Son dakika... ABD'nin İran ambargosu başladı!
Son dakika... ABD, nükleer anlaşmayla kaldırılan İran yaptırımlarının enerji, finans ve gemi taşımacılığı sektörlerini içeren ikinci bölümünü uygulamaya başladı. Yaptırımların detaylarının ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Hazine Bakanı Steven Mnuchin'in bugün basın toplantısında açıklamaları bekleniyor. ABD'nin yaptırım kararına İran'ın yanıtı gecikmezken, Avrupa Birliği'nden de ilk açıklama geldi. İsrail ise Trump'a teşekkür etti
ABD, nükleer anlaşmayla kaldırılan İran yaptırımlarının enerji, finans ve gemi taşımacılığı sektörlerini içeren ikinci bölümünü uygulamaya başladı.
Trump'ın anlaşmadan çekilme kararını açıklamasının ardındanABDHazine Bakanlığı,İran'a yönelik yaptırımların 90 ve 180 günlük iki aşamayla yeniden uygulanmaya başlayacağını duyurdu. Bu kapsamda 90 günün ardından ilk yaptırımlar 7 Ağustos'ta devreye girdi.ABDHazine Bakanlığının verdiği 180 günlük sürenin dolmasıyla ikinci aşama yaptırımlar isebugün başladı.
Maddelerin başında,İran'ın liman operatörleri, gemicilik ve gemi inşaatı sektörleri bulunuyor. Yaptırımlar,İranİslam Cumhuriyeti Gemicilik Hatları, Güney Gemicilik Hattı gibi firmaları ve bunların ilgili olduğu kuruluşları kapsıyor.
İRAN'DAN YANIT GECİKMEDİ
İran'ın ABD'nin yaptırımlarına yanıtı gecikmedi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, petrol satmaya devam edeceklerini, ABD'nin İran'a uygulamaya koyduğu ambargoyu tanımayacaklarını açıkladı.
Ruhani, "Amerikalılara, İran'ın büyük ulusuyla zor, baskı, yaptırım ve tehdit diliyle konuşmaması gerektiğini net bir dille anlatmalıyız; ABD cezalandırılmalı" dedi.
Beyaz Saray'dan öncelikli olarak ayrıldığı nükleer anlaşmadaki yükümlülerini yerine getirmesini istedi ve " Müzakere için sorunumuz yok fakat siz önce yükümlülükleriniz yerine getirin sonra konuşuruz" dedi.
Beyaz Saray'daki mevcut yönetimin süresinin kısa olmasını dilediklerini ifade eden Ruhani, "Mevcut yönetimin süresinin kısa olmasını sadece biz değil, ABD'nin Avrupalı müttefikleri ile görüştüğümde bunu onların da dilediğini gördüm" dedi.
ABD'nin İran'dan petrol alan sekiz ülkeyi yaptırımlardan muaf tuttuğuna dikkat çeken Ruhani, "Bugün İran petrol satışı devam ettirebiliyorsa bu İran adına zafer ve ABD'nin geri adım attığı anlamına geliyor" diye ekledi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi de, Tahran'ın nükleer anlaşmayı imzalayan diğer ülkelerle düzenli iletişim halinde olduğunu, ABD'nin zaman alacak yaptırımlarına rağmen Avrupa Birliği ilealışveriş düzeninindevam edeceğini söyledi.
Kasımi, ülkeye yapılan ekonomik baskıların nafile ve bir psikolojik savaş olduğunu, Trump yönetiminin uluslararası anlaşmaların dışına çıkan yaptırımların dayatmacı olduğunu belirtti.
AVRUPA BİRLİĞİ KARARI BEĞENMEDİ
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'nun Ekonomik ve Parasal İşlerden Sorumlu Üyesi Pierre Moscovici de ABD'nin İran'a uyduladığı petrol ve finans yaptırımlarının Avrupa Birliği tarafından beğenilmediğini belirtti.
ABD'nin İran'a yönelik yaptırım kararını açıklamasından saatler sonra Moscovici'den "Avrupa Birliği bu kararı beğenmedi" dedi.
Hazine Bakanlığının yaptırımlarının ikinci maddesini ise petrolle ilgili işlemler oluşturuyor.İranUlusal Petrol Şirketi (NIOC) ve Ulusal Tanker Şirketi (NITC) gibi kuruluşları da kapsayan yaptırımlar,İran'dan petrol, petrol ürünleri ya da petrokimya ürünlerinin satın alımına uluslararası kısıtlamalar getiriyor.
İSRAİL'DEN TRUMP'A TEŞEKKÜR
İsrailSavunma Bakanı Avigdor Liberman, İran'a karşı uygulamaya giren yaptırımlardan dolayı ABD Başkanı Donald Trump'a teşekkür etti.
Liberman, Twitter hesabından yayınladığı mesajda, bugün itibariyle uygulamaya başlanan ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarının ikinci bölümüne dair değerlendirmelerde bulundu.
Başkan Trump'ın İran'a yönelik aldığı yaptırım kararını "cesurca" olarak niteleyen Liberman, "Ortadoğu'nun bu kararı beklediğini" ileri sürdü.
Liberman ayrıca İran'a uygulanmaya başlanan yaptırımdan dolayı Trump'a teşekkür ederek, "ABD tek bir hareketle İran'ın Suriye, Lübnan, Gazze, Irak ve Yemen'e yerleşmesine büyük darbe vurdu. Başkan Trump yine yaptın." ifadelerini kullandı.
İsrailBaşbakanı Binyamin Netanyahu da geçen hafta yaptığı açıklamada ABD'nin İran'a yönelik yaptırımlarının ikinci bölümü sebebiyle Trump'a teşekkür etmişti.
FİNANS SEKTÖRÜ DE HEDEFTE
Yaptırımların bir diğer hedefinde ise yabancı finans kuruluşlarınınİranMerkez Bankası ve belirliİranlı finans kuruluşları ile yaptığı işlemler yer alırken, 4. madde yineİranMerkez Bankası ve bazıİranlı finans kuruluşlarına özel finansal mesaj hizmetlerinin önlenmesini içeriyor.
İran'a yönelik yaptırımların 5. ve 6. maddelerinde de aracılık ve sigorta şirketleri ileİranenerji sektörüne yönelik kısıtlamalar bulunuyor.
Öte yandanABDHazine Bakanı Steven Mnuchin, önceki gün yaptığı açıklamada,bugün yürürlüğe girecek yaptırımlar çerçevesinde 700'ü aşkınİranlı kişi ve kurumun daha kara listeye ekleneceğini belirtti.
ABDDışişleri Bakanı Mike Pompeo daABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından mayıs ayında yaptığı açıklamada,İran'la yeni bir anlaşma yapılması gerektiğini vurgulayarak 12 maddelik şart ortaya attı.
12 MADDELİK ŞARTLAR NELER?
Pompeo'nun dile getirdiği şartlar şu şekilde:
1-İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına (UAEA) önceki nükleer programlarının askeri boyutlarını tamamen açıklamalı ve bu çalışmalarını daimi ve doğrulanabilir olarak tamamen bırakmalı.
2-İran, uranyum zenginleştirmeyi durdurmalı ve bir daha asla plütonyum işlememeli.
3-İran, UAEA'ya tüm ülkedeki tesislere koşulsuz erişim hakkı tanımalı.
4-İran, balistik füze üretimine son vermeli ve nükleer kapasiteli füze fırlatma ve geliştirmeyi durdurmalı.
5 -İran, gerçek olmayan suçlamalarla tutukladığı tümABDve bu ülkenin ortak ve müttefiki olan ülkelerin vatandaşlarını serbest bırakmalı.
6 -İran, Hizbullah, Hamas ve Filistin İslami Cihad Hareketi de dahil olmak üzere Ortadoğu'daki tüm "terörist gruplara" desteğini geri çekmeli.
7-İran, Irak hükümetinin egemenliğine saygı duymalı ve Şii milislerin silahsızlandırılması, tasfiyesi ve yeniden entegrasyonuna izin vermeli.
8-İran, Husi milislere askeri desteğini kesmeli ve Yemen'de barışçıl siyasi çözüm için çalışmalı.
9-İran, Suriye'nin tamamındaİrankomutasında bulunan güçleri geri çekmeli.
10-İran, Afganistan ve bölgedeki Taliban ve diğer teröristlere verdiği desteği kesmeli ve El Kaide’yi barındırmayı bırakmalı.
11-İran, Devrim Muhafızları Kudüs Gücü'nün dünyadaki terörist ve militan ortaklarına verdiği desteği kesmeli.
12-İran, birçoğuABD'nin müttefiki olan komşularına karşı tehditkar davranışlarına son vermeli, İsrail'i yok etme ile Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirliklerine füze atmaktan vazgeçmeli.
BİRİNCİ PAKETTE NELER VARDI?
ABD'nin 7 Ağustos'taİran'a yönelik yeniden uygulamaya başladığı birinci aşama yaptırımlar çerçevesindeİranhükümetinin,ABDdoları satın alması, altın ve değerli madenlerle ticaret yapması yasaklandı.
İran'ın çelik, kömür, alüminyum ticareti ile otomotiv sektörüne yaptırım uygulandı, Tahran'a sivil havacılık yaptırımları geri getirildi, yaptırımlar kapsamındaİran'ın yolcu uçakları ve uçak parçası ithalatı engellendi.
İran'ın para birimi tümen üzerinden ülke dışında gerçekleşecek önemli işlemlere kısıtlamalar uygulandı veABD'yeİrantarafından yapılan el yapımı halı ve gıda ürünlerinin ihracatı yasaklandı.
İran'ın dış borcuna bağış yapılması ve satın alınmasına yaptırımlar kapsamında yasak getirildi.
8 ÜLKE YAPTIRIMLARDAN MUAF
ABDDışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Hazine Bakanı Steven Mnuchin, cuma günü yaptıkları açıklamada,İran'a yaptırımların 5 Kasım’dan itibaren yeniden uygulanmaya başlanacağını bildirdi.
Buna karşın,İran'dan petrol ithalatını kayda değer şekilde düşüren ancak sıfırlayamayan 8 ülkeye, petrol ithalatı için geçici muafiyet tanınacağını kaydeden Pompeo, bu ülkelerin 5 Kasım Pazartesi günü açıklanacağını ifade etti.
Pompeo, yaptırımlar açısından Avrupa Birliği'ne hiçbir muafiyet tanınmayacağını kaydetti.
