Kanserde Avrupalılaşıyoruz!
Bağırsak kanseri, mide kanserinden daha sık görülüyor
Kanser giderek yaygınlaşan bir hastalık. Yüzlerce türü olan kanser hastalığının bazı türlerinin, görülme sıklığı zamanla değişebiliyor. Ülkemizde görülme oranı artan kanserlerden biri de kolorektal (kalınbağırsak) kanserler. Hem erkeklerde hem kadınlarda Batı ülkelerinde olduğu gibi mide kanserinden daha fazla görülmeye başlandı. Batı tipi beslenme alışkanlığının yaygınlaşması ve obezitenin artması, Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de kolorektal kanserlerde artışa neden oluyor. Prof. Dr. Özlem Er “Beslenme alışkanlıklarında batı tipi beslenme ve obezitenin artması kolorektal kanser sıklığı ile ilişkili görünmektedir” diyor. Prof. Dr. Er önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
Kanser; sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam tarzı, genetik özellikler, çevresel faktörler ve stres derken hızla artıyor. Dünyada her yıl 14 milyon insan yeni kanser tanısı alırken, bunun yüzde 57’sini az gelişmiş ülkeler oluşturuyor. 32 milyonu aşkın kişi de kanser tedavileri ile yaşamını sürdürebiliyor.
Pek çok farklı türü olan kanserin sık görülme oranları ülkeden ülkeye değişebiliyor.
Türkiye’de bazı kanser türleri Avrupa ülkelerine paralel hareket ediyor. Örneğin, kolorektal kanserler tıpkı Batı ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de hem erkeklerde hem kadınlarda mide kanserinden daha sık görülmeye başlandı. Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Özlem Er “Bölgelerimiz ve şehirlerimiz arasında kanser sıklığı arasında belirgin bir fark söz konusu değildir. Ancak kolorektal kanserlerin hem erkeklerde hem de kadınlarda mide kanserinden daha sık görüldüğü saptandı. Beslenme alışkanlıklarında Batı tipi beslenme ve obezitenin artması kolorektal kanser sıklığı ile ilişkili görünmektedir” diyor. Bölgelere göre bakıldığında ise Doğu Anadolu bölgesinde mide kanseri kolorektal kanserlere göre daha fazla görülüyor.
Mide kanseri sıklığının yüksek olmasının nedeninin aşırı tuz tüketimi, kızartma ve tütsülenmiş yiyeceklerle beslenmek, meyve ve sebzeyi az tüketmek olduğunu belirten Prof. Dr. Er “Ayrıca katkı maddeli yiyecekler, alkol ve sigara kullanımı ile midede ülser ve gastrite yol açan Helicobacter pylori adlı bakteri mide kanseri nedenleri olarak sayılabilir” diyor. Katkı maddesi içeren hemen bütün gıdalarda bulunan nitrat ve nitrit tuzları (konserveler, sucuk, salam, sosis vb.) midede kanserojen maddeye dönüşebiliyor. Ayrıca genetik faktörler mide kanserinin güncelliğini korumasında önemli bir faktör olmaya devam ediyor.
Erkeklerde kanser kadınlardan yüzde 25 fazla görülüyor
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre kanserde görülen artışın üç temel nedeninin yaşlı nüfusta artış, tütün kullanımı ve obezite salgını olduğunu belirten Prof. Dr. Er, kanser sıklığının dünya genelinde yüzde 1-2’yi bulan artış gösterdiğini, az sayıdaki gelişmiş ülkelerde bu artışın kontrol altına alınabildiğini hatta azalma eğilimi göstermeye başladığını söylüyor. Kanserde erkekler ise daha fazla risk altında. Zira dünya genelinde erkeklerde kanser kadınlara oranla yüzde 25 daha fazla görülüyor. Kanserin önlenebilir bir hastalık olduğunu, bu nedenle tüm dünyada gerek önlenmesine gerekse erken tanısına yönelik çalışmalar gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Er “Tütün, obezite ve beslenme gibi faktörler üzerinde önleyici tedbirler alınması ve meme, rahim ağzı ve bağırsak kanserlerinde toplum tabanlı tarama programlarının uygulanması kanser sıklığını azaltacaktır” diyor.
Sigarayı bırakmak hayati önem taşıyor
Ülkemizde her yıl yeni teşhis edilen 150 bin kanser olgusunun en az 100 bininin doğrudan sigara kullanımı ile ilişkili olduğunu, tütün kontrolü ile kanserlerin önemli bir kısmının önlenmesinin mümkün olacağını vurgulayan Prof. Dr. Er " Diğer ülkeler ile kıyaslandığında ülkemiz için esas sorun tütüne bağlı kanserlerdir. Türkiye’de erkeklerde tütüne bağlı kanserler özellikle akciğer ve mesane kanseri sıklığı yüksektir. Tütün kontrolü ile ülkemizde görülen kanserlerin önemli bir kısmının önlenmesi mümkündür” diyor. Kanser en sık 60-69 yaş aralığında görülürken, nüfusun yaş ortalamasının artması ile kanser görülme oranları da artıyor. Ülkemizde erkeklerde en fazla akciğer, prostat, mesane, kolorektal ve mide kanseri; kadınlarda ise en sık meme, tiroid, kolorektal, rahim (uterus) ve akciğer kanseri görüldüğünü söylüyor.
