Yoksa sonsuz uzayın da bir sonu var mı? Güneş sistemi nerede bitiyor?

BİR DEĞİL ÜÇ SINIRI BULUNUYOR

NASA'ya göre güneş sisteminin bir değil üç potansiyel sınırı vardır: Neptün’ün yörüngesinin ötesindeki kayalık cisimlerden oluşan halka olan Kuiper Kuşağı; heliopoz, güneşin manyetik alanının kenarı ve Dünya'dan zorlukla görülebilen uzak bir kuyruklu yıldız rezervuarı olan Oort Bulutu.

New Mexico'daki Los Alamos Ulusal Laboratuvarı'ndan bir araştırmacı olan Dan Reisenfeld, her bir sınıra ilişkin argümanların "hepsinin haklı olduğu" ve bu da aralarında seçim yapmayı karmaşık hale getirdiğini söyledi.

Ancak çoğu gökbilimcinin en çok üzerinde hemfikir olduğu bir şey var.

1. KUİPER KUŞAĞI

NASA'ya göre Kuiper Kuşağı güneşten 30 ila 50 astronomik birim (AU) uzakta uzanıyor. (Bir astronomik birim, Dünya ile Güneş arasındaki mesafeye eşittir.) Bu bölge, gezegenlerle tek taraflı yerçekimsel çekişmeler nedeniyle iç güneş sisteminden fırlatılan asteroitler ve Plüton gibi cüce gezegenlerle doludur.

Bazı gökbilimciler, Kuiper Kuşağı'nın güneş sisteminin kenarı olarak kabul edilmesi gerektiğini, çünkü bu kuşağın, güneşin öncül-gezegen diskinin (daha sonra gezegenler, aylar ve asteroitler haline gelen dönen gaz ve toz halkası) olduğu yerin kenarını gevşek bir şekilde temsil ettiğini savunuyor.

Reisenfeld, "Güneş sistemini dar anlamda sadece güneş ve onun gezegen cisimleri olarak tanımlarsak, o zaman Kuiper Kuşağı'nın kenarı, güneş sisteminin kenarı olarak düşünülebilir." dedi. Ancak güneş sisteminin bu tanımı, Caltech'ten Mike Brown gibi bazı gökbilimciler tarafından fazlasıyla basit olarak değerlendiriliyor.

Brown yaptığı bir açıklamada "Bu gerçekten doğru değil" dedi. "Gezegenler oluştuğundan beri her şey çoğunlukla dışa doğru çok değişti." Bu, Kuiper Kuşağı'nın, (varsa) muhtemelen Kuiper Kuşağı'nın çok ötesinde yer alan, bulunması zor, varsayımsal Dokuzuncu Gezegen gibi güneş sisteminin tüm "maddelerini" içermediği anlamına gelir.

Heliopoz, heliosfer olarak bilinen güneşin manyetik etkisinin dış kenarıdır. Bu noktada, güneş rüzgârı olarak bilinen güneş tarafından yayılan yüklü parçacık akışı, Samanyolu'ndaki yıldızlardan ve diğer kozmik varlıklardan gelen radyasyon akışını püskürtemeyecek kadar zayıflar.

Reisenfeld, "Heliopozun içindeki plazma güneş kökenli olduğundan ve heliopozun dışındaki plazma yıldızlararası kökenli olduğundan, bazı insanlar heliopozun güneş sisteminin sınırı olduğunu düşünüyor." dedi.

Sonuç olarak, heliopozun ötesindeki boşluğa sıklıkla "yıldızlararası boşluk" veya yıldızlar arasındaki boşluk olarak da atıfta bulunulduğunu ekledi.

İki uzay aracı heliopozun ötesine geçti: 2012'de geçiş yapan Voyager 1 ve 2018'de geçiş yapan Voyager 2. Voyager sondaları heliopozu geçerken, manyetizma ve radyasyon çarpmasının türleri ve seviyelerindeki değişiklikleri hızlı bir şekilde tespit ettiler. Brown, bu durumun bir tür sınırı geçtiklerini ifade ettiğini söyledi.

Bu nedenle güneş sistemini tanımlamak için heliopozu kullanmak bizi orantısız bir mahalleyle karşı karşıya bırakıyor ve bu da bazı araştırmacıların gezegen sistemlerine ilişkin algılarına ters düşüyor.

3. OORT BULUTU

NASA'ya göre Oort Bulutu, güneşten yaklaşık 100.000 AU'ya kadar uzanan en uzak ve en geniş potansiyel güneş sistemi sınırıdır.

Reisenfeld, "Güneş sistemini, Güneş'e kütleçekimsel olarak bağlı olan her şey olarak tanımlayan insanlar, Oort bulutunun kenarını güneş sisteminin kenarı olarak görüyorlar" dedi.

Bazı araştırmacılara göre bu, güneş sistemi sınırı için net bir seçimdir çünkü teoride bir gezegen sistemi, bir yıldızın etrafında dönen tüm nesnelerden oluşur.

Fransa'daki Bordeaux Astrofizik Laboratuvarı'ndan gökbilimci Sean Raymond, bir açıklamasında "Kimsenin Oort Bulutu dışındaki herhangi bir şeyi güneş sisteminin kenarı olarak nasıl değerlendirdiğini anlamıyorum" dedi.

Ancak diğer araştırmacılar, Oort Bulutu'nun yıldızlararası uzayda yer alması nedeniyle, kendi yıldızımıza bağlı olsa bile güneş sisteminin ötesinde yer aldığına inanıyor.

Ayrıca Oort Bulutu'nun gerçekte nerede bittiğine dair büyük miktarda belirsizlik var ve bazıları bunun onu Kuiper Kuşağı kadar güvenilmez bir sınır haline getirdiğini iddia ediyor.

HANGİ SINIR EN DOĞRUSU?

Olası üç sınırdan heliopoz, araştırmacılar ve NASA tarafından güneş sisteminin sınırını tanımlamak için en sık kullanılanıdır. Bunun nedeni, tespit edilmesi en kolay olanı olması ve her iki tarafındaki manyetik özelliklerin önemli ölçüde farklı olmasıdır.

Reisenfeld, "Heliopozun sınır olduğunu savunuyorum çünkü bu gerçekten bir sınır." dedi. "Bir kere onu geçtikten sonra anlarsın."

Ancak Reisenfeld, bunun heliopozun ötesindeki her şeyin devasa uzay kayası 'Oumuamua gibi yıldızlararası bir nesne olarak kabul edilmesi gerektiği anlamına gelmediğini ekledi.

"Oort Bulutu aslında gezegenlerin oluştuğu maddenin bir parçasıydı, dolayısıyla yıldızlararası maddeden değil, güneş sistemi maddesinden oluşuyor" dedi.

Ancak bazı araştırmacılar bu tartışmada bir taraf seçmekten memnun olurken, diğerleri güneş sisteminin birden fazla sınıra sahip olmaması için hiçbir neden göremiyor.

Brown, "Gerçek bir tartışma olmadığını söyleyebilirim" dedi. "Cevaplamaya çalıştığınız soru için neyin önemli olduğuna bağlı olarak bunu tanımlamanın farklı yolları var."

Kaynak: Live Science