2. Mahmut ıslahatları nelerdir? Maddeler halinde 2. Mahmut döneminde yapılan ıslahatlar

Osmanlı Devleti'nin 30. padişahı olan 2. Mahmud dönemi; Osmanlı İmparatorluğu'nun batılılaşma süreci açısından büyük bir önem taşımaktadır. Devletin içinde bulunduğu siyasi bunalımlara rağmen 2. Mahmut, Avrupa'nın bilim ve teknikte ne denli ileri gittiğinin farkına varmış; bu gelişmeleri Osmanlı'ya da uyarlamak için büyük bir çaba göstermiştir. Bu reform uğraşlarının sonucu olarak ortaya çıkan 2. Mahmud ıslahatları nelerdir? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…

Giriş: 18.01.2023 - 01:01 Güncelleme: 18.01.2023 - 01:01

facebook
twitter-x
linkedin
whatsapp
mail

Ekonomi, devlet idaresi, askeri ve eğitim alanında bir dizi reformun yapıldığı; Osmanlı Devleti’nin gelişmiş olan Avrupa’ya ayak uydurabilmesi için büyük bir çabanın sarf edildiği 2. Mahmut döneminde yapılan ıslahatlar hangileridir? İşte, tüm detaylar…

2. Mahmut Islahatları

Osmanlı Devleti’ne, birçok alanda yeni ve modern bir düzen kazandırmak isteyen 2. Mahmud, batı dünyasının sahip olduğu bilim ve teknikten faydalanma yolunu seçmiştir. Daha önce gerçekleştirilen reformlar, yalnızda devletin kaybolan otoritesini yeniden tesis etme amacı taşırken; 2. Mahmud döneminde gerçekleştirilen ıslahatlar ise devleti dağılmaktan kurtarma niyetiyle gerçekleştirilmiştir.

Siyasi, askeri, ekonomi, kültür ve eğitim alanında yapılan ıslahatlarla hem devletin modernleşmesi hedeflenmiş hem de savaşlarda alınan mağlubiyetlerin ardından gelen toprak kayıplarının önüne geçilmek istenmiştir.

2. Mahmud Döneminde Yapılan Islahatlar

1808 ile 1839 yılları arasında hüküm süren 2. Mahmud ıslahatları maddeler halinde şu şekilde sıralanabilir:

1803 yılında Ayalar ile imzalanan Sened-i İttifak ile merkezi otorite güçlendirilmeye çalışılmıştır.
Orhan Gazi zamanında oluşturulan Divan-ı Hümayun kaldırılmış; yerine Heyet- Vükela (Bakanlar Kurulu) getirilmiştir. Divan’da bulunan tüm üyelikler nazırlığa (bakanlık) dönüştürülmüştür.
Devlet memurlarının yargı işleri için Meclis-i Valay-ı Ahkâm-ı Adliye kurulmuştur.
Islahat hareketlerini organize etmek için Dar-ı Şuray-ı Bab-ı Ali kurulmuştur.
Bayındırlık alanında hizmet verecek bir meclis olarak Meclis-i Nafıa kurulmuştur.
Müsadere sistemi kaldırılmış ve özel mülkiyet hakkı güvene altına alınmıştır.
Tımar sistemine son verilmiştir.
Memurlar dâhiliye ve hariciye olarak ikiye ayrıldı. Memurların nişan ve rütbe verilmesi karara bağlanmıştır.
Memurlar için kıyafet düzenlemesi yapılmıştır. Memurların pantolon ve ceket giyip fes takması zorunlu hale getirilmiştir.
Devlet memuru yetiştirmek maksadıyla Mekteb-i Maarif-i Adliye kurulmuştur.
Eyaletler vilayete çevrilmiş ve buraları yönetmesi için müşir adı verilen valiler görevlendirilmiştir.
Köy ve mahallelerde muhtarlıklar kurulmuştur.
Pasaport uygulaması başlatılmıştır.
Köyden kente olan düzensiz göçü engellemek için ülke için seyahate denetim uygulanmıştır.
Posta teşkilatı kurulmuştur.
Salgın hastalıklara karşı karantina yöntemi uygulanmaya başlanmıştır.
Kaldırılan Nizam-ı Cedid orduları yerine Sekban-ı Cedid Ocağı kurulmuştur. Fakat bu ocak, Yeniçerilerin isyanı sonucu kapatılmıştır.
Yeniçeri Ocağı kaldırılmış yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediyye orduları kurulmuştur.
Bu yeni kurulan ordunun asker ihtiyacının karşılanması için Mekteb-i Fünun-ı Harbiye kurulmuştur.
İlk kez nüfus sayımı yapılmıştır.
Mekteb-i Harbiye ve Mekteb-i Tıbbiye kurulmuştur.
Tımarlı sipahilerden doğan boşluğu doldurmak için Redif Birlikleri oluşturulmuştur.
Mızıka-i Hümayun adında bir askeri bando kurulmuştur.
İstanbul’da ilköğretim zorunlu hale getirilmiştir.
Eğitim için Avrupa’ya öğrenciler gönderilmiştir.
Askeri okullarda Fransızca zorunlu ders haline getirilmiştir.
İlk resmi gazete olan Takvim-i Vekay-i Gazetesi çıkartılmıştır.
Yerli malı kullanımı teşvik edilmiş; memurlara yerli malı kıyafet giyme zorunluluğu getirilmiştir.
Devletin gelirlerinin artması amacıyla Evkaf Vekâleti (Vakıflar Müdürlüğü) kurulmuştur.
Ordunun ihtiyacının karşılanması için feshane, bezhane gibi birçok sanayi tesisi kurulmuştur.