Sedef hastalığı nasıl geçer?
Sedef hastalığını, enfeksiyonlar, bazı ilaçların kullanımı, stres, travmalar, iklim ve dahili hastalıklar etkileyebiliyor
Dünyada yaklașık 125 milyon kiși, dermansız dert olarak nitelendirilen ve genetik kaynaklı olan sedef hastalığına yakalanıyor.
Sedef hastalığı, halk arasında yaygın olarak bilindiği üzere basit ve deriyle sınırlı bir hastalık değildir. Sedef, bağıșıklık sisteminin rolü olan sistemik etkileri olan bir hastalıktır. Tıp dilinde “psoriasis” diye isimlendirilen, kırmızı zemin üzerinde kepeklenmelerle kendini gösteren ve sebebi tam olarak bilinmeyen hastalık, halk arasında “sedef” olarak bilinmektedir.
Herhangi bir yașta ortaya çıkabilen sedef hastalığı, sıklıkla 20-30 yașları arasında görülmektedir. Hastalık, 40 yașından önce bașladığında erken bașlangıçlı, 40 yașından sonra bașladığında ise geç bașlangıçlı olarak değerlendirilmektedir. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Sedef hastalığının bağıșıklık sistemi, genetik ve çevresel faktörlerin karșılıklı etkileșimi sonucu geliștiği düșünülmektedir.
SEDEF HASTASI AKRABA GENETİK YATKINLIK RİSKİNİ ARTIRIYOR
Hastalığın gelișiminde çok sayıda genin sorumlu olduğu düșünülmektedir. Sedeflilerin yakın akrabalarında hastalığın sık görülmesi genetik yatkınlığa ișaret eden önemli bir ipucu olarak ele alınmalıdır. Hastalığı enfeksiyonlar, bazı ilaçların kullanımı, stres, travmalar, iklim ve dahili hastalıklar etikleyebilmektedir.
SEDEF EKLEMLERİ TUTABİLİR!
Vücutta bazen kașıntılı, üzeri beyaz kepeklerle kaplı kızarıklıklarda hastalıktan șüphelenilmelidir.
En sık diz, dirsek, saçlı deri, kuyruk sokumu gibi vücut bölgelerinde birkaç santimetre çapında kırmızı-kepekli döküntüler șeklinde görülmektedir. Çok az sağlam deri bölgesi bırakacak kadar yayılabilir veya tüm vücut derisi kızarıp, kepeklenebilir. Sedefi olanların yüzde 5 ile 10’unda eklemler de tutulabileceğinden eklem hareketleri zamanla sertleșebilir ve ağrılı hale gelir. En fazla tutulan eklemler el ve ayak parmak uçlarındaki eklemlerdir. Eklem tutulumu erken tedavi edilmezse kalıcı eklem bozuklukları olușturabilir.
Sedef hastalığı tırnağı da tutabilir. Bu durumda tırnaklarda çukurlanmalar, renk ve șekil değișiklikleri görülür. Sedefin tipik belirtileri görüldüğünde klinik tanı kolay olmakla beraber bazen egzema, allerjik deri hastalıkları ile karıșabilmektedir.
DÖRTTE BİRİNDE DEPRESYON GÖRÜLÜYOR!
Sedef hastalığının șiddetli ve kontrolsüz seyretmesi bazı hastalıkların gelișmesini tetikleyebiliyor.
Kalp ve damar hastalıkları; Son yıllardaki çalıșmalar özellikle șiddetli sedef hastalığı olanlarda kalp damar hastalıkları için yatkınlığa yol açan bazı faktörlerin sık görüldüğünü gösteriyor. Obezite (șișmanlık); Sedef hastalarında obezite sık olarak görülmektedir. Obezite tek bașına sedef hastalığının gelișimi için risk faktörüdür.
Sedef hastalarının yüzde 25-30’unda majör depresyon ve anksiyete gibi psikolojk sorunlar mevcuttur. Sürekli dökülen kabuklar, deride, saçtaki yaygın yaralar, eklem ağrıları nedeniyle hareket kısıtlılığı, eș ve iș dolayısıyla yașama isteği kaybına neden olabilmektedir.
DOĞRU TEDAVİ İLE KONTROL EDİLEBİLİR
Sedef hastalığında tansiyon ve șeker hastalığı gibi diğer kronik hastalıklara benzer șekilde tedavinin anlamı hastalığın klinik belirtilerinin silinmesi ve baskı altına alınarak uzun dönem kalıcı eklem bozuklukları ve kardiyovasküler hastalıklar dahil birçok sorunların ortaya çıkıșını engellemektir. Sedef hastalığı doğru tedavi ile kontrol altına alınabilmekte hatta ortadan kaldırılmakta ve uzun süren iyilik dönemleri sağlanabilmektedir.
Modern tıbbın birçok tedavi yöntemi kanıta dayalı olarak ve devlet sigorta kapsamında bu iyilik halini sağlamaktadır ve ülkemizde birçok dermatoloji kliniğinde bu tedaviler uygulanmaktadır.
Hastanın tedavisiz kaldığı dönemlerde çevresel ve genetik faktörlerin etkisiyle hastalıkta alevlenmeler görülebilir. Bu durumdan yararlanmak isteyen ve yetkinliği olmayan bazı kișiler sedef hastalığına karșı içeriklerinin sadece kendilerinin bildiği ve ruhsatı ve bilimsel dayanağı olmayan sabun, șampuan ve kremlerle hatta kurdukları sözüm ona psoriasis kliniklerinde mükemmel ve mucizevi șekilde hastalığı iyileștirdiklerini iddia etmektedir.
BİTKİSEL YÖNTEMLERE KANMAYIN!
Hastalar hem gerçek tedavilere ulașmakta geçikmekte hem de maddi olarak ciddi kayba uğramaktadır.
Sedef tedavisi, bireysel bir tedavidir. İlaç seçiminde ve tedavi süresinde belirleyici olan hastalığın yaygınlığı, belirtilerin yerleșim yeri, tırnakların tutulum șiddeti ve eklem tutulumu, daha önceki tedavilere yanıt, hastalığın nasıl seyrettiği gibi özelliklerdir. Ayrıca hastanın cinsiyeti, yașı, genel durumu, doğurganlık durumu da göz önüne alınır. Diğer bir deyișle suistimalcilerin iddia ettiği gibi tüm sedef hastalarına iyi gelen tek bir tedavi yöntemi yoktur. Sedefin kesin çözümünü bulduğu iddia eden ve alternatif veya bitkisel yöntemlerle yapılmıș karıșımları satan kiși veya kurulușlara kanılmamalıdır.
Türk Dermatoloji Derneği sedef bașta olmak üzere dermatolojinin sık görülen ve suistimal edilen hastalıklarına yönelik her türlü yanlıș uygulamalar hakkında toplumu ve hastalarını bilinçlendirmeyi ve hastaları kandırmayı meslek edinenlerle hukuki platformda mücadele etmeyi misyon edinmiștir.
Türk Dermatoloji Derneği
