Türkiye psikanaliz divanında!

IŞIL CİNMENicinmen@haberturk.comHABERTURK.COMFotoğraflar: &Ouml;zge Mine Sarı&ccedil;amBilgi &Uuml;niversitesi K&uuml;lt&uuml;rel İncelemeler B&ouml;l&uuml;m&uuml; nden B&uuml;lent S&shy;omay la derse devam ediyoruz! S&Ouml;YLEŞİNİN İLK B&Ouml;L&Uuml;M&Uuml; İ&Ccedil;İN TIKLAYIN! T&uuml;rkiye yi psikanaliz divanına yatıralım hocam. Neden T&uuml;rkiye nin de dahil olduğu Doğu toplumları demokrasiyi bir t&uuml;rl&uuml; sindiremiyor? Oğullar, babayı &ouml;ld&uuml;rmediği i&ccedil;in... A&ccedil;ıklayın. Doğu toplumlarında iki t&uuml;r baba fig&uuml;r&uuml; vardır; doğmamız i&ccedil;in spermlerini hediye etmiş olan biyolojik baba ve toplumda baba işlevini y&uuml;klenen insan, lider. BABAYI YEMEK, İKTİDARI İ&Ccedil;SELLEŞTİRMEKTİR T&uuml;rkiye i&ccedil;in Atat&uuml;rk gibi mi? Atat&uuml;rk gibi... Zaten adı da bunu g&ouml;steriyor: T&uuml;rklerin atası. Batı toplumlarının tarihine baktığımızda g&ouml;r&uuml;r&uuml;z ki, bir noktadan sonra oğullar babaya başkaldırır. Mitolojilerde, yaratılış hikayelerinde ve tarihte bunu g&ouml;rebiliriz. Her şeyin, iktidarın, paranın ve kadınların babanın tekelinde olması erişkin oğulları rahatsız eder, oğullar ayaklanırlar ve babayı devirirler, onu yerler ve işlevini aralarında paylaşırlar. Yerler derken metaforik bir yemekten bahsediyoruz değil mi? Evet, babayı yemek iktidarı ondan almak ve i&ccedil;selleştirmek demektir. Her bir &ccedil;ocuk, o babanın bir par&ccedil;asını yer ve &ccedil;ocuklar kendi aralarında bir denge kurarlar. Doğu toplumlarında b&ouml;yle bir denge yok, daha farklı gelişmişler. Kimse babaya başkaldırmamış. İmparatorlar hep babalar olmuş. Firavun, &Ccedil;in İmparatoru, Osmanlı Sultanı, Rus &Ccedil;arı, İran Şahı gibi... Bunlar eşiti olmayan, Tanrı dan hemen sonra gelen insanlar... Ama Osmanlı da da isyankar, babasını &ouml;ld&uuml;ren şehzadeler var, değil mi? Başkaldıran, isyankar &ccedil;ocuk Doğu mitolojisinde ve tarihinde var, hem de dolu! Babayı &ouml;ld&uuml;r&uuml;p, babanın yerine ge&ccedil;iyor yani yeni baba o oluyor! Oğlan g&uuml;&ccedil;lendiğinde &ouml;nce kardeşlerini temizler, sonra da babasını temizler. Osmanlı Sarayı şehzadelerin birbirini boğdurduğu bir yerdir. En g&uuml;&ccedil;l&uuml; olan sağ kalır, o da babanın yerine ge&ccedil;er. DOĞU VE BATI NIN FARKI...Demokrasi bilincinin oluşabilmesi i&ccedil;in olması gereken neydi?Kardeşlerin yani eşitlerin birleşip babanın iradesini ortadan kaldırması ve g&uuml;c&uuml; paylaşması! Oysa Doğu daki gelenek şudur: Babaya son ana kadar biat edersin ve ayağını kaydırabileceğin anda da ihanet edersin. Şark ın en b&uuml;y&uuml;k sorunu budur. Demokrasi bu y&uuml;zden gelişemez. Batı da ne oluyor? Batı da oğullar birleşip başkaldırıyor ve iktidarı eşitler arasında paylaşıyorlar. Magna Carta yı hatırla! Dolayısıyla Doğu ve Batı toplumlarının s&uuml;peregoları farklıdır. Batı daki s&uuml;perego i&ccedil;selleşmiştir &ccedil;&uuml;nk&uuml; baba par&ccedil;anlamış ve yenmiş. Yani s&uuml;peregonun yasakları Batı daki bireylerin i&ccedil;inde. Doğu da ise o yasaklar hala babanın yasakları ve dolayısıyla bizim dışımızda duruyorlar. S&uuml;perego, Doğu toplumları i&ccedil;in &uuml;st&uuml;nden atlanılan ve etrafından dolaşılan, kandırılmaya &ccedil;alışılan bir kavram olarak kalacak. İki toplumun temel kurgusu farklı o y&uuml;zden demokrasi burada bir t&uuml;rl&uuml; sindirilemiyor. YEMEK İSTER, SEVİŞMEK İSTER, KAKASINI OLDUĞU YERE YAPMAK İSTER Psikanalizin 3 temel kavramı: İd, ego ve s&uuml;perego... Nedir bunlar? İd, doğuştan gelen i&ccedil;g&uuml;d&uuml;lerimiz ve yaşam enerjimizdir. Hepimizde aynı &ccedil;alışır ve sadece istemeyi bilir. Yemek yemek ister, s&uuml;rekli haz duymak ister, cinsel olgunluğa ulaştığında sevişmek ister, bulduğu her şeyi alıp kendine saklamak ister, kakası geldiği anda kakasını olduğu yere yapmak ister. Bildiğimiz bebek yani... Evet, bebek budur! Bebek zamanla istediği her şeyin ona iyi gelmeyeceğini ve bazı isteklerinin ona zarar verebileceğini &ouml;ğrenir. Mesela bebek ateşe elini sokmak ister, annesi uyarır. Bebek cama &ccedil;ıkar, annesi indirir. Bebek daha dili &ouml;ğrenmeden bunları &ouml;ğrenir ve bunlar onun egosunu oluşturur. Yani ego toplumsal yasaklarla değil, bebeğin hayatta kalması ve varlığını koruması i&ccedil;in gerekli tedbirlerle gelişir. Hi&ccedil;bir bebek bunları bilerek doğmaz, bunlar &ouml;ğrenilir. Bunları &ouml;ğrenirken bebek hen&uuml;z bebektir yani hen&uuml;z konuşmuyordur. Dille birlikte sıra s&uuml;peregoya mı geliyor? Evet, &ccedil;ocuk b&uuml;y&uuml;r, dili &ouml;ğrenir. Sadece annesiyle değil, babasıyla, yaşıtlarıyla ilişkiler kurmaya başlar. Sosyal varlığın kurulması i&ccedil;in gereken yasaklar vardır; bu yasaklar da s&uuml;peregoyu oluşturur. &Ccedil;ocuğa, ahlaki olan olmayan, uygun olan olmayan, caiz olan olmayan, ayıp olan olmayan diye ayrımlar &ouml;ğretilir. Mesela pipinle oynama ya da o başkasının bırak, alma. Bu ayrımlar, egonunkilerden &ccedil;ok farklı &ccedil;&uuml;nk&uuml; varlığı koruma işlevi olan, hayati yasaklar değiller, değil mi? Evet, pipisiyle oynasa ne olacak? Ya da başkasına ait bir şey almaya kalktığında ne olacak? &Ccedil;ocuklar m&uuml;lkiyet duygusuyla doğmaz, onun d&uuml;nyasında aitlik yoktur. &Ccedil;alma bir ego yasağı değildir &ccedil;&uuml;nk&uuml; &ccedil;ocuk arkadaşının oyuncağını aldığında başına bir şey gelmez. &Ccedil;alma yasağı, Sana ait olmayan bir şeyi almak ayıptır, g&uuml;nahtır c&uuml;mleleriyle &ouml;ğretilir. Toplumların da, insanlar gibi id, ego ve s&uuml;perego katmanları var mı? Elbette. &Ouml;rneğin bir toplumda fazla yasak varsa, g&uuml;nah ya da ayıp kavramlarına sık&ccedil;a referans verilliyorsa, o toplumun s&uuml;peregosu fazla gelişmiştir. Doğru mu? Doğru. İd mutlaktır &ccedil;&uuml;nk&uuml; onunla doğarız. Ancak ego ve s&uuml;perego gelişir. Egon şiddetli gelişirse, her şeyi kendini korumak i&ccedil;in ve kendin i&ccedil;in yaparsın; ego tam bir baş belasına d&ouml;n&uuml;ş&uuml;r. B&ouml;yle insanlara egoist yani bencil deriz. Sağlıklı olabilmek i&ccedil;in ego ve s&uuml;perego oluşurken ikame ve ertelemenin de gelişmesi gerekir. S&uuml;perego bize ikame et ve ertele der. Nasıl? A&ccedil; olduğumuzda yolda g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml;m&uuml;z otları yemeyiz. Erteleriz ve bir yerden sandvi&ccedil; alırız. &Ccedil;işimiz geldiğinde olduğumuz yere yapmayız, erteleriz ve uygun bir yer buluruz. Bir yasakla karşılaştığımızda hangisini erteleyeceğini bilmek &ccedil;ok &ouml;nemlidir. HER BEBEK, ANNESİNİ ARZULAR Her bebek i&ccedil;in esas arzu nesnesi kendi annesi olduğuna g&ouml;re, b&uuml;y&uuml;d&uuml;k&ccedil;e hayatımıza giren erkek ya da kadınlar da annemizi mi ikame ediyor? Her bebek, annesini arzular. Ama b&uuml;y&uuml;d&uuml;k&ccedil;e annenin yaş&ccedil;a &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k olduğunu anlar, cinsel olarak babayla ilişki i&ccedil;inde olduğunu kavrar ve o ilişkide kendisine yani bebeğe yer olmadığını kabul eder. Dolayısıyla bir zaman sonra, Annemin yerini tutabilecek bir başkasını istiyorum demek zorunda kalır. Ama 3 yaşında b&ouml;yle birini ona vermeyeceklerine g&ouml;re hem erteler, hem de ikame eder. Yani makul miktarda s&uuml;perego hem insanlar, hem de toplumlar i&ccedil;in gerekli bir bileşen değil mi? Medeniyet, s&uuml;perego gerektirir. Toplumlar arzularını, arzu duydukları anda yerine getirseydi, adalet diye bir kavramdan s&ouml;z edilemezdi. Herkes birbirini lin&ccedil; ederdi. Bir adam g&ouml;z&uuml;m&uuml;z&uuml;n &ouml;n&uuml;nde su&ccedil; işlediğinde, onu o anda cezalandıramayız. Bekleriz ve mahkemeye gideriz. İntikam duygusu yerine adalet duygusunu ikame ettim. Hatta belki de onu affederiz! İNSANLAR SALDIRGANLIKLARININ BEDELİNİ &Ouml;DEMEYECEKLERİNİ BİLDİKLERİNDE... İkame edilmeyen, arzu edildiği gibi uygulanan şiddeti nasıl anlayacağız? &Ouml;rneğin, insanları askere alıp, ayrılık&ccedil;ı ter&ouml;rist lere karşı savaşmaya g&ouml;nderebilirsin. Bunu anlamak zor olmaz; T&uuml;rkiye tarihini, Osmanlı İmparatorluğu nda K&uuml;rtlerin yerini, Cumhuriyet kurulurken T&uuml;rkiye nin nasıl bir temel &uuml;zerine inşa edildiğini araştırdığımızda bunu anlarız. Ama K&uuml;rtlerle savaşmak i&ccedil;in g&ouml;nderilen &ccedil;ocukların K&uuml;rtlere nasıl bok yedirdiğini, kulaklarını kesip kendilerine nasıl kolye yaptıklarını bu verilerle anlayamayız. İşin her zaman &ouml;teki yanı vardır. Nasıl anlayacağız? İnsandaki şiddet duygularını, saldırganlığın bedelini &ouml;demeyeceklerini bildiklerinde nasıl davrandıklarını, nasıl bir keyifle işkence yaptıklarını anlamak i&ccedil;in psikanalize başvurmak gerekli. Buna bakmak d&uuml;nyadaki insanları, zalim ve mazlum olarak ikiye ayırmamızı engeller. Psikanaliz bunun i&ccedil;in ne diyor? Şiddet ve saldırganlık bir &ouml;l&uuml;m d&uuml;rt&uuml;s&uuml; olarak hepimizde vardır. Fakat i&ccedil;inde yaşadığımız uygarlığın kuralları nedeniyle bu d&uuml;rt&uuml;y&uuml; denetim altına tutarız, bastırırız, geri iteriz. Bu her zaman hayırlı bir sonu&ccedil; vermez ve başka bir davranış bi&ccedil;imi olarak ortaya &ccedil;ıkar. G&uuml;nl&uuml;k hayatımızda bu d&uuml;rt&uuml;y&uuml; baskı altında tutabilmeyi &ouml;ğreniriz. Ancak &ouml;yle tarihsel bir an gelir ki, her şey serbest olur ve o zaman bastırdıkların bastırdığından daha da şiddetli bir şekilde ortaya &ccedil;ıkar. BASTIRILAN, HER ZAMAN GERİ D&Ouml;NERVe buna bastırılanın geri d&ouml;n&uuml;ş&uuml; denir. Bu ilke, sadece şiddet konusunda değil bir&ccedil;ok alanda &ccedil;alışıyor, değil mi? Evet, ama şiddet en g&uuml;zel &ouml;rneğidir. Pasif agresiflik de b&ouml;yledir. Kişinin kendisi şiddet uygulamamakla birlikte karşısındakini s&uuml;rekli kışkırtan, rahatsız edecek s&ouml;zleri &ouml;zellikle se&ccedil;en bir insan t&uuml;r&uuml; vardır. Bastırılan şiddet olarak ortaya &ccedil;ıkaramıyorsa bu, kişide b&uuml;y&uuml;k bir s&uuml;perego olduğunun g&ouml;stergesidir. Bu, toplumun kurallarına ve k&uuml;lt&uuml;r&uuml;ne uymamızı zorlayan i&ccedil;imizdeki g&uuml;&ccedil;t&uuml;r. Kimseye saldırmazsın ama karşındakinin şiddetini kurcalarsın. Bu da, bastırılanın geri d&ouml;n&uuml;ş&uuml;n&uuml;n medeni versiyonudur ve aynı tehlikeyi taşır. &Uuml;st&uuml;ne burada masum pozisyonunda kalırsın. Psikanalizi iyi anlarsak, bu s&uuml;re&ccedil;leri de anlarız ve i&ccedil;selleştirebiliriz. Psikanalizi iyi anlamazsak bu s&uuml;reci i&ccedil;selleştiremez miyiz? Toplumsal olayları sadece psikanalizle anlamaya &ccedil;alışmak &ccedil;ok yanlış olur. Psikanaliz, bug&uuml;ne kadar felsefi disiplinlerin yaptıklarını ve anlattıklarını yeni terimler ekleyerek tekrarlıyor; yeni bir bakış a&ccedil;ısıyla anlatıyor. Burada tedavi ama&ccedil;lı psikanalizden bahsetmiyoruz elbette; o tıbbın bir par&ccedil;asıdır. D&uuml;nyayı, ekonomiyi, politikayı, k&uuml;lt&uuml;rleri kavramak i&ccedil;in kullandığımız psikanaliz teorisinden bahsediyoruz. KAPİTALİZM, BABA OTORİTESİ ALTINDA YEŞEREMEZ Divandaki T&uuml;rkiye ye geri d&ouml;nelim. Demokrasiyi sindirmek m&uuml;mk&uuml;n olacak mı? Bu sorunun &ccedil;&ouml;z&uuml;lebilmesi i&ccedil;in toplumun kendi i&ccedil;ine bakması gerekir. T&uuml;rkiye de ger&ccedil;ek anlamda kapitalistleşme kısa zaman &ouml;nce oldu; &Ouml;zal d&ouml;neminde başladı. Olması gerekiyor, &ccedil;&uuml;nk&uuml; kapitalistleşme eşitlenmedir. Nasıl yani hocam? İnsanları eşitleme anlamında değil, kapitalistleri eşitleme anlamında! Kapitalizm bir baba otoritesi altında yeşeremez. Kapitalistler, rekabet edebilmek i&ccedil;in tek ve &ouml;zg&uuml;r bireyler olmalılar. T&uuml;rkiye, baba iktidar yoluna gittik&ccedil;e ekonomik durum zayıflıyor &ccedil;&uuml;nk&uuml; kapitalizm i&ccedil;ine kapanıyor ve rekabet ortadan kalkıyor. Sadece biat etmiş olan kapitalistlere bir takım kazanımlar ediniyor. Bu da kapitalizmin doğasını bozuyor. Demokratikleşme i&ccedil;in &ouml;ncelikle biat k&uuml;lt&uuml;r&uuml;nden kurtulmak gerekiyor. ATAT&Uuml;RK TEN SONRAKİ BABA... Psikanalitik a&ccedil;ıdan Atat&uuml;rk e kızabilir miyiz? Baba lık meselesi y&uuml;z&uuml;nden... Bu noktada Atat&uuml;rk e paye vermek gerekir &ccedil;&uuml;nk&uuml; hi&ccedil;bir zaman saltanat kurmaya ya da hanedan oluşturmaya kalkışmadı. 15 yıl kaldı ve gitti. Yerini de babalıkla alakası olmayan İsmet İn&ouml;n&uuml; y&uuml; bıraktı. Zaten kısa s&uuml;re sonra da &ccedil;ok partili d&ouml;neme ge&ccedil;ildi. Atat&uuml;rk ten sonra kim baba oldu? Ne Adnan Menderes, ne Celal Bayar, ne B&uuml;lent Ecevit, ne de S&uuml;leyman Demirel baba fig&uuml;r&uuml;n&uuml;n yerini dolduramadı. Babasız mı kaldık? Hayır, rejim hala o baba varmış gibi kuruluydu ve 1938 den 2000 li yılların ortalarına kadar Ahh babamız gitti diyerek m&uuml;thiş bir matem k&uuml;lt&uuml;r&uuml;nde yaşadık. Onun yerini askerler doldurmaya &ccedil;alıştı ama askerler baba olamazlar; sadece babanın &ccedil;izgisinden &ccedil;ıkılmamasını sağlayabilirler. &Ccedil;izilen yoldan &ccedil;ıkıldığında asker Hoop! deyip, &ccedil;ıkanları yola geri soktu. &Ouml;ZG&Uuml;RLEŞME VS YENİ BABA1960, 1971, 1980, 28 Şubat ta olduğu gibi... Evet, sonu&ccedil;ta iki se&ccedil;enek vardı: Ya buradan bir &ouml;zg&uuml;rleşmeye gidilecekti ya da yeni bir baba icat edilecekti. Şimdi yeni bir baba kendini icat etmeye &ccedil;alışıyor. Bu son 5 yıldır s&uuml;ren bir durum; ondan &ouml;ncesinde baba değil ağabeydi. Baba olabilmek i&ccedil;in ne gerekiyor? Baba fig&uuml;r&uuml;n&uuml;n ortaya &ccedil;ıkabilmesi i&ccedil;in her şeyden &ouml;nce olağan&uuml;st&uuml; bir durum olması gerekli. Mustafa Kemal, olağan&uuml;st&uuml; bir durumda ortaya &ccedil;ıkmıştı. Bir imparatorluk yıkılıyor ve ulus devlet kuruluyordu. Bu bakış a&ccedil;ısıyla okursak, Gezi neydi? &Ccedil;ok net bir şekilde babaya isyandı. İşin &ccedil;evreci kısmı f&uuml;nyeydi. Gezi Parkı nı ve Taksim Meydanı nı dolduran insanlar ağa&ccedil;larımız gidiyor demiyorlardı. Biz yeni bir baba istemiyoruz, bizim buna tahamm&uuml;l&uuml;m&uuml;z yok! diyorlardı. Dertleri h&uuml;k&uuml;metle de değildi! Dertleri, k&uuml;rtaja, sezeryana, elini tuttuğuna, &ouml;p&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;ne, eteğine, sigarana, i&ccedil;kine karışan tipik baba fig&uuml;r&uuml;yleydi. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; bu meselelerin t&uuml;m&uuml;ne ancak bir baba kafasını takar! Mini eteğin ya da &ouml;p&uuml;şt&uuml;ğ&uuml;n adam, ancak babanın kafasını meşgul eder; h&uuml;k&uuml;metin değil. ŞİMDİ BUNA YENİLGİ Mİ DİYECEĞİZ? Gezi deki babaya isyan, Batı daki eşitlenme isteği gibi sayılabilir miydi? Tabii ki... Ama artık Magna Carta nın yazıldığı 13. y&uuml;zyılda yaşamadığımız i&ccedil;in sadece 15 baronun değil, herkesin eşitlenme &ccedil;ağrısı var! Kadınıyla, erkeğiyle LGBT siyle birlikte eşit olma gayreti var. Bu 15 baronun krala gidip, Benim mirasıma karışma demesinden farklı bir olay! Peki babaya isyan edildi ama sonu&ccedil; ne oldu? 1871 Paris Kom&uuml;n&uuml; 68 g&uuml;n s&uuml;rd&uuml; ama geleceğe o kadar &ccedil;ok şey bıraktı ki! Biz buradan bir şehir kendi kendini nasıl y&ouml;netir, onu &ouml;ğrendik. Şimdi buna yenilgi mi diyeceğiz? Gezi bize aynı yapının i&ccedil;inde K&uuml;rt, Alevi, M&uuml;sl&uuml;man, Hıristiyan, ateist, solcu, sağcı, LGBTT olabileceğini g&ouml;sterdi. M&uuml;sl&uuml;manlığı, gericilikle &ouml;zdeş tutmuş laik &ccedil;ocuklar, M&uuml;sl&uuml;manlar namaz kılarken başlarında n&ouml;bet tuttu. Gezi olmasaydı şu an, HDP barajı ge&ccedil;ecek mi diye d&uuml;ş&uuml;nemezdik bile. Bir toplumsal hareket başka nasıl zafer kazanır ben bilmiyorum. T&uuml;rkiye divandan kalkabilir! Başlangı&ccedil; d&uuml;zeyinde bir analiz yaptık sanıyorum. Olabilecek psikanalitik okumalardan sadece birini yapmış olduk. Kadın-erkek ilişkilerinin, aile i&ccedil;i şiddetin okumasını da yapabiliriz. Bunu T&uuml;rkiye nin ekonomik yapısıyla, k&uuml;lt&uuml;r&uuml;yle, Osmanlı gelenekleriyle de okuyabiliriz, diğer yandan da psikanalitik olarak okuyabiliriz. İkisini birden yapmalıyız, &ccedil;&uuml;nk&uuml; biri diğerine alternatif değil. Disiplinler rakip değildir; hayatı anlamak i&ccedil;in hepsi gereklidir! Encore Yayınları/20 Lira Suret nedir? Suret, yılda 2 kez, 6 ayda bir yayımlanan bir psiko k&uuml;lt&uuml;rel analiz dergisi; k&uuml;lt&uuml;rel olguları psikanaliz ışığında yeniden yorumlamayı ama&ccedil;lıyor. Psikanalitik odağını net ortaya koyan ama m&uuml;zik, edebiyat, sinema, politika ve dinden de bahseden, psikanalizin yeni yeni zuhur etmekte olan bilimsel disiplinlerine yer veren bir dergi. Yazarlarının &ouml;nemli bir kısmı psikanalist ama psikososyal alanda &ccedil;alışanlar ve n&ouml;robilimciler de var. Dergiyle en &ccedil;ok uğraşan &Ouml;zg&uuml;r &Ouml;ğ&uuml;tcen dir. İsmi neden Suret? Bunu aylarca tartıştık, &ccedil;ok &ouml;neri vardı. Suret, İngilizce de likeness ın karşılığı yani bizi ilgilendiren karşılığı bu. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; Tevrat taki Yaratılış suresinde ve Tanrı insanı kendi suretinde yarattı der. Oradaki s&ouml;zc&uuml;k likeness tır. Yazarlar dindar olduğu i&ccedil;in değil, ama herkesin kafasında dini bir &ccedil;ağrışımı da var. Dinle de &ccedil;ok uğraşıyoruz. Y&uuml;celtmek, eleştirmek ya da yerin dibine batırmak i&ccedil;in değil; anlamak i&ccedil;in! İnsanların dinle kurduğu ilişkiyi anlamadan, insanları anlayamayız. Suret i kimler okusun? Suret, biraz daha akademik bir dergi ve herkesin pat diye alıp okumasına hazır değil. Bu konuları &ouml;nbilgi olmadan anlaşılabilecek bir dille yazmak &ccedil;ok zor. Psikanalize ilgisi olan lisans&uuml;st&uuml; &ouml;ğrenciler ya da akademisyenler i&ccedil;in bir dergi diyebilirim. Her sayı belli bir konu &ccedil;evresinde dosya olarak ilerliyor ama dosya dışı b&ouml;l&uuml;mler de var. Bir sonraki sayının konusu ne? &Ccedil;ıkacak olan 6. sayı Soykırım ve Y&uuml;zleşme yle ilgili olacak. Bu durumu psikanalizi kullanarak okumaya &ccedil;alışacağız.

Türkiye psikanaliz divanında!

Işıl Cinmen'in Boş Ders'teki konuğu Bülent Somay, Türkiye'yi psikanaliz divanına yatırdı