunu oluşturuyor. Pediatrik vakaların çok azı hastaneye yatırılmış durumda. New Orleans'da olgu vakası yüksek, hastanelerin yoğun bakım üniteleri dolu. Sosyal mesafe ve kısıtlama tedbirleri alındıktan sonra durum daha farklı oluyor. ABD'nin içinde 50 ülke varmış gibi, her biri kendi içinde özerk.Teksas gibi eyaletlerde yüksek sayıda test yapılmadığını görüyoruz.

"ANNE COVID 19 OLSA BİLE BEBEĞİ EMZİRMELİ"

Dr. Massimo Pettoello Mantovani, "Covid varsa bile emzirmeye devam edin. Bebeklerde risk minimum. Ne gibi riskler var onlara bakıyoruz. Çin'den Avustralya'ya kadar farklı çalışmalara baktığımız zaman test edilen süt örneklerinde bakıldığında sütte virüs negatif çıktı. Şüpheli de olsa anne pozitif bile olsa emzirmeye devam etmeli. Anne tedbirlerini aldığı sürece bebeğini emzirebilir. Emziremeyecek durumdaysa başka yollarla verilebilir. Süt sağma olabilir, belli bir dönemden sonra laktasyon olabilir. Ya da sertifikalı süt bankalarından bağışlanan sütler kullanılabilir. Hijyene dikkat edilmeli emzirilirken, maske takılması, ellerin yıkanması, ağzın ve burnun kapanması, bebeğe dokunduktan önce ve sonra 20 saniye el yıkanmalı, yüzeyler temizlenmeli" diye konuştu.

COVİD-19 İLE KALP ARASINDA BAĞLANTI

Dr. Esra Şevketoğlu, "Yetişkinlerde aşırı stokin fırtınasının olması ancak çocukların bağışıklık sisteminde olgunluk olmaması nedeniyle stokin fırtınasının çıkmaması da hipotezler arasında. Kawasaki hastalığı, toksik şok sendromu ile karşılaşan hastalar olduğu söyleniyor. Ateşle ciltte kızarmalarla ortaya çıkar. Kalp arterlerin enflamasyunuyla karşılaşılabilir. Hem Kawasaki hem de toksik şok sendromu süper antikorla ortaya çıkan durumlardır. Korona ailesi çok geniş bir aile. Soğuk algınlığı gibi seyredebildiğini de görebiliyoruz. Bunun bu kadar meşhur olmasının sebeplerinden biri Covid 19'un pandemi haline gelmesi. Amerika bir çalışma yayınladı. Koronavirüsün yetişkinlerde kardiyak sorunlara yol açtığını gösterdi. Kalbe gidebileceği, kardiyak soruna yol açacağıyla ilgili bir rapor var. Genç yetişkinlerde de karşımıza çıkabiliyor, bu Kawasaki ile benzerlik gösteriyor ama emin değiliz. Raporların doğrulanması gerekiyor" dedi.

"GÜVENİLİR OLMAYAN HABERLERİ EVİNİZDEN UZAK TUTUN"

Eli Somekh, "Çocukta aileye yapışmak, dikkatsizlik, endişe gibi kendilerinin ve ailelerinin sağlığından endişe etmek, Covid ile ilgili sorular sormak, uyku sorunları, idrar problemleri, kabus ve iştahın olmaması, ajitasyon ve yorgunluk gibi semptomlar olabilir. Çocuğunuza iyi bakmak için önce kendinize iyi bakacaksınız. Aynı zamanda haber tüketimini azaltmanız gerekiyor. Sürekli haber izleyen çocuk endişeli olacaktır. Özellikle güvenilir olmayan haberleri evinizden uzak tutun. Çocuğunuzun egzersiz yapmasını sağlamaya çalışın, sağlıksız beslenmeden kaçınmanız lazım. Sağlıklı bir uyku ve sağlıklı bir beslenme dedik. Fiziksel olarak çocuklar temas edemese de sanal olarak arkadaşlarıyla, tanıdıklarıyla konuşmasını sağlayın. Gelişimine uygun bir şekilde ona anlatmaya çalışın" açıklamasında bulundu.

İSPANYA'DA SAĞLIK ÇALIŞANLARI KORUNAMADI, HAYATINI KAYBETTİ

Dr. Angel Carrasco-Sanz, "Madrid'de 35-40 hastenimiz var. Pediatrik bakım iki hastanede merkezi hale getirildi. Pediatri koğuşlarına Covid hastaları yatırıldı. Pediatri uzmanlarının yaptığı şeyler, telefon üzerinden konsültasyon sağlamak, diğerlerinin Covid hastalarına bakması sağlandı. Vaka sayısı o kadar fazlaydı ki hekime ihtiyacımız vardı. İspanya'da 40 bin sağlık çalışanı enfekte oldu. 5 vakadan biri sağlık çalışanıydı. En yüksek rakamlar bizde. Meslektaşlarımız, 50 sağlık çalışanı hayatını kaybetti. Acil'de çalışan, ambulansta çalışan hekimler hayatlarını kaybetti. Yeterli koruyucu ekipman yoktu. O yüzden sağlık çalışanları hayatını kaybetti. Korunamadılar ve hasta düştüler" diye konuştu.

Dr. Selim Suner, "Durumu ciddi olan hastalarda ilk düşünülen şey bu hastaları entübe etmekti. Düzgün bir şekilde bu hastalarla nasıl ilgilenileceği hakkında bilgi azdı. Akciğeri koruyucu ventilasyonların kullanılması şeklinde oldu. Daha çok şey öğrendikçe New York'taki tecrübelerimizin ardından bize kılavuz oldu. En başta ventilasyon yöntemini kullanıyorduk. Bu metodoloji kullanılarak ilerleniyordu. Bir diğer nokta vücut pozisyonunun değiştirilmesiydi. Entübe olmayan hastaları da yüzüstü pozisyona almaya başladık. Bu da entübasyonu önlemiş oldu. Covid 19 olan hastalarda kötüleşme olabilir, çok hızlı kötüleşebilir ve oksijen vermek zor olabilir.En son çalışmaya bakıldığında 3 bin kadar hastada yapılan çalışmaya göre mekanik ventilasyondaki hastaların yüzde 89 oranında hayatını kaybettiğini gösteriyor" dedi.

"ÇOCUKLARINIZI AŞILATIN"

Eli Somekh, koronavirüse yakalanmamak için çocuklarını aşılatmaktan kaçınan ebeveynleri uyararak, "Çocuklarınızı aşılatmaya götürün. Diğer hastalıklar koronavirüsten daha tehlikeli olabilir. Aile sağlığı merkezlerine mutlaka gidilmesi gerekiyor. Burada da yüzde 15 oranında düştü, aşı yaptırma oranı da yüzde 21 oranında düştü. Ciddi sorunlara neden olabilir aşıları yaptırmamak.

Influenza kışın daha fazla olur bunun sebebi de virüsün stabilitesi. Yazın stabilite sağlayamıyor, kışın sağlıyor. Çin'de korona aktivitesini daha sıcak bölgelerde de gördük ancak yine de umudum olsa da bilmiyorum demek istiyorum. Bütün durumlara hazırlıklı olmalıyız" diye konuştu.

Dr. Angel Carrasco-Sanz, "Yakın zamanda Birleşmiş Milletler bir yayın yayınladı. Toplumların bazı kesimleri daha da yoksullaşabilir. Aile geliri azalabilir, kadın ve çocuklara şiddet artabilecektir. Çocukların sağlık hizmetlerine başvurması gecikecektir. Pediatrik cerrahi veya başka alt uzmanlıklara gitmeyle ilgili problemler olabilir. Bugünden itibaren özellikle hassas çocuklara yönelmek gerekir" dedi.