Ukraynalı ajanlar Rusya'da nasıl faaliyet gösteriyor, Rus generalin öldürülmesinin sonuçları neler olacak?

Korgeneral İgor Kirillov, Rusya'nın Ukrayna'daki kapsamlı işgalinin başlamasından bu yana cephe gerisinde öldürülen en yüksek rütbeli askeri yetkili.

Kirillov suikasti Rus askeri ve siyasi çevrelerde şok etkisi yarattı. Ukrayna İstihbarat Servisi SBU'dan kaynaklar, olayın arkasında kendilerinin olduğunu duyurdu.

Ukrayna topraklarındaki Rus güçlerini hedef alan birçok operasyon düzenlendiğini biliyoruz. Ancak Ukrayna istihbaratının, Rus generali Moskova'daki evinin önünde hedef alabilmesi, Rusya'nın güvenlik kapasitesi ve Ukrayna'nın yapabilecekleri hakkında tartışmaları da beraberinde getiriyor.

Saldırı için bir scooter'ın seçilmesi zekice görünüyor. Bu araçlar tüm Moskova sokaklarında terk edilmiş duruyor ve hiç dikkat çekmiyor.

Ancak bombanın Korgeneral Kirillov evinden çıktığı sırada patlatılmış olması, Ukraynalı istihbaratçıların olay yerini -kamerayla ya da çıplak gözle- görebildiğini gösteriyor.

Bu, SBU'nın Rusya'nın büyük şehirlerinde gerçekleştirdiği ilk suikast değil. Siyasetçilere ya da askerlere yönelik önceki saldırılar, Ukraynalı ajanların nasıl çalıştığıyla ilgili de fikir veriyor.

Getty Images

Geçen yıl Nisan ayında Devlet Başkanı Vladimir Putin yanlısı askeri blog yazarı Vladlen Tatarski, takipçileriyle St. Petersburg'daki bir kafede bir araya geldi.

'Street Food Bar No 1' isimli kafedeki etkinlikte kendisini sanat öğrencisi olarak tanıtan Darya Trepova adlı bir kadın, bir asker başı heykelini kendisine hediye etti. Dakikalar sonra, Tatarski'nin tekrar kutusuna koyduğu bu heykel patladı ve Tatarski hayatını kaybetti. Çok sayıda kişi de yaralandı.

Trepova, çıkarıldığı mahkemede, heykelin içerisinde patlayıcı olduğunu bilmediğini savundu. Ukrayna'daki savaşa karşı olduğunu kabul etmekle birlikte, kendisine heykelin içerisinde bir mikrofonun olduğunun söylendiğini iddia etti.

Darya Trepova'ya 27 yıl hapis cezası verildi.

Trepova'nın bu saldırıyı önceden bilip bilmemesinden bağımsız olarak, Ukrayna istihbaratının Ukrayna'ya sempati besleyen Rusları ikna ettiği ve kullandığı biliniyor.

Eylemler, sabotaj organize etmekten, bomba düzeneği kurmaya kadar değişebliyor.

Ukrayna istihbaratı, en bilinen suikast yöntemi olan "tetikçi göndermekten" de geri durmuyor.

Bir yıl önce Rus yanlısı Ukraynalı milletvekili Ilya Kiva, Moskova dışındaki bir köyde vurularak öldürüldü. Tetikçi, Kiva'yı parkta yürürken yakaladı ve iki atışla öldürdü.

Ukrayna resmi bir açıklama yapmadı ama SBU kaynakları olayın arkasında kendilerinin olduğunu duyurdu.

Beş gün önce, önde gelen Rus füze uzmanı Mikhail Şatski, Moskova dışındaki bir ormanda vurularak öldürüldü. Bu olay da Ukrayna istihbaratının işi olarak kabul edildi ancak resmi bir açıklama yapılmadı.

Mikhail Şatski, Rusya'nın Kh-59 ve Kh-69 seyir füzelerinin modernizasyonundan sorumluydu. Bu füzelerin Ukrayna'da önemli bir tahribat ve can kaybına neden olduğu biliniyor.

Şatski'nin öldürülmesinden birkaç gün sonra Kirillov suikasti, Ukraynalı ajanların Rusya'daki faaliyetlerinin kapsamı hakkında fikir veriyor.

Saldırılarda yalnızca siyasetçiler ve Rus ordusuyla ilişkili isimler hedef alınmıyor.

2022'nin Ağustos ayında Darya Dugina bir bombalı araç saldırısında öldürüldü. Bunun, Darya Dugina'nın babası olan, Moskova'nın Ukrayna saldırısının ideologlarından Aleksander Dugin'e bir mesaj olduğu düşünüldü.

Rusya'nın soruşturmasında iki Ukrayna vatandaşının bu saldırıya karıştığı belirlendi.

43 yaşındaki Natalya Vovk, Rusya içlerine, işgal edilmiş Donetsk bölgesinden girmişti. Daha sonra Rusya'da başka bir Ukraynalı ile buluştular ve bombayı yaptıkları garajı kiraladılar.

Öte yandan, bazı uzmanlar Korgeneral Kirillov'un Ukrayna tarafından öldürülmemiş olabileceğini de ileri sürüyor.

Kiev'den Yuriy Karin, bunun Rus ordusu içerisindeki güç mücadelesinin bir sonucu olabileceğini, ya da Kremlin'in savaş suçlarının önemli bir tanığını ortadan kaldırmak istemiş olabileceğini söylüyor.

Ancak eğer saldırı, tahmin edildiği gibi Ukrayna'nın eylemiyse, buradaki mesajın ne olduğu açık: "Rus generaller Moskova içinde bile kendilerini güvende hissetmemeliler."

'General suikasti Moskova'daki normal hayatı sarsıyor'

BBC Rusya Editörü Steve Rosenberg'in analizi:

Moskova'da gerçeklikle görüntü arasında sürekli bir savaş var.

Savaşın üçüncü yılında, buradaki yaşam oldukça normal seyrediyormuş gibi görünüyor: Metro hattında kalabalık yolcular, barlarda ve kulüplerde genç Moskovalılar...

Sonra birden bire, Rusya'da bugün hiçbir şeyin normal olmadığını hatırlatan "bir şey" oluveriyor.

Bu şey, bazen Moskova'nın hava savunmasına yaklaşan bir drone, bazen de daha dramatik biçimde bir Rus generalin evinin önünde bombalı saldırıyla öldürülmesi oluyor.

Korgeneral Igor Kirillov ve asistanı Ilya Polikarpov elektrikli scooter'a gizlenen bombayla öldürüldüğünde, Ukrayna'daki savaşın gerçekliği Rusya'da bir kez daha hissedilmiş oldu.

En azından olay yerine giden Ruslar için...

Patlamanın olduğu binanın hemen yanında oturan Liza, "Haberlerde izlediğimizde uzakta olan bir şeymiş gibi hissediliyor. Ama yan binaya kadar geldiğinde tamamen farklı ve korkunç hale geliyor" diyor.

"Kaygım çok arttı, her sesten korkuyorum. Bir drone mu geliyor diye düşünüp duruyorum" diye ekliyor.

EPA

Ukrayna savaşının uzakta olan bir mesele olarak algılanması, buralarda çok duyduğum bir ifade. Moskova'da nüfusun önemli bir kısmı, bu savaşı televizyon ya da telefon ekranlarından deneyimliyor.

Çok sayıda ölü ve yaralı olmasına rağmen bu durum şaşırtıcı.

Ancak Moskova'da bir Rus generalin öldürülmesi, kimileri için alarm zillerinin çalması demek. Savaşın çok gerçek ve çok yakın olduğunun da kanıtı.

Peki Rus yetkililer için de bu bir uyarı olacak mı?

Muhtemelen hayır. Kremlin'in Ukrayna'da bir U dönüşü yapacağına ilişkin pek işaret yok. Moskova bu savaşı daha da yoğunlaştırmak istiyor.

Kirillov'un öldürülmesine ilişkin tepkilerden de bu anlaşılıyor. Rusya devlet televizyonunda bir sunucu, bu saldırıyla "Zelenskiy'nin kendi ölüm fermanını imzaladığını" bile söyleyebiliyor.

Eski Rus Devlet Başkanı Dimitry Medvedev de "Saldırganların Kiev'deki şeflerini yok etmek için elimizden geleni yapmalıyız" dedi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin saldırıyla ilgili henüz bir açıklama yapmadı. Ancak şimdiye kadarkilerde "Rusya'nın her zaman yanıt vereceğini" söylemişti.

Perşembe günü Putin geleneksel yıl sonu basın konferansını gerçekleştirecek. Burada Kirillov'un öldürülmesiyle ilgili konuşup konuşmayacağı merak ediliyor.

Bir diğer merak konusu ise Suriye'yle ilgili sessizliğini bozup bozmayacağı.