21 bin 965 Türkiye vatandaşı ABD’ye iltica etti

3 yıl önce Ağrılı bir maceracının keşfettiği Meksika sınırından ABD’ye iltica yolunu seçenleri aslında zorlu bir süreç bekliyor.

Diyarbakırlı Ömer bu yolu seçip, ABD’ye iltica eden ve bana New Jersey’de hikayesini anlatan 21 bin 950 Türkiye vatandaşından sadece biriydi.

İLTİCA EDENLERİN HUKUKİ SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

Ömer, Meksika’dan sınırı geçtikten sonra ilk sorgusunda Kürt olduğunu, ülkede sıkıntı çektiğini ve bu yüzden iltica etmek istediğini söyledi. Bu nedenle ayrı bir prosedüre tabi tutuldu. İltica edenlerin çoğu bir hikaye uyduruyor. Eşcinsel olduğunu, Hıristiyan olduğunu söyleyenler bile var.

Ömer karakolda 7 gün kaldı. Sonra üzerlerindeki tüm eşyaları alınarak başka kıyafet giydirildi ve bu kez mülteci merkezine gönderildi.

Orada 10 gün daha kaldı. Sonra eşyalarını iade ederek, evraklarını hazırladılar ve iltica sürecinin başladığını, bu süre zarfında serbest olduğunu söylediler.

Kendi imkanlarıyla EL Paso’dan New Jersey’e gelip diğer arkadaşlarını buldu.

Ancak başkaları, Ömer gibi süreci “kolay” atlatamadı.

GİRESUNLU HAYATİ’NİN ÇEKTİĞİ BÜYÜK SIKINTI

Diğer akrabaları ve hemşerileri gibi ABD’ye gelmek isteyen Giresunlu genç Hayati, 5 bin 500 dolar ödedi şebekeye.

Sınıra kadar sorunsuz geldi. Herkesin geçtiği göletten koşarak geçti. ABD polisi yine herkes gibi onu da gözaltına aldı. Bir toplama merkezine götürdüler:

“Ortam çok kötüydü. 130-140 kişi vardı o merkezde. Alüminyum folyo benzeri bir örtü ve bir de çadırlarda kullanılan mat verdiler. Onların üzerinde yattık. Elimi kelepçeleyip El Paso’daki kampa götürdüler. Orada da bir süre kaldım. Sonra yine elimi kelepçeleyip Houston'da bir toplama merkezine götürdüler. Uçağa kelepçeli bindirdiler beni. 40 gün kaldım orada. Çok zorluk çektim. Sonra iltica işlerim başlatıldı öyle bırakıldım.”

Ömer, Hayati ve diğer iltica edenlerin ABD içindeki hukuki süreci biraz karmaşık. Bu yüzden konuştuklarım konuyu tam bilmiyordu.

Bir hukukçuyla görüştüm.

KİMLERİN İLTİCA TALEBİ KABUL EDİLİYOR?

Wahsington’da hukuk alanında doktora yapan ve daha çok mülteci davalarına giren Avukat Mehmet Işık, süreci şöyle anlattı:

“Kanun 100 mil içinde sınırdan kaçak geçen biri yakalanırsa, deport edilmek zere gözaltına alınır diyor.

Bu yakalanan insanlar, 'İltica etmek istiyorum' dediğinde, bu kişiler için farklı bir hukuki süreç başlar ve bunlar mülteci kamplarına gönderilir.

Burada mülakata alınır.

Kanuna göre iltica etmenin 5 geçerli gerekçesi var:

1. Milliyet olarak (Nationality) azınlık olmak

2. Irksal (Race) azınlık olmak

3. Geldiği ülkedeki iktidara politik muhalif olmak (mesela “gay” olanlar bu madde kapsamına giriyor)

4. Devleti ya da milleti tarafından baskıya maruz kalan bir gruba ait olmak (FETÖ bunu kullanıyor)

5. Dini azınlık olmak

Bunların haricinde iş bulmak, ekonomik sıkıntı çekmek gibi nedenler söyleyenlerin iltica talebi kabul edilmez ve deport edilirler.”

İLTİCA EDENLER 12 YIL TÜRKİYE’YE GELEMEYECEKLER

Aslında iltica etmek sonraki 11-12 yılını gurbette, ülkeye gelemeden yaşamak demek. Çok riskli ve zor bir tercih.

Ancak yine de bu yolu tercih edenlerin sürecini şöyle anlatıyor Mehmet Işık:

“İltica memuru hikayeyi geçerli bulursa başvuruyu kabul eder, evrakları hazırlanır ve kişi ABD içine serbest bırakılır. Gittiği şehirde evraklarını göçmen bürosuna gönderir. Göçmen bürosu kişinin iltica talebini haklı bulursa, 3-4 ay sonra oturma izni, çalışma izni ve sosyal güvenlik numarası gönderilir. Bunlarla ev tutabilir, bir yerde çalışabilir ve devletten az da olsa maddi destek alabilir artık.

Göçmen bürosu bu kişinin durumunu şüpheli bulursa mahkemeye verebilir. Mahkeme de deport edebilir.

İlticası haklı görülmüş biri her şey yolunda giderse, 2-3 yıl sonra Green karta başvurur. Yine her şey yolunda giderse 5 yıl sonra vatandaşlık başvurusu yapabilir. İltica edenler ortalama 8-9 sene sonra ABD vatandaşlığı alabiliyor.

Bu arada ülkesine gidemiyor. Zira ülkesinde sorun olduğunu söylediği için ancak 11-12 yıl sonra ülkesine gidebiliyor.

Meksika sınırından geçenler arasında PKK sempatizanı, ekonomik şartlar diyenler, sebep belirtmeyenlerin büyük kısmı geri gönderildi. Diğerleri içeri alındı.”

KAÇ TÜRK MEKSİKA SINIRINDAN GEÇTİ?

Üç yıl önce keşfedilen bu yeni Amerika yolunu kullanarak, sınırdan geçenlerin kaç kişi olduğuna dair rivayetler muhtelif.

ABD Gümrük ve Sınır Koruma Dairesi’nin son verilerine göre, 2019'dan 2022 Temmuz ayına kadar Meksika sınırından ABD’ye geçerek iltica talebinde bulunan Türkiye vatandaşlarının sayısı 21 bin 965 kişi. Bunlardan 135’i çocuk. Ayrıca hamile olan kadınların da sınırı geçtiği belirtiliyor.

Gelenlerin çoğu genç. Aileleri, çocuklarıyla gelenler de var.

Neredeyse her şehirden, her meslekten gelen insanlar bulunuyor.

Aralarında politik nedenle göçenler olsa da, bu insanların çoğu ekonomik sıkıntılar yüzünden iltica edip, Amerika’da rahat bir hayat kuracağını düşünerek geliyor. ABD'ye girene kadar yaklaşık 15 bin dolar harcıyorlar.

YENİ ROTA KÜBA

ABD yetkilileri Türkiye’den gelen ve iltica edenlerin sayısındaki artış yüzünden Meksika’yı suçluyor ve şebekenin bir parçası olmakla itham ediyor.

Bu yüzden de Meksika’ya son bir yıldır yoğun baskı yaparak geçişleri engellemeye çalışıyor.

Baskılardan kurtulmak isteyen Meksikalı yetkililer THY ile ortak çalışma yaparak, yolcu listelerini önceden alıp şüpheli görülenlerin vizesini iptal ederek gelmelerini engelliyor. Bazıları da Meksika’ya gelse de iltica edeceği anlaşılırsa aynı uçakla geri gönderiliyor.

Ancak Meksika polisiyle ortak çalışan şebekeler bunu bir şekilde atlatmanın yollarını bulmuş. Sorguya alınan Türkler bu polisler aracılığı ile salıveriliyor.

Yine de artan bu baskılar sonunda şebekeler yeni bir rota çizmişler kendilerine.

Yine vize alma sorunu olmayan Küba ABD’ye geçişin bir başka yolu olarak keşfedilmiş.

Şebeke anlaştığı kişileri Küba’ya turist gibi gönderiyor. Burada bir süre kalan Türkler, Küba'nın Guaniguanico yarımadasından deniz yoluyla Cancun’a geliyor. Böylece havalimanındaki sıkı denetimi atlatmış oluyorlar. Buradan uçakla yine sınır şehri Juares’e gelip oradan sınırı geçiyorlar.

Bu rota henüz yeni. Tabii maliyeti daha da yüksek.

ABD’YE GELENLERİ BEKLEYEN ZORLUKLAR

Türklerin yoğun olduğu New Jersey’de inşaat işleri yapan M.C, Meksika sınırından geçenlerden çok sayıda insanın yanında çalıştığını söylüyor. Zaten ilk bulabilecekleri işler de böyle ağır işler.

Dil öğrenmeleri, iyi bir iş bulmaları, ev tutmaları ve hayatlarını düzene sokmaları uzun yıllar alıyor aslında.

En az 5 yıl oldukça zor, ağır çalışma koşulları altında geçiyor. İyi bir mesleği, iyi bir İngilizcesi olanlar bu süreci diğerlerine göre daha az zorlukla atlatıyor.

Ancak iltica etmek neticede ülkesiyle, devletiyle sorunlu bir süreci başlatmak demek. 12 yıl ülkeye gelememek, sonra gelse de kayıtlarında hep iltica ettiğinin görülmesi aslında bir gencin geleceği açsından riskli şeyler.

Fakat genç insanlar bunları pek düşünmüyor ve Amerikan rüyasının büyüsüyle bu maceraya atılıyorlar.

Tavsiye edilecek bir yol değil.

-Son-