Beklenen İstanbul depreminde barajlar hazır mı?
Olası İstanbul depremine karşı konutları, okulları, hastaneleri depreme dirençli hale getirmeyi konuşuyoruz da peki ya barajlar? Barajlar depreme hazır mı? Esra Toptaş yazdı…
"İstanbul’daki barajlar olası büyük Marmara depremine hazır mı?"
Su politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, bu sorunun yanıtını verdi:
"Kahramanmaraş merkezli şiddetli depremlerde birçok barajımızda kısmi sorunlar tespit edildi. Ancak bu illerimizden bazılarında su temini dağıtım şebekesi ve kanalizasyon hatları çok daha büyük hasarlar gördü.
İstanbul'un su temini 9 adet baraj ve 9 adet regülatör yardımı ile yapılmaktadır. Bu tesisler Avrupa ve Anadolu yakalarındaki su toplama havzalarına yayılmıştır. Bulundukları farklı bölgelerden dolayı beklenen depremin fay hattına farklı mesafelerde ve farklı zemin özelliklerinin üzerinde bulunmaktadır. Bu nedenle muhtemel İstanbul depreminden farklı şekilde etkilenmeleri beklenmektedir. Barajları etkiyecek olan maksimum deprem ivmeleri ile bunun oluşturacağı deprem kuvvetleri de farklı olacaktır.
İstanbul barajlarının bazıları DSİ İstanbul bölge müdürlüğünün kontrolünde yapılmış, bazıları da İSKİ Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu barajlardaki depreme dayanıklılık tasarım kriterleri İstanbul’un depremselliği ve barajlarının bulunduğu bölgeler ve diğer etkiler dikkate alınarak belirlenmiştir. Barajların proje ve inşaatları da buna göre gerçekleştirilmiştir.
Marmara Denizi’ndeki bir depremden, deprem dalgalarından elbette her yapı gibi İstanbul’daki barajlar da etkilenebilir.Ancak Türkiye’de bugüne kadar baraj tasarımı ve inşaatlarında uygulanan kriterler barajlarımızda ciddi bir hasarın ortaya çıkmasını önlemiştir. Bu kriterler İstanbul’daki barajlarda da uygulanmıştır.Ancak İstanbul’da beklenen depremin büyüklüğü ve şiddeti konusundaki bilimsel çalışmalar arttıkça İstanbul’daki bazı barajların depreme karşı dayanımlarının incelenmesi ve gerektiğinde güçlendirilmesi gündeme gelmiştir.
Bu kapsamda İSKİ 'Olası Bir Depremin İstanbul’a Su Sağlayan Barajlara Etkisinin Belirlenmesi Projesi' başlatmıştır. Bu proje kapsamında, İstanbul’a su sağlayan bütün barajların, deprem ve taşkın risk analizleri yapılmış; projenin çıktıları ışığında, Devlet Su İşleri (DSİ) sorumluluğundaki barajlarda gerekli rehabilitasyon projelerinin gerçekleştirilebilmesi için İSKİ ve DSİ arasında 'İstanbul Büyükçekmece, Alibeyköy ve Ömerli Barajları Rehabilitasyon Proje Yapımı İşlerine Yönelik Ek Protokol' imzalanmıştır.
İSKİ sorumluluğunda olan diğer barajların (Elmalı, Istranca ve Terkos Barajları) iyileştirme projelerinin hazırlanması amacıyla da 2023 Yılı Yatırım Programı’na ödenek konulmuş ve proje çalışmalarına başlanmıştır.
İstanbul’da Avrupa yakasındaki barajların muhtemel depremin etkilerini daha güçlü olarak hissedecekleri ve daha fazla etkilenebilecekleri söylenebilir.
Bu kapsamda DSİ tarafından yapılan ve işletmesi sürdürülen 4 adet barajla, İSKİ tarafından yapımı ve işletmesi gerçekleştirilen 4 adet barajda depreme karşı dayanımlarını inceleme ve güçlendirme çalışmalarına başlanmıştır."
