BYD yatırımı neden önemli? Hangi modeller Türkiye'de üretilecek?
Türkiye'ye 27 yılın ardından ilk kez doğrudan bir otomotiv yatırımı geldi. Çinli üretici BYD ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı arasında imzalanan anlaşmaya göre, BYD, Türkiye'ye 1 milyar dolarlık yatırım yapacak. Bu kapsamda, yıllık 150 bin adet kapasiteli otomotiv fabrikası kurulacak, tesiste 2026 yılından itibaren elektrikli ve plug-in hibrit modeller üretilecek. Bu modellerin hangileri olacağı henüz açıklanmış değil. Fakat bu konuda bazı ip uçları bulunuyor. Büyük Çinli markaların Avrupa'da üretim yeri aradığı bir döneme denk gelen BYD'nin Türkiye'ye yatırım haberi, yerli otomotiv sanayisi için kritik öneme sahip. Türkiye'ye Çin'den gelen ilk otomotiv yatırımının önemine gelin birlikte yakından bakalım.... Yiğitcan Yıldız yazdı
ABONE OL
Çinli otomotiv üreticisi BYD, Türkiye'ye yatırım için düğmeye bastı.
Çinli otomotiv deviyle imzalar Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve BYD Yönetim Kurulu Başkanı Wang Chuanfu tarafından atıldı.
Yapılan anlaşma çerçevesinde, Çinli üretici Türkiye'de 1 milyar dolarlık yatırım yapacak.
Bu yatırım kapsamında yıllık 150 bin adet kapasiteli elektrikli ve şarj edilebilir hibrit otomobilin tesisi ile sürdürülebilir mobilite teknolojilerine yönelik Ar-Ge merkezi kurulması öngörülüyor.
İşte bu gelişme, her şeyden önce, Türkiye otomotiv sanayisinde yaklaşık 30 yılın ardından ilk kez bir doğrudan yatırım gelmesi bakımından büyük önem taşıyor.
Öyle ki, 90'lı yıllarda Japon otomotiv üreticisi Toyota, tüm dünyada en çok satılan modeli Corolla'nın 7'inci neslinin üretimine Sakarya'da başlamıştı.
Toyota'nın yatırımından 3 yıl sonra, yani 1997 yılında, bu sefer de bir başka Japon üretici Honda, Gebze'deki fabrikasında Corolla'nın rakibi Civic modelinin üretimine start verdi.
Aynı yıl bir başka uzak doğulu Güney Koreli Hyundai, Assan ile kurduğu fabrikasında hafif ticari modeli H100 ve sedan modeli Accent'i üretmeye başladı.
1997'den bu yana Türk otomotiv sanayisinde herhangi bir doğrudan yatırım yapılmazken, Haziran 2018 yılında şirket kurulumu gerçekleşen Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu (TOGG) ile Türk otomotiv sanayisinde yeni bir dönemin kapısı aralandı.
Şimdi ise, BYD'nin yatırımı ile Türk otomotiv sanayisinde yepyeni bir döneme giriliyor.
Peki, BYD'nin yatırımı neden bu denli önem taşıyor? Gelin birlikte bu sorunun yanıtına bakalım...
Çin, hem dünyanın en büyük otomotiv pazarına hem de dünyanın en büyük elektrikli otomobil pazarına ev sahipliği yapıyor.
Counterpoint raporuna göre Çin, 2027 yılına kadar küresel elektrikli otomobil satışlarında yüzde 50'den fazla pazar payına sahip olmaya devam edecek ve ülkedeki elektrikli otomobil satışları 2030 yılında Kuzey Amerika ve Avrupa'nın toplamını aşacak.
Asya ülkesinde neredeyse her yıl yeni bir girişim elektrikli otomobil üretmeye başlarken, satışlarını küresel düzeyde artırmak isteyen yerel üreticiler de gözünü batı pazarlarına dikiyor. Bu pazarların başında ise, sıfır emisyona geçişte sert regülasyonlar uygulayan Avrupa geliyor.
Avrupa ile birlikte, Türkiye de Çinlilerin radarına girmiş durumda.
İç pazarda, başta yerli üretici Togg'un etkisi ile, elektrikli otomobil satışları son 1 yılda yaklaşık 10 kat büyüdü. Ayrıca, Gümrük Birliği'ne dahil olmamız da, Çinlilerin Türkiye'yi Avrupa'ya açılan bir kapı olarak görmesine neden oldu.
Bu kapsamda, 2023'ten itibaren birçok Çinli marka Avrupa'dan önce veya eşzamanlı olarak Türkiye'ye giriş yaptı.
Gelinen noktada, toplam satışların neredeyse yüzde 10'u Çinli markalar tarafından yapılır hale geldi. Hatta, Türkiye'de en çok satış yapan üçüncü marka da bir Çinli oldu. Gelişmeler, satılan her 100 otomobilin 70'ini ise ithal hale getirdi.
Avrupa'da da satılan elektrikli araçlar içinde Çin markalarının payı 2019'da yüzde 1'in altındayken, son dönemde yüzde 8'e ulaştı. Ayrıca, Avrupa'ya elektrikli araç ihracatı 2023'te 10 milyar Euro'ya yaklaşan Çin'in benzer segmentlerdeki elektrikli otomobil fiyatları Avrupa'da üretilen modellerin yüzde 20 altında seyrediyor.
Bu tablo, hem Türkiye hem de Avrupa Birliği'ni, yerli üreticilerini 'Çin akınına' karşı korumak üzere çeşitli önlemler almaya itti.
Türkiye'ye Çin'den ithal edilen tüm yakıt türlerinden otomobillere ilave yüzde 40 gümrük vergisi uygulanırken, Avrupa Birliği de Çin'de üretilen elektrikli otomobillerin Birlik üyesi ülkelere ithalatında yüzde 38.1'e varan oranlarda ilave vergi uygulamaya başlayacak.
Çinli üreticiler için bu vergilerden kaçınmak ve rekabetçiliği korumanın tek yolu ise, Türkiye ve Avrupa pazarlarında satılacak otomobilleri bu coğrafyada üretmek.
Yatırım haberinin gelmesi ile, çekilen 'gümrük duvarı'nın doğru bir hamle olduğu da ortaya çıkmış oldu.
Ayrıca, imza töreninde BYD tarafının "Avrupa'daki tüketicilere ulaşmayı hedefliyoruz" cümlesi de ayrıca değerli.
Bu kapsamda, Türkiye'deki fabrikada üretilecek otomobillerin önemli bir bölümü Gümrük Birliği kapsamında Avrupa'ya vergisiz gönderilecek. Bu da, ihracatımıza olumlu katkı sağlayacak ve ülkeye döviz girdisi bakımından önemli bir kazanç yaratacak.
Türkiye'de toplam otomotiv üretim kapasite 2 milyon adet civarında. BYD'nin yatırımı ile bu 2.2 milyon adede yaklaşacak, bu kapasitenin yüzde 7'sine yakını ise BYD tarafından karşılanacak.
Diğer yerli otomotiv üreticilerinin kapasitelerini bakıldığında ise Tofaş'ın 450 bin, Ford Otosan'ın 440 bin, Oyak Renault'un 360 bin, Hyundai Assan'ın 230 bin, Karsan'ın 60 bin adet yıllık kapasitesi bulunuyor.
Türkiye'deki tüm ağır ticari, traktör ve askeri araç üreticileri ile birlikte ise toplam otomotiv sanayi üretim kapasitesi 2 milyon adedi aşıyor.
BYD'nin adı 'Build Your Dreams', yani 'Hayallerinizi Oluşturun' mottosunun baş harflerinden geliyor. Zaten, Çinli markanın otomobillerinin arka kısmında da bu slogan açık şekilde yazıyor.
Kasım 2023'te ALJ Türkiye distribütörlüğünde Türkiye pazarına giriş yapan BYD, ilk etapta C-segment tam elektrikli modeli Atto 3'ü satışa sundu. 2024 başında ise plug-in hibrit teknolojine sahip D-SUV model Seal U DM-i Türk tüketicisinin beğenesine sunuldu.