Mevsimsel geçiş psikolojiyi nasıl etkiliyor?
Uzman Psikolog Hilal Aktaş, mevsimsel affektif bozukluğu rahatsızlığını, kimlerde göründüğünü, sebeplerini, belirtilerini, korunma yollarını ve tedavisini anlattı
Uzman Psikolog Aktaş, yapılan araştırmalara göre; hava sıcaklıklarını sürekli olarak değişkenlik göstermesinin ruh sağlığını olumsuz etkilediğini söyledi. Her insanın mevsim değişkenliğinden farklı düzeyde etkilendiğini, aktaran Aktaş, bazılarının ise psikolojik bir rahatsızlık tanısı alacak kadar etkilenebildiğini söyledi. Uzman Psikolog Hilal Aktaş, mevsimsel affektif bozukluğu rahatsızlığını, kimlerde göründüğünü, sebeplerini, belirtilerini, korunma yollarını ve tedavisini anlattı.
Mevsimsel affektif bozukluk nedir?
"Kış depresyonu", "Mevsimsel affektif bozukluk" veya "Mevsimsel duygudurum bozukluğu" olarak da bilinen bu rahatsızlıktır. Her yıl sonbahar ve kış aylarında günlerin kısalmasıyla ortaya çıkan bir depresyon biçimidir. Genellikle ilkbahar ve yaz aylarında günlerin uzamaya başlamasıyla birlikte mevsimsel depresyonu olan hastaların şikayetlerinde iyileşme görülür.
Mevsimsel affektif bozukluk kimlerde görülür?
Mevsimsel depresyonun toplumda yüzde 5 oranında görüldüğü tahmin edilmektedir. Mevsimsel depresyonun görüldüğü herhangi bir yaş aralığı yoktur. Bu depresyon her yaştan kişilerde görülür ve genellikle 20'li yaşlarda başlar. Ailesinde veya yakın akrabalarında depresyon hikayesi bulunan kişilerde yaşanma ihtimali daha yüksektir. Her tür depresyonda olduğu gibi kadınlar erkeklere oranla daha fazla mevsimsel depresyon tanısı alır.
Mevsimsel affektif bozukluğun sebepleri nelerdir?
Vücudumuzda bulunan serotonin (mutluluk hormonu) ve melatonin (sağlıklı uyku sağlayan hormon) duygu durumumuzu dengeli ve uyku düzenimizi sağlam tutmaya yardımcı olan hormonlardır. Soğuk aylarda, melatonin ve serotonin düzeyleri değişebilir. Yani kış aylarında günlerin kısa olması ve gün ışığıyla temasın azalması nedeniyle beyinde melatonin düzeyi artarken, serotonin düzeyi düşer. Melatonin havanın kararmasıyla birlikte salgılanmaya başlıyor, bizi uyku haline programlıyor ve uykuyu arttırıyor. Serotonin azalması ise halsizlik, bitkinlik, yorgunluk, isteksizlik gibi belirtilere neden oluyor. Bu kimyasal maddelerin düzeylerindeki değişiklikler hastalığa yol açabilir.
Mevsimsel affektif bozukluğun belirtileri nelerdir?
Mevsim değişikliklerinde görülen belirtiler asabiyet, hassasiyet, mutsuzluk, ağlama nöbetleri, enerji kaybı, yorgunluk, halsizlik, çökkünlük, sosyal geri çekilme, aşırı uyku hali, önceleri zevk alınan şeylerden artık zevk alamama, iştahta artış, konsantre olmada güçlük, okul ve iş hayatında performans düşüklüğü, cinsel isteksizlik. Mevsimsel depresyonu diğer depresyon biçimlerinden ayıran farklılık belirtilerin (en az iki yıl arka arkaya) mevsim içinde yalnızca birkaç ay sürmesi, diğer mevsimlerde olmamasıdır.
Mevsimsel affektif bozukluktan kendimizi nasıl koruruz?
Gün ışığından faydalanın. Hava güneşli olmasa bile dışarıda zaman geçirin, düzenli spor, en azından her gün düzenli yürüyüşler yapın, sağlıklı beslenmeye özen gösterin, uyku düzeninizi bozmayın. her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmaya özen gösterin, mümkün olduğunca müzik dinleyin, gevşeme egzersizleri de yapabilirsiniz, sosyal ve kültürel etkinlikleri mutlaka değerlendirin, sevdiklerinizle görüşün.
Mevsimsel affektif bozukluğun tedavisi nedir?
Üstteki öneriler tedavi yerini almaz. Eğer herhangi bir şekilde kişi kendinde depresyon bulgularının olduğunu düşünüyorsa mutlaka uzmana başvurulmalıdır. Tedavide ilaç kullanımı ve psikoterapi gereklidir.
İHA
