Asbest maruziyeti kötü huylu akciğer zarı kanserinin en büyük nedeni

ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN HASTALIĞI

Demirhan, “Akciğer zarı kanseri çevresel faktörlerle doğrudan ilgili bir rahatsızlıktır. Kötü huylu akciğer zarı kanserine yol açan iki önemli neden asbest veya erionit lifleriyle temastır ve bu liflerin solunmasıyla hastalık gelişir. MPM tanısı almış olguların yüzde 70- 90’ında asbest teması bildirilmiştir. Liflerin uzunluğu artıp eni azaldıkça kanserojen etkisi artış gösterir. Bu, ince ve uzun liflerin kansere dönüşme olasılıklarının daha güçlü olduğu anlamına gelir. Erionit lifleri fibröz bir yapı özelliğine sahip olup asbest liflerine göre çok daha güçlü karsinojendir”diyor.

İŞTE RİSK TAŞIYAN O MESLEKLER!

Doç Dr. Özkan Demirhan, bazı araştırmalarda, mezotelyoma dokuları içinde Simian 40 virüsü (SV 40) gösterildiğini ancak ülkemizde bu virüsün gösterilememiş olduğuna dikkat çekip devam ediyor; “Lifsi yapıda olan asbest, ısı ve strese yüksek dayanıklılık gücü nedeniyle uzun yıllar çok sayıda iş kolunda ana madde olarak kullanılmıştır. Bu nedenle; tersane, tekstil, fren balatası, izolasyon maddeleri, çatı kaplama maddeleri, yanmaz maddeler ve gaz maskesi imalatında çalışan işçilerde asbest maruziyeti söz konusudur. Bu iş kolunda çalışanlarda temel rolü asbest lifleri oynar. Aile üyelerinin meslek dışı şekilde yakınlarının kıyafetlerine temas etmeleri de asbeste maruz kalmaları anlamına gelir” diyor.

AK TOPRAĞA DİKKAT!

Demirhan’a göre, kırsal alanda, ak toprağın içinde bulunan kimyasallar da asbest etkisi yaratıyor. Uzun yıllar ülkemizin kırsal alanlarında yaşayanlar, ısı ve su yalıtımı amacıyla ak toprağı evlerin çatılarında, duvarlarında ve hayvan barınaklarında yaygın olarak kullanıyorlar. MPM’nin işe ilk girmeyle başlayan mesleksel temastan genellikle 20-40 yıl sonra ortaya çıktığı belirtiliyor. Asbest veya erionite bağlı çevresel temas kırsal alanda doğumla başlıyor. Asbeste bağlı MPM hastalığının saptandığı yaşın ülkemizde 50-55 yaş civarında olduğu belirtiliyor. Erionit ile temaslı MPM olgularında ise ortalama yaş 40-50 yıl aralığında oluyor.

BATICI GÖĞÜS VE OMUZ AĞRISI DA YAPABİLİR

Mezotelyoma belirtilerine değinen Doç. Dr. Demirhan,” Batıcı göğüs - omuz ağrısı, nefes darlığı en belirgin özelliği olup nadir olarak öksürük, kilo kaybı, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, ateş, balgamdan kan gelmesi gibi belirtilerin yanı sıra tümörün büyümesine ve sinirler üzerine baskı yapması nedeni ile ses kısıklığı, kalp zarında sıvı birikmesine bağlı çarpıntı, kalp yetmezliği gibi şikayetlere de neden olabiliyor. Hastalıklı tarafta göğüs duvarının hareketsizleşmesi fiziki muayenede görülebilen bulguların başında geliyor. Tümör yüzde 95 gibi büyük bir oranda tek taraflı yayılım gösteriyor ve sıklıkla sağ göğüs kafesini daha çok etkiliyor. Çok sık görülmese de bazen cilt altı kitleleri, boyunda şişme ve yutma güçlüğüyle de karşılaşılabiliyor. Mezotelyoma sıklıkla bölgesel olarak yayılsa da nadir de olsa kan ve lenf yoluyla da uzak metastaz yapabiliyor. Tümör, göğüs duvarına ve diyafragma altı karın bölgesi ile akciğerler ve akciğerlerin arkasında kalan bölümlere yayılıyor. Bu durumda akciğerleri saran tümöral kitle oluşumu gözleniyor.

TEŞHİS TANI YÖNTEMLERİ

Tanı ve tedavi yöntemleri için öncelikle asbest maruziyetinin sorgulanması, bunun içinde hastanın doğum yeri ve mesleğinin araştırılması gerekiyor. Mezotelyomada tanı genellikle klinik değerlendirme sonrası radyoloji ile konuyor. Yapılacak en basit tetkikler, basit akciğer grafisi ve tomografi oluyor. Tomografide akciğerin etrafında ve üzerinde akciğeri kısmi veya tama yakın saran plevral kitleler ve plevral sıvı tespiti yapıldıktan sonra hızlıca tanıya gidilmesi biyopsi ile oluyor. Biyopsi materyali için genelde torakoskopik (nadir durumlarda mini torakotomi ile ) biyopsi tercih ediliyor. Biyopsi incelemesinde gerekli,“immünhistokimyasal” çalışmalar sonunda mezotelyomanın hücre tipi kesinleştirilerek tedavi planına geçilmesi gerekiyor. Bazen biyopsi öncesinde biyopsi yeri tayini için erken dönemde de PET CT yapılabiliyor. Ancak PET CT’nin evreleme ve sistemik tarama amacı ile genelde biyopsi sonrası yapıldığı belirtiliyor.

UYGUN HASTADA İLK SEÇENEK CERRAHİ Mİ?

Hastalığa en doğru yaklaşımın kombine tedaviler olduğuna dikkat çekiliyor.” MPM tedavisinde; Cerrahi, kemoterapi, radyoterapi ve kombine tedavi seçenekleri bulunuyor. Tanı ve hücre tipi kesinleştikten sonra erken evre mezotelyomada cerrahi tedavi gerekiyor. Mezotelyomada cerrahi tedavi iki şekilde yapılıyor. Birincisinde; “Plörektomi / Dekortikasyon” adı verilen işlem ile sadece plevradaki (akciğer zarındaki ) tümör mümkün olduğunca geniş şekilde çıkarılıyor. Diyafragm ve kalp zarı tutulumu varsa bunların çıkarılması da yerlerine uygun materyal (protezler ) konularak gerçekleştiriliyor. İkinci cerrahi yöntemde, ameliyat riski oldukça yüksek olan akciğer, parietal plevra, kalp zarı ve diafragma ile beraber çıkarılıyor.Uygun hastalarda cerrahinin ilk seçenek olarak tercih edilmesi, sonrasında ise onkolojik tedavi yapılması gerekiyor. Uygun olmayan hastalarda kemoterapi veya radyoterapi sonrası cerrahi tedavi uygulanabiliyor. Bu tedavilerin yanında immünoterapi, fotodinamik tedavi, gen tedavileri, hedefe yönelik tedaviler, hipertermik perfüzyon kemoterapisi (HIPEC) gibi uygulamalar da gerçekleştiriliyor.