Türkiye'nin Otomobili Bir Devrim Hikâyesi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2011'de % 100 yerli otomobil hedefini tekrarlayarak "Bu ülkede bu işe soyunacak bir baba yiğidin olduğunu düşünüyorum. Artık yerli bir otomobil yakışır" dedi.

Anadolu Grubu, BMC, Kök Grubu, Turkcell, Zorlu Holding ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), güçlerini birleştirerek 25 Haziran 2018'de Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş'yi (TOGG) kurdu.

TOGG (Türkiye'nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş)

Mehmet Gürcan Karakaş: CEO

Anadolu Grubu (%19)

BMC (%19)

Kök Grubu (%19)

Turkcell (%19)

Zorlu Holding (%19)

TOBB (%5)

TOGG YÖNETİM KURULU

* M. Rifat Hisarcıklıoğlu (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği / TOGG Yönetim Kurulu Başkanı)

* Tuncay Özilhan (Anadolu Grubu / TOGG Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı)

* Taha Yasin Öztürk (TOGG Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı)

* Kamilhan Süleyman Yazıcı (Anadolu Grubu / TOGG Yönetim Kurulu Üyesi)

* Bülent Denkdemir (TOGG Yönetim Kurulu Üyesi)

* İnan Kıraç (Kök Grup / TOGG Yönetim Kurulu Üyesi)

* Okan Baş (Kök Grup / TOGG Yönetim Kurulu Üyesi)

* Ahmet Akça (Turkcell / TOGG Yönetim Kurulu Üyesi)

* Osman Yılmaz (Turkcell / TOGG Yönetim Kurulu Üyesi)

* Ahmet Nazif Zorlu (Zorlu Holding / TOGG Yönetim Kurulu Üyesi)

* Bekir Cem Köksal (Zorlu Holding / TOGG Yönetim Kurulu Üyesi)

TOGG, 18 ayda ürettiği % 100 yerli otomobilin sunumunu 27 Aralık 2019'da yaptı.

Türkiye'nin Otomobili...

TÜRKİYE'NİN OTOMOBİLİ

* % 100 Elektrikli

* Gelişmiş batarya yönetim ve aktif termal yönetim sistemlerinin sağladığı uzun ömürlü batarya paketi mevcut.

* 200 beygir güçle 7.6 saniye, 400 beygir güçle 4.8 saniye altında 0-100 km/s hızlanma kapasitesi bulunuyor.

* Sürekli olarak merkeze bağlı olacak ve bazı sistem güncellemeleri sürücünün bile hissedemeyeceği şekilde giderilebiliyor.

* Bakım ve parça değişimi gerektiren arıza durumlarında sistem, direkt olarak bakım noktasıyla iletişime geçebiliyor.

* Trafik sıkıştığı zaman otomobil kendiliğinden dur - kalk yapabiliyor.

* 5G ile mobilite ekosistem deneyimi sunuyor.

* Holografik asistan teknolojisine sahip. Bu teknolojiyle yol detayları, tümsekler, köprüler sürücünün direkt olarak göz bebeğine ışınlar yoluyla iletilebiliyor. Sürücü yola bakarken aynı zamanda bu uyarıları da görebiliyor.

* Holografik Asistan teknolojisi, dünyada ilk kez kullanılıyor.

* 300+ km veya 500+ km menzil sağlayan 2 farklı pil seçeneği.

* 8 yıl pil garantisi.

* 30 dakikadan kısa sürede hızlı şarj.

* 7 adet hava yastığını içeren pasif, hava kanallı ön ve arka fren diskleri.

* İnternet üzerinden güncellenebilecek sürücü destek sistemleri.

* Şehir içi trafik pilotu özelliğiyle 'Seviye 2+' otonom sürüş kabiliyeti.

* 'Seviye 3 ve ötesi' otonom sürüş dönüşümüne uygun.

* Menzile % 20'ye kadar katkı sağlayan geri kazanımlı frenleme sistemi.

* Tüm akıllı şehir altyapısı, elektrik şebekesi, cihazlar, evler ve binalarla iletişim.

* Aynalar ve kapı kolları dokunmatik.

* Sıfır zararlı gaz salınımı.

* Yola çıkacağı 2022'nin Euro NCAP 5 Yıldız güvenlik normlarına sahip olacak.

Türkiye'nin yerli otomobil üretme çalışması ilk olarak 1961'de başladı.

Devrim adı verilen otomobil, teknik imkansızlıklara ve zamana karşı meydan okuyan mühendislerin büyük özverisiyle üretilmesine rağmen otomobil fabrikası kurulup seri üretime geçilemedi.

28 Haziran 1996 - 30 Haziran 1997 arasında başbakanlık yapacak olan Necmettin Erbakan;

1956'da Gümüş Motor A.Ş'yi kurarak Türkiye'nin ilk yerli motorunu üretti.

1960'da Ankara'daki Sanayi Kongresi'nde ürettiği motorların sunumunu yaparken yerli otomobil üretimi fikrini ortaya attı.

Yerli otomobil üretiminin Türkiye için bir hayal olmadığını gerekçeleriyle kamuoyu ve Bakanlar Kurulu ile paylaştı.

1960 Darbesi ile Türkiye'nin 4'üncü Cumhurbaşkanı olan Cemal Gürsel, Necmettin Erbakan'ın yerli otomobil üretimi fikrine sıcak bakarak bu konuda düğmeye bastı.

Ulaştırma Bakanlığı, yerli otomobil üretimi görevini TCDD (Devlet Demir Yolları) İşletmesi'ne verdi.

Cemal Gürsel (1895 - 1966)

16 Haziran 1961'de Devlet Demiryolları ve Cer Daireleri'nin yönetici ve mühendisleri yerli otomobil üretimi için Ankara'da düzenlenen toplantıya çağrıldı.

Cer Dairesi: Lokomotiflerin teknik bakımının yapıldığı ve yenilerinin imal edildiği fabrikalar.

900.000 ₺... İlk yerli otomobil üretimi için verilen ödenek.

Günümüzdeki karşılığı; 585.000 ₺

* O dönem yabancı bir otomobilin satış fiyatı; 50.000 ₺

Yüksek Mühendis Emin Bozoğlu...

Yerli otomobil üretimi için oluşturulan ekibin başkanı.

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, ilk yerli otomobilin 29 Ekim 1961'deki Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına yetişmesini istedi.

Ekibin önünde sadece 4,5 ay vardı.

Toplantıya çağrılan mühendisler, üretim için 4,5 ay sürenin yetmeyeceğini, işlerinin mucizelere kalacağını bilseler de ellerini taşın altına koymayı kabul etti.

O toplantıdan hemen sonra üniversite, medya, sanayi ve siyaset camiasından birçok kişi yerli otomobil üretiminin imkansız olduğunu söyledi.

Hatta fikir ve girişimle alay edenler bile oldu.

Üretim yeri olarak günümüzde TÜLOMSAŞ olan Eskişehir Demiryolu Fabrikaları'nda dökümhane olarak yapılıp kullanılmayan bir bina seçildi.

Dökümhane binası zemini, lokomotif kazanlarında kullanılmak üzere alınan saç levhalarla döşendi.

Kapının üzerine, büyük rakamlarla otomobilin teslim tarihine kaç gün kaldığını gösteren bir levha asıldı.

Otomobilin yapılmasına başlandığı günlerde Yüksek Mühendis Emin Bozoğlu'nun evine bir telefon geldi.

Telefonu oğlu Atilla Bozoğlu açtı.

Karşıdaki kişi şunları söyledi; "Söyle babana, milletin parasını boşu boşuna sebil ediyor. Garip, gurabanın, tüyü bitmemiş yetimin parasını yiyor. Biz daha, doğru dürüst at arabası bile yapamıyoruz. Nerede kaldı otomobil?

Atölyede bir baş üstü gezer vinç, çeşitli bankolar ve bir toplantı masası vardı.

Önce otomobilin ana hatları saptandı.

Dört veya beş kişilik, toplam 1000 - 1100 kg ağırlığında orta boy tip üzerinde mutabık kalındı.

Önce karoseri için 1:10 ölçekli maketleri, ardından da 1:1 ölçekli alçı modeli yapıldı.

Karoserin damı, kaput ve benzeri saçları, bu modelden alınan kalıplarla yapılmış beton bloklara çekilmek ve çekiçle düzeltilmek suretiyle tek tek imal edildi.

Motorun gövdesi ve başlığı Sivas Demiryolu Fabrikası'nda dökülüp Ankara Demiryolu Fabrikası'nda işlendi.

Piston, segman ve kolları Eskişehir'de yapıldı.

Motor Ankara Demiryolu Fabrikası'nda monte edildi.

Zamana ve kısıtlı teknik olanaklara karşı verilen mücadele, mühendislerin ve ekipte yer alan diğer kişilerin büyük özverisiyle kazanıldı.

Günde 12 saatten fazla çalıştılar, az uyudular, çocuklarını, eşlerini annelerini, babalarını, kardeşlerini uzun süre göremediler.

Büyük özverileriyle ilk otomobilin yapımını tamamlayıp test sürüşüne başladılar.

Devrim niteliğinde bir karar ve çalışma olduğu için üretilen otomobile 'Devrim' adı verildi.

Türkiye'nin ilk yerli otomobillerinin üretildiği atölye günümüzde TÜLOMSAŞ Müzesi olarak kullanılıyor. Üretilen 4 Devrim'den günümüze gelebilen tek otomobil, bu müzede sergileniyor.

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e sunulacak olan siyah renkteki otomobilin son kat boyası ancak 28 Ekim akşamı vurulabildi.

Pasta ve cilası Ankara'ya sevk edilirken gece trende yapıldı.

İşte ne olduysa otomobillerin Ankara'ya trenle sevk edilmesi sırasında oldu.

Türkiye'nin ilk yerli otomobil üretiminin fabrika kurularak seri haline gelmesini o tren sevkiyatı engelledi.

Nasıl mı?

Trenin lokomotifi buharla çalışıyordu.

Dediler ki; "Otomobillerdeki benzini boşaltın. Bacadan kıvılcım sıçrayıp patlama meydana gelebilir."

Tren, 29 Ekim 1961'de sabaha karşı Ankara'ya ulaştı.

Manevra imkanı sağlamak için depolarına yalnızca birkaç litre benzin kondu.

Asıl benzin ikmali Sıhhiye'deki benzin istasyonunda yapılacak oradan da TBMM'ne gidilecekti.

İki otomobil, motosikletli trafik ekibinin eskortluğunda yola çıktı.

Ne var ki eskorttakiler, benzin alma işinden haberleri olmadığı için benzin istasyonuna uğramadan yola devam ettiler.

TBMM'nin önüne gelindiğinde alelacele getirilen benzin ilk otomobile konuldu.

İkinci otomobile benzin tam konulacaktı ki Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel ön koltuktaki yerini aldı.

10 metre kadar yol gidildikten sonra motor durdu.

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel sordu; "Ne oluyor?"

Direksiyondaki Yüksek Mühendis Rıfat Serdaroğlu, cevap verdi; "Paşam, benzin bitti."

İşte o anda Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, tarihe geçen lafını sarf etti;

'Batı kafasıyla otomobil yaptınız, Doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz.'

Otomobil, benzin ikmali yapılmasıyla Hipodrom'daki Cumhuriyet Bayramı'nın geçit törenine katıldı ama ertesi gün gazeteler Devrim'in yola çıktıktan hemen sonra bozulduğunu yazdı.

Haberler ve yorumlar Devrim için harcanan paranın boşa gittiği yönündeydi.

O tren sevkiyatında Devrim'in benzini gerçekten güvenlik nedeniyle mi boşalttırılmıştı yoksa Türkiye'nin yerli otomobil üretmesine engel olmak için kurulan bir tuzak mıydı?

O gün Devrim'e benzin konulmaması bir unutkanlığın sonucu muydu yoksa Türkiye'nin yerli otomobil üretmesine engel olmak için kurulan bir tuzak mıydı?

Yapılan haberler ve yorumlar gerçekten medyanın eleştiri hakkını kullanması mıydı yoksa Türkiye'nin yerli otomobil üretmesine engel olmak için bulunulan bir girişim miydi?

Devrim yolda kalmış mıydı yoksa yolda bırakılmış mıydı?

Eleştirilerin merkezinde yer alan Devrim için harcanan 900.000 ₺ gerçekten yüksek bir rakam mıydı?

* O yıl, at neslinin ıslahı için bütçeden 25.000.000 ₺ ayrılmıştı.

Devrim'i karalama kampanyası sonucu, Devrim'in seri üretimi için yeterli kamuoyu oluşmayınca otomobil fabrikası kurulmasından vazgeçildi.

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, 1965'te 1. Otomobil Endüstrisi Kongresi'ne başkanlık yapan Şükrü Er'e bu konuda şunları söyledi; "Bu memlekette otomobil endüstrisi kurulur ve bugün sonuç alınmış olurdu. Ama istemediler. Burası (Kalbini göstererek) yanık bir sanayi bakanına düşmedik. Gelenler hep uyuttu. Üzülüyorum. Memlekette yerli otomobilin yapıldığını görmeden öleceğim."

Cemal Gürsel, 1960'ta hafif bir felçle başlayan hastalığının gitgide ilerlemesi üzerine 2 Şubat 1966'da Başkan Lyndon B. Johnson'un özel uçağıyla tedavi için ABD'ye gitti. Kısa süre sonra komaya girince 26 Mart'ta Ankara'ya getirildi. Hekimler kurulunun, sağlığının görevini sürdürmeye engel olduğuna ilişkin raporu üzerine, TBMM kararıyla 28 Mart 1966'da cumhurbaşkanlığına son verildi. Yerine, eski genelkurmay başkanı ve kontenjan senatörü Cevdet Sunay seçildi. Yaklaşık 7,5 ay komada kalan Gürsel, 14 Eylül 1966'da vefat etti. Naaşı, Anıtkabir devrim şehitleri bölümünde toprağa verildi. Naaşı, 30 Ağustos 1988'de Anıtkabir'den alındı ve 2549 Sayılı kanunla Devlet Mezarlığı'na nakledildi.

Memleketin bir numaralı adamının bu sözleri Türkiye'nin yerli otomobil üretimine geçmemesi için 'Yerli üretime ne gerek var?' diyen ithalatçıların tuzak kurduğu, Devrim'i karalama kampanyası başlattıkları şeklinde yorumlandı.

Cumhuriyet tarihinin aydınlanamayan karanlık noktalarından biri de işte Devrim üzerinedir.

Devrim'in benzini trendeyken özellikle mi boşalttırıldı?

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e sunulmadan önce benzin ikmali yapılması gerçekten unutuldu mu yoksa karanlık güçler tarafından engellendi mi?

Diyelim ki benzin ikmali o hengamede unutuldu.

Türkiye'nin yerli otomobilinin üretimi bir unutkanlığın kurbanı mı olmalıydı?

Kanımca mali ve teknik imkansızlıklarla bir atölyede sadece 129 günde otomobil üretebilen zeka sahibi mühendisler, otomobile benzin ikmali yapmayı unutacak değildi.

Benzin ikmali unutulmasaydı veya engellenmeseydi Türkiye, 58 yıllık otomobil üretimi deneyimine sahip olacaktı.

Otomobil üretimiyle ufukları açılan mühendislerimiz, domino etkisiyle kim bilir daha neler üretecekti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TOGG'un ürettiği yerli otomobilin tanıtım organinazosyonu için Eskişehir'den getirilen Devrim için "Devrim otomobilinin benzini olmadığı için yolda kalmasını projeyi boğma kampanyasına çevirenler, Türkiye'nin Otomobili için de aynı şeyi yapmaya çalışacaklardır. Ama bu kez izin vermeyeceğiz" dedi.

DEVRİM'İ ÜRETENLER

Yönetim Grubu

Y. Müh. Emin Bozoğlu..........TCDD Genel Müdür Yardımcısı

Y. Müh. Orhan Alp.........TCDD Fabrikalar Dairesi Başkanı

Y. Müh. Hakkı Tomsu...........TCDD Cer Dairesi Başkanı

Y. Müh. Nurettin Erguvanlı....TCDD Cer Dairesi Başkan Yardımcısı

Y. Müh. Mustafa Ersoy.........Eskişehir Demiryolu Fabrikası Müdürü

Y. Müh. Celal Taner...........Adapazarı Demiryolu Fabrikası Müdürü

Y. Müh. Mehmet Nöker..........Ankara Demiryolu Fabrikası

Y. Müh. Hüsnü Kayaoğlu........TCDD Genel Müdürlük Müşaviri

Y. Müh. Necati Peköz..........TCDD Genel Müdürlük Müşaviri

Motor Şanzıman Grubu

Y. Müh. Tayfun Gültekin

Y. Müh. Gültekin Sabuncuoğlu

Y. Müh. Salih Kayasağın

Y. Müh. Kemal Serdaroğlu

Y. Müh. Şecaattin Sevgen

Y. Müh. Kemalettin Vardar

Y. Müh. Şahin Karadağ

Döküm İşleri

Metalurjist İsmail Sıdal

Satın alma İşleri ve Maliyet Hesapları

Y.Müh. Yavuz Yücel

Tasarım Grubu

Y. Müh. Nurettin Erguvan

Y. Müh. Ercan Türer

Y. Mimar Kemal Elagöz

Karoseri Grubu

Mak.Müh. Celal Taner

Y. Müh. Faruk Akyol

Y. Müh. Samim Özgür

Y. Müh. Salih Kaya Sağın

Y. Müh. Hamdi Tahıllıoğlu

Y. Müh. Ferdi Mertcan Keskin

Süspansiyon ve Fren Grubu

Mak.Müh. Hamit İşeri

Y.Müh. İsmet Özkan

Y.Müh. Mustafa Seyrek

Elektrik Donanımı

Y.Müh. Hasan Dinçer

Latif Dinçer

Kaynak Grubu

Mak.Müh. Halil Gedik

DEVRİM (1961)

Teknik Bilgiler

Üretim: Ulaştırma Bakanlığı

Model Adı: Devrim

Karoseri: Binek

İmal Yeri: Eskişehir Demiryolu Fabrikası

İmal Süresi: 4,5 ay

Uzunluk: 4500 mm.

Genişlik: 1800 mm.

Yükseklik: 1550 mm.

Ağırlık: 1250 kg.

Motor Tipi

Tip: A4L

Silindir Sayısı: 4

Silindir Çapı: 81mm

Strok: 100mm

Silindir Hacmi: 2070 cm³

Kompresyon: 6,8:1

Güç: 50 HP

Devir: 3600 devir/d

Karakteristiği: Dört zamanlı suyla soğutmalı, yandan sübaplı, basınçlı yağlama.

Tolga Örnek, 2008'de senaryosunu da yazdığı Devrim'in hikâyesini sinema filmi haline getirdi.

Devrim Arabaları

Yönetmen: Tolga Örnek

Oyuncular: Uğur Polat, Taner Birsel, Halit Ergenç, Murat Serezli, Cengiz Bozkurt, Turgay Tanülkü, Ali Düşenkalkar, Haluk Bilginer, Selçuk Yöntem, Altan Gördüm, Yasemin Çonka, Vahide Perçin.

İzleyici Sayısı: 87.173

Hasılat: 1.651.309 ₺