'Çocuğunuzun göz muayenesini ihmal etmeyin'
Göz rahatsızlıklarının yaşamlarını karartmaması için çocuklarda göz problemlerinin erken teşhis ve tedavisi büyük önem taşıyor.Op. Dr. Elvan Yalçın "Geleceklerinin aydınlık olması için çocuğunuzun göz muayenesini ihmal etmeyin" diyor
HT CUMARTESİ
Göz yaşarması ya da çapaklanma” deyip geçmemeli, bebek ve çocukların gözle ilgili problemleri büyük bir dikkatle takip edilmeli. Gözlerde şişlik, bir gözü kapayarak bakma, çok yakından okuma, televizyonu yakından izleme, gözlerini kısarak bakma, okuduğu yeri kaçırma gibi belirtiler varsa vakit kaybetmeden bir göz uzmanına götürmekte fayda var. Zira okul öncesi dönemde her 20 çocuktan birinde, okul döneminde ise her 4 çocuktan birinde göz hastalıkları görülüyor. Erken yaşta tedavi edilmeyen göz rahatsızlıkları ileri yaşlarda eğitim ve sosyal yaşamını etkileyecek rahatsızlıklara sebebiyet verebilir. Op. Dr. Elvan Yalçın çocuklarda görülen göz rahatsızlıklarıyla ilgili soruları cevapladı.
■ Bebeklerin ilk göz muayenesi ne zaman yapılmalı?
Erken doğmuş bebeklerde doğumdan sonra 4-6 hafta arasında mutlaka göz muayenesinin yapılması gerekmektedir. Birçok göz hastalığı, zamanında tanı konması ve başarılı tedavi olanağını sağlaması açısından önemlidir. 0-16 yaş grubundaki çocukların mümkünse doğumdan hemen sonra, yoksa 6-12 aylıkken, okula başlamadan önce ve okul süresince düzenli göz muayenesi yapılması gereklidir.
‘ŞAŞILIĞIN TEDAVİSİ MÜMKÜN’
Bebeğinde göz kayması tespit eden anne-babalara ne önerirsiniz?
Bebeklerde 6 aydan sonra devam eden göz kaymalarının düzeltilmesi gerekir. Kayma hep aynı gözde oluyorsa, o gözde görmenin az olduğunun veya olacağının belirtisidir, mutlaka muayene edilip sağlam gözün kapatılarak önlem alınmasını gerektirir.
Göz kaymasında erken tespit önemli, neler yapılmalı?
Gözünde kayma olsun veya olmasın bebeklerin 1 yaş içinde mutlaka bir göz hekimi tarafından değerlendirilmesi göz tembelliğinin erken dönemde tespiti için hayati önem taşımaktadır. Bazı tip göz kaymaları bebeklerin ilk 6 ay ve sonrasında ortaya çıkar. Doğumsal kaymalar da diyebileceğimiz bu durumun tek tedavisi cerrahi işlemdir ve ilk 2 yaş içinde uygulanması çocuğa her iki gözüyle birlikte görme alışkanlığı kazandıracağı, derinlik hissine yani 3 boyutlu görmeye kavuşturacağı için önemlidir. Çocuğun okul dönemine kadar takip ve tedavisi sürdürülmelidir.
■ Çocuklardaki bir başka rahatsızlık da şaşılık... Şaşılık nasıl tedavi edilebilir?
Şaşılık tedavisinde ilk olarak gözde herhangi bir kırma kusuru olup olmadığı değerlendirilir. Kırma kusurlarının düzeltilmesinde esas amaç, görmeyi düzeltmek olmakla birlikte, hipermetropi içe kaymaları, miyopi ise dışa olan kaymaları düzeltebilir. Bir kısım şaşılıkta gözlükle tedavi çok başarılıdır. Çocuk gözlüğünü taktığında şaşılığı düzelir. Yaş ilerledikçe kaymayı kontrol edebilme özelliği kazanabilir ve gözlüğü çıkardığında da artık gözü kaymaz. Bazen gözlük tedavisinin yanı sıra hasta ortopedik tedavi ve egzersiz programlarına alınabilir. Gözlükle ve egzersiz programlarıyla düzelmeyen şaşılıklarda, doğumsal şaşılıklarda ve baş pozisyonunun olduğu hastalarda cerrahiye başvurulur.
■ Göz tembelliği nedir?
Göz tembelliği önlenebilir görme kaybıdır. İlk 7 yaş içinde kapama ve ortoptik yöntemlerle tedavi edilebilir. Çocuğa uygun gözlük verilir ve tembel gözü çalıştırmak amacıyla sağlam göze uygun sürelerde kapama yapılır. Artık günümüzde kapamaya destek olacak evde uygulanan bilgisayar programlarını da tedavide kullanmaktayız.
‘GECİKME BAŞARI ŞANSINI DÜŞÜRÜR’
■Yeni doğan bebeklerde görülen gözyaşı kanal tıkanıklığında nasıl bir tedavi süreci izleniyor?
Gözyaşı yolları alt ve üst göz kapaklarının iç kısmında iki ufak kanalla başlar, gözyaşı kesesini oluşturur. İnce bir kanalın yardımıyla burun boşluğuna açılarak sonlanır. Tıkanıklık genellikle bu son kısımda oluşur. Yeni doğan bebeklerin bir kısmında kanalın son parçası açılmamıştır. Yoğun sulanma ve enfeksiyonun devam ettiği bebeklerde 6. ayından itibaren kanal tıkanıklığı için sondalama öneriyoruz.
■ Bu sondalama işlemi nasıl uygulanıyor?
Bu işlem genel anestezi altında uygulanır. Yaklaşık 5-10 dakika sürer.
■ Ne zaman uygulanır ve başarı şansı nedir?
Ortalama zamanlama 1 yaştır, gecikme yaşandığında sondalama işleminin başarı şansı azalır.
■ Bebeklerde de katarakt ve halk arasında göz tansiyonu olarak anılan “glokom” görülebiliyor mu?
Doğuştan katarakt ve glokom olabilir. Bir göz bebeğinin diğerinden farklı renkte olması veya gözde kayma olması, doğumsal kataraktın belirtisi olabilir. Göz tansiyonu başlangıçta belirti vermediği halde ilerledikçe bebeğin gözünün büyüdüğü dikkat çeker, ışığa bakamama, sulanma gibi belirtileri vardır. Bebeklerde bu belirtiler görüldüğü an, zaman kaybetmeden göz uzmanına başvurulmalıdır.
Çocuklardaki göz hastalıkları
Göz tembelliği, şaşılık, miyopi, hipermetropi ve astigmat çocuklarda en sık görülen sorunlardır.
Belirtiler: ■ Göz kayması ■ Göz kapağı düşüklüğü, göz yaşarması ■ Çapaklanma ■ Şişlik ■ Bir gözü kapayarak bakma ■ Çok yakından okuma ■ Televizyonu yakından izleme ■ Gözlerini kısarak bakma ■ Okuduğu yeri kaçırma ■ Okuduğu yeri belirlemek için parmak kullanma ■ Baş ağrısı ■ Başı bir yana eğerek bakma ■ Sık sık gözleri kaşıma ■ Bebek 3 aylık olmasına rağmen bakışları odaklayamama
0-16 yaş göz muayene periyotları ■ 1 yaşında ■ Okula başlamadan önce ■ Okul süresince yılda 1 kez
