Türk doktordan, “Akraba Evliliğinin Erkek Kısırlığına Etkisi” konulu araştırma
Akraba evliliği sonucu doğan erkeklerde sperm üretim bozukluğu araştırması Amerikan Üreme Tıbbı Derneği'nin bu ay ABD'de yapılan toplantısında bir Türk doktor tarafından sunuldu. Doç. Dr. Emre Bakırcıoğlu, araştırmalarının, akraba evliliği sonrası doğan çocukların birden fazlasında üremeyle ilgili sorunların ortaya çıkmasının nedeninin anne ve/veya babadan gelen genlerle ilgili bir problem kaynaklı olabileceğine dikkat çektiğini söyledi.
8 çiftten 1’i istediği halde çocuk sahibi olamıyor. Çocuk sahibi olamama veya kısırlık nedenlerinin yüzde 40’ı erkek, yüzde 40’ı kadın, yüzde 20’si ise her iki cins kaynaklı. Habertürk’ten Ceyda Erenoğlu’nun haberine göre, sorun yaşayan çiftlerin değerlendirilmesi genellikle kadın doğum uzmanları tarafından kadının incelenmesi ile başlıyor. Üroloji ve Erkek Üreme Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Emre Bakırcıoğlu, “Kadında bir sorun görülmezse sperm analizi yapılarak problemin erkekte olup olmadığına karar verilse de bu analiz erkekte kısırlık problemini belirlemede oldukça yetersiz kalıyor” diyor. Bu nedenle erkeğin, geçmişte geçirdiği hastalık ve operasyonlarını içeren tıbbi geçmişinin değerlendirilmesi, yaşam koşulları, beslenme ve diğer alışkanlıkları ile kullandığı ilaçların detaylı sorgulanmasından sonra infertilite konusunda uzman bir ürolog tarafından muayene edilmesi gerekiyor.
ERKEK KISIRLIĞINA NEDEN OLAN FAKTÖRLER
Erkek infertilitesine (kısırlık) etki eden başlıca faktörler arasında; Doğumsal ürogenital anomaliler (en sık rastlanan inmemiş testis) maliniteler (kanser), ürogenital enfeksiyonlar, varikosel (testis damarlarında genişleme) hormonal bozukluklar ve genetik anomaliler bulunuyor. Buna rağmen erkek kısırlığının nedeni yüzde 50’ye yakın oranda bilinmiyor. Bu gruba tıp dilinde, “İdiopatik erkek infertilitesi” adı veriliyor. Problem erkekte olduğu zaman erkeğin üroloji uzmanı tarafından muayenesi, varikosel gibi tedavi edilebilir anatomik bozuklukların teşhisi, testosteron azlığı gibi kısırlıkla beraber sık görülen hormonal bozuklukları veya testis tümörü gibi hastalıkların erken teşhis ve tedavisi sorunun giderilmesi açısından büyük önem taşıyor. Erkeğin sadece sperm analizine bağlı olarak değerlendirilip doğrudan tüp bebek tedavisine yönlendirilmesi ise tekrarlayan başarısızlıklara ve maddi manevi kayıplara yol açabiliyor.
SON 50 YILDA AKRABA EVLİLİKLERİNDE AZALMA YOK
Türkiye’de 1968 yılından beri her 5 yılda bir yapılan Türkiye Nüfus İstatistikleri Araştırmaları (TNSA) akraba evliliği oranının yüzde 20-25 aralığında olduğunu gösteriyor. Son 50 yılda bu oranda bir azalma meydanan gelmemesi dikkat çekiyor. Türk toplumunda görülen akraba evliliği sıklığıyla batı toplumlarında veya uzak doğuda (Japonya’da yasalara göre suçtur) karşılaşılmıyor. Buna karşın akraba evliliklerinin az görülen doğumsal (kalıtsal) hastalıkların ortaya çıkmasında ki önemli etkenlerden biri olduğuna dikkat çekiliyor.
LÜBNAN’DA YAPILAN ARAŞTIRMANIN SONUÇLARI
Lübnan’da yapılan bir araştırmada, kısırlık problemi olan 120 ve kısırlık problemi olmayan 100 erkek değerlendiriliyor ve kısırlık problemi yaşayanların anne babasının akrabalık oranının yüzde 46 olduğu gösteriliyor. Ayrıca ağır derecede sperm yapım bozukluğu olan ve menide hiç spermi olmayan erkeklerde bu oranın daha yüksek olduğu görülüyor.
AKRABA EVLİLİĞİ ERKEK KISIRLIĞINDA RİSK FAKTÖRÜ MÜ?
Doç Dr. Emre Bakırcıoğlu, “Biz de kendi hastalarımızda akraba evliliği sonucu doğan erkeklerdeki sperm üretim bozukluğunu araştırmak üzere menide hiç spermi olmayan ve nedeni açıklanamayıp ‘idiyopatik’ olarak adlandırdığımız erkeklerin anne ve babasında akraba evliliği sıklığını araştırdık” diyor ve devam ediyor:
“Bu araştırmamızı Amerikan Üreme Tıbbı Derneği’nin bu ay Philadelphia kentinde yapılan toplantısında sunduk. Yaptığımız araştırmada ‘azoospermi’ olarak adlandırılan menide hiç spermi olmayan erkeklerin anne ve babasında akraba olma sıklığını yüzde 33 olarak tespit ettik. Bu araştırmamız akraba evliliği sonrası doğan çocukların birden fazlasında üremeyle ilgili sorunların ortaya çıkmasının nedeninin anne ve/veya babadan gelen genlerle ilgili bir problemden kaynaklanabileceğini düşündürmektedir. Günümüzde yeni genetik araştırma imkanlarının oluşmasıyla akraba evliliği sonrası birden fazla erkekte kısırlık problemi oluşan aileler bizim sperm üretiminden sorumlu genleri bulmamızda çok büyük önem taşıyorlar. Çalışmamızda vurgulamak istediğimiz şey akraba evliliklerinin genetik hastalıkların yeni kuşaklara aktarılmasında büyük risk oluşturmasına rağmen genetik araştırma yapma, hastalıkların neden ve tedavilerini bulmak açısından büyük imkan sağlamalarıydı. Günümüzde Y kromozomu üzerinde sperm yapımından sorumlu olan genlerin varlığını inceleyen bir test bulunuyor. Buna karşın sperm yapımından sorumlu 1000’ den fazla gen olduğu tahmin ediliyor. Şu anda sperm üretiminde rol aldığı bilinen 100’e yakın gen tespit edilmiş durumda ve araştırmalar devam ediyor. Son yıllarda “Ekzom Dizileme Yöntemi” adı verilen yeni bir teknikle hem daha ucuza hem de daha hızlı şekilde genetik araştırmalar yapılabiliyor. Ekzom dizileme yöntemini kullanarak anne ve babası akraba olan ve birden fazla erkek kardeşte azoospermi problemi bulunan 4 Türk ailede yapılan çalışma ile tıp literatüründe ilk defa soruna sperm üretiminde rol alan 4 adet genin bozukluğunun yol açtığını gösterdik. Bu çalışmaların sonucunda genetik olarak nedeni bilinmeyen birçok erkek kısırlığının aydınlatılabileceğini ve bu sayede tedavi seçeneklerinin artacağını düşünüyoruz.”
